Ἡ τρίτη φαναριώτικη προδοσία τῆς Μακεδονίας

(Μέρος Α΄)

Γράφει ὁ κ. Δημήτριος Λαμπρόπουλος

(Μέρος Α΄)

Τὸ ζήτημα τῶν Σκοπίων παραμένει ἀνοικτόν, ὅσον παραμένει ἀνοικτὴ ἡ ἐπίλυσις τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ προβλήματος. Ὁ Πατριάρχης Κων/λεως ἔσπευσε νὰ προλάβη τὸ Πατριαρχεῖον Σερβίας ἄνευ συνεννοήσεως μὲ τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος καὶ μὲ τὰς ὑπολοίπους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διαπράξη ἔγκλημα κατὰ τῶν Μακεδονομάχων, παραχωρῶν -ὡς νὰ ἦτο ὁ ἴδιος ὁ κατέχων τὰ δικαιώματα τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας- τὴν ὀνομασίαν «Ἀχρίδος». Ἡ ὀνομασία αὐτὴ κατοχυρώνει ἔτι περαιτέρω τὴν καπηλείαν τῆς Μακεδονίας, ἀλλὰ καὶ ἐπευλογεῖ τὰ σχέδια τῶν πρωτουργῶν τῆς αὐτονομήσεως τῆς Μακεδονίας, οἱ ὁποῖοι ὡραματίσθησαν τὸ 1945 διὰ μέσου μιᾶς ψευδωνύμου «Ἐκκλησίας» μὲ τὴν ὀνομασίαν «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος» τὴν δημιουργίαν ἑνὸς ἀνυπάρκτου «μακεδονικοῦ ἔθνους»! Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀλήθεια δι’ ὅποιον ἔχει μελετήσει τὴν ἱστορίαν καὶ αὐτὴν ὑπηρετεῖ τώρα ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος.

Εἶναι ὅμως ἡ πρώτη φορά, κατὰ τὴν ὁποίαν Πατριάρχης Κων/λεως ἀρνεῖται τὴν ἱστορικὴν ἀλήθειαν; Ὄχι, βεβαίως. Τὸ αὐτὸν ρόλον διεδραμάτισε καὶ κατὰ τοὺς ἀγῶνας τῶν Μακεδονομάχων ἕτερος Πατριάρχης. Εἰς ὁμιλίαν του τῆς 5ης Νοεμβρίου 2022 εἰς τὴν Ἑταιρείαν Μακεδονικῶν Σπουδῶν σχετικῶς μὲ τὸν Μακεδονικὸν Ἀγῶνα ὁ Μητρ. Μεσσηνίας ἐξέφρασεν αὐτὴν τὴν μεγάλην ἀλήθειαν μὲ διπλωματικὸν τρόπον, λέγων:

«Τρίτος παράγοντας (σ’ αὐτὴν τὴν ἐθνικὴ ἀποδυνάμωση τῶν Ἑλλήνων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν) ἡ διαμάχη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου μὲ τὴν ἐπίσημη ἑλληνικὴ πολιτική, ὡς πρὸς τὸν χειρισμὸ τοῦ ὅλου θέματος. Τὸ Πατριαρχεῖο, σύμφωνο πρὸς τὸν πανορθόδοξο καὶ οἰκουμενικό του χαρακτήρα, δὲν μποροῦσε νὰ ὑπακούσει στὶς πολιτικὲς παρεμβάσεις καὶ ὑποδείξεις τῶν ἀθηνοκεντρικῶν κυβερνήσεων καὶ νὰ ἀποτελέσει ὄργανο ἄσκησης τῆς ἑλληνικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς».

Τὴν ἄποψιν αὐτὴν ἔχει ἤδη διατυπώσει ὁ Κωνσταντῖνος Βακαλόπουλος καὶ μόνον μὲ τὴν συμπλήρωσιν ὅσων ὁ ἴδιος λέγει εἶναι δυνατὸν νὰ ρίψη κανεὶς φῶς εἰς τὸ τί συνέβαινε:

«Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ Πατριαρχεῖο δὲν ἦταν δυνατὸν ν’ ἀποτελεῖ ὄργανο τῆς ἑλληνικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, ὅπως θεωροῦσαν οἱ Ἕλληνες διπλωματικοὶ ἐκπρόσωποι τῆς Μακεδονίας, οἱ ὁποῖοι ἐνδιαφέρονταν πρωταρχικὰ γιὰ τὴν προώθηση τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων ἀκόμη καὶ σ’ ἐκεῖνες τὶς περιοχές, ποὺ θεωροῦνταν ὁριστικὰ χαμένες γιὰ τὸν ἑλληνισμό.»

Αὐτὸ τὸ ὁποῖον καθίσταται σαφὲς εἶναι ὅτι τὸ Φανάρι δὲν ἐπρόκειτο καὶ δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ συνταχθῆ μὲ τὰ ἑλληνικὰ συμφέροντα. Ἂς περιγράψη ὅμως καὶ πάλι ὁ Βακαλόπουλος τὸν τρόπον, μὲ τὸν ὁποῖον τὸ Φανάρι ἐφήρμοσε τὴν πολιτικήν του:

«Ἡ σερβικὴ πολιτικὴ ἐνεργοποιήθηκε πολὺ ἀργὰ στὴ Μακεδονία (ἀπὸ τὸ 1890 καὶ ἔπειτα), ὅταν Βούλγαροι καὶ Ἕλληνες ἀποτελοῦσαν τὶς δύο μεγάλες χριστιανικὲς ἐθνότητες τοῦ μακεδονικοῦ χώρου. Χωρὶς νὰ διαθέτει καθόλου ἐρείσματα καὶ μέσα σὲ συμπαγεῖς βουλγαρικοὺς πληθυσμοὺς ἡ σερβικὴ κίνηση πάλεψε νὰ φθείρει τὸ ἐξασθενημένο ἑλληνοβλαχικὸ στοιχεῖο τῆς Πρισρένης, τῶν Σκοπίων, τῶν Βελεσῶν, τοῦ Τετόβου καὶ τοῦ Κιρτσόβου, ν’ ἁρπάξει αὐθαίρετα τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα καὶ τὶς ἐκκλησίες καὶ νὰ δημιουργήσει «ἐκ τοῦ μηδενὸς» σερβικὸ στοιχεῖο στὸν μακεδονικὸ χῶρο… Ὁ ἑλληνισμὸς τῶν Σκοπίων ἀντέταξε σθεναρὴ ἄμυνα καὶ ὅταν οἱ Σέρβοι προσπάθησαν νὰ καταλάβουν μὲ βίαια μέσα τὶς ἑλληνικὲς ἐκκλησίες καὶ τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα, ἀποκρούσθηκαν μὲ ἐπιτυχία…».

Ἀλλά, ὡς καταγράφεται, ὁ τότε Πατριάρχης εἶχε τὴν ἀντίθετον γνώμην ἀπὸ αὐτὴν τῶν Ἑλλήνων:

«Στὰ Σκόπια ὁ Μητροπολίτης Παΐσιος ἐπέτρεψε στὶς ἀρχὲς τοῦ 1891 τὴν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας στὸν ἀριστερὸ χορὸ τῆς ἑλληνικῆς ἐκκλησίας στὴ σλαβικὴ γλώσσα, ἔπειτα βέβαια ἀπὸ σχετικὲς ὁδηγίες τοῦ Πατριαρχείου. Ἡ ἀπάντηση τῆς ἑλληνικῆς κοινότητας Σκοπίων πρὸς τὸ Πατριαρχεῖο ὑπῆρξε ἄμεση καὶ συμπυκνώνεται στὸ παρακάτω μνημειῶδες ἔγγραφο, ποὺ ἔχει συνταχθεῖ τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1891:

Ἀλγεινὴν ἐντύπωσιν ἐπροξένησεν ἡμῖν ἡ ἐν τῇ συνεδρίᾳ τῆς παρελθούσης Πέμπτης ἀνάγνωσις τοῦ ὑπὸ ἡμερομηνίαν δύο Ἀπριλίου ἐ.ἔ. καὶ ὑπ’ ἀριθμὸν 1564 Ἱεροῦ γράμματος, δι’ οὗ ἡ Ὑ. Παναγιότης ἐντέλλεται τῷ Σεβαστῷ ἡμῶν Μητροπολίτῃ, κ. Παϊσίῳ, ὅπως ὁριστικῶς καὶ ἀμεταθέτως συμμορφωθῆ τοῖς ὑπὸ τῆς Ὑ. Παναγιότητος καὶ τῆς Ἐκκλησίας κελευομένοις. Πρωτάκουστο ἀληθὲς καὶ πρωτοφανές, Παναγιότατε, ἐν τοῖς χρονικοῖς τῆς Ἐκκλησίας εἶνε τὸ ὑπὸ τῆς μητρὸς τῆς Ἐκκλησίας πρὸς τὴν ἡμετέραν κοινότητα νῦν ἐφαρμοζόμενον μέτρον. Ἅπασαι αἱ ἀνὰ τὴν Μακεδονίαν Ὀρθόδοξοι κοινότητες κατὰ τὸν δεινὸν ὑπερεικοσαετῆ πρὸς τοὺς πονηροὺς καὶ ἀχαρίστους Σλάβους ἀγῶνα οὐ μόνον δὲν παρεκελεύοντο ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τὰ συμφέροντα καὶ τὴν γλῶσσαν μετ’ αὐτῶν συνδυάσωσιν, ἀλλὰ τουναντίον λόγῳ τε καὶ ἔργῳ τε ἐνεθαρρύνοντο, ὅπως ὅσον τὸ δυνατὸν ἀπέχωσι καὶ ἀποχωρίζωνται ἀπὸ τὸ ὕπουλον καὶ πανοῦργον γένος πρὸς φρούρησιν καὶ διάσωσιν τῶν τιμαλφεστάτων τῷ ἀνθρώπῳ, τῆς θρησκείας δηλονότι καὶ τῆς ἐθνικῆς ὑπάρξεως καὶ τιμῆς. Τὸν γενικὸν τοῦτον καὶ σωτήριον κανόνα ἠθέλησε νὰ ἐφαρμόση καὶ ἀσάλευτον νὰ τηρήση καὶ ἡ ἡμετέρα κοινότης. Ἀλλὰ παρ’ ἐλπίδα δυστυχῶς τὰς εὐλαβεῖς καὶ εὐγενεῖς αὐτῆς διαθέσεις ματαιοῦσι τὰ ἀλλεπάλληλα τῆς Ἐκκλησίας γράμματα, δι’ ὧν αὕτη ἐγκρίνει ὡς ἀπαιτεῖ τὴν μετὰ τῶν Σλάβων συνεργασίαν καὶ συνταύτισιν καὶ τῶν Ἱερωτάτων ἡμῶν πραγμάτων. Τίνι ὅμως ἀνάγκῃ καὶ λόγῳ καὶ ποῦ βασιζομένη ἡ Ὑ. Παναγιότης ἐντέλλεται, ὅπως ἡ καθαρὰ καὶ ἀμιγὴς Ἑλληνικὴ ἡμῶν κοινότης δεχθῆ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ αὐτῆς τοὺς Σλαβόφωνους ἱερεῖς, ὡς καὶ ἐν τῷ ἀριστερῷ χορῷ τὴν Σλαβωνικὴν ἀντὶ τῆς Ἑλληνικῆς; Ὁ λόγος ὅτι τοιοῦτο ἦτο τὸ πρώην καθεστὼς μέχρι τῆς τοῦ παρελθόντος ἔτους διακαινησίμου ἑβδομάδος οὐδὲν σημαίνει, οὐδ’ εἶναι δίκαιος καὶ ἰσχυρός, διότι εἶνε γνωστὸν βεβαίως καὶ ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ὅτι, ἂν τὸ πλημμελὲς ἐκεῖνο καθεστὼς διετηρήθη ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ σχίσματος μέχρι τοῦ παρελθόντος ἔτους, διετηρήθη ἐπὶ τῇ ἐλπίδι ὅτι διὰ τοῦ μέτρου τούτου ἤθελον παρακινηθῆ νὰ ἐπανακάμψωσιν οἱ ἀποσκιρτήσαντες εἰς τοὺς κόλπους τῆς μητρὸς αὐτῶν, ἀφ’ ἧς ἀπεχωρίσθησαν. Ἀλλ’ ἀφοῦ βλέπομεν ὅτι αἱ ἐλπίδες ἠμῶν αὗται ὑπῆρξαν οὐ μόνον φροῦδαι, ἀλλὰ καὶ ἄσκοποι, πρὸς τί ἡ κοινότης ἡμῶν νὰ ἀποτελῆ ἀληθῆ τραγέλαφον καὶ νὰ μὴ ᾖ καθαρῶς Ἑλληνικὴ καὶ ἡ Ἐκκλησία καὶ τὰ σχολεῖα, ὡς εἶνε καθαρῶς Ἑλληνικὸν καὶ τὸ αἴσθημα καὶ τὸ στοιχεῖον, ὅπερ ἐπὶ τόσα ἔτη διέπει καὶ συντηρεῖ ταῦτα πάντα καὶ ὡς καὶ ἀπὸ τῆς Σεβαστῆς ἡμῶν Κυβερνήσεως ἀνέκαθεν ἀνεγνωρίσθη; Καὶ πάλιν, ὡς καὶ ἄλλοτε, διαβεβαιοῦμεν τὴν Ὑ. Παναγιότητα ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ ἡμῶν Ὀρθόδοξος Κοινότης ἀποτελεῖται ἐκ δύο μόνο στοιχείων, ἤτοι ἐκ τῶν καθαρῶς παρεπιδημούντων ἢ μονίμως ἐγκαθισταμένων Ἑλλήνων καὶ ἐκ τῶν Ἑλληνοβλάχων. Σλαβόφωνους δὲ ὀρθοδόξους δὲν γνωρίζομεν ἐν τῇ ἡμετέρᾳ κοινότητι… Διὰ ταῦτα καθῆκον φρονοῦμεν τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἦτο, ὅπως ἀποστείλη Ἔξαρχον καὶ ἐπιτοπίως ἐξέταση τὸ ζήτημα, ὡς τοῦτο πολλάκις καὶ ὁ Σεβαστὸς ἡμῶν Μητροπολίτης καὶ ἡμεῖς ἐζητήσαμεν, ὁπότε καὶ ἤθελεν καταδειχθῆ ὅτι ταῦτα πάντα ἐνεργοῦνται παρὰ τῶν ξένων καὶ μισαρῶν ὀργάνων τῆς Σερβικῆς προπαγάνδας, ἥτις πρὸ καιροῦ μὴ δυναμένη νὰ στήριξη τὰ ἑαυτῆς συμφέροντα, αἰτιᾶται ἀφρόνως καὶ μαίνεται κατὰ τῆς ἡμετέρας κοινότητος ζητοῦσα νὰ ἁρπάση παρὰ τῶν χειρῶν αὐτῆς πᾶν ὅ,τι ἡ ἐθνικὴ ἡμῶν ὀρθοφροσύνη διὰ μυρίων θυσιῶν καὶ μόχθων προσεκτήσατο… Διὰ ταῦτα, διαβεβαιοῦμεν τὴν Ὑ. Παναγιότητα ὅτι ποτὲ δὲν θὰ τυφλώσωμεν αὐτοὶ ἑαυτούς, ὥστε ἐν γνώσει νὰ ἐμπέσωμεν εἰς τὰς δολίας πλεκτάνας τῶν Σλάβων, ἀλλὰ τουναντίον πιστοὶ καὶ ἀκράδαντοι εἰς τὰ συμφέροντα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἔθνους θὰ ἐμμείνωμεν μέχρι τέλους…

Στὰ μέσα Ἰουλίου τοῦ 1891 ὁ Μητροπολίτης Σκοπίων Παΐσιος, ἀντιλαμβανόμενος τὴ λανθασμένη στάση τοῦ Πατριαρχείου καὶ ἀφοῦ πρῶτα εἶχε δελεασθεῖ ἀπὸ τοὺς Σέρβους, μὲ ἀντάλλαγμα τὴν καταβολὴ ἰσόβιας ἐπιχορήγησης, παραιτήθηκε καὶ ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ τὸν Μεθόδιο, ὁ ὁποῖος συνέχισε νὰ ὑποστηρίζει μὲ πολὺ μεγαλύτερη δραστηριότητα τὰ σερβικὰ συμφέροντα στὸ ἐκκλησιαστικὸ καὶ στὸ ἐκπαιδευτικὸ πεδίο σ’ ὁλόκληρο τὸν βόρειο μακεδόνικο χῶρο. Ὁ ἀγώνας ὀξυνόταν ὁλοένα καὶ περισσότερο στὰ Σκόπια ἀνάμεσα στὴν ἑλληνικὴ καὶ στὴ σερβικὴ κοινότητα. Ἡ ἐπίσημη ἑλληνικὴ πολιτικὴ ὑπῆρξε ἐξαγριωμένη ἀπὸ τὴ στάση τοῦ Μεθοδίου καὶ ζητοῦσε τὴν ἀντικατάστασή του. Ὁ ἁρμόδιος ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν Στέφανος Δραγούμης ἐπέμενε στὰ 1892 στὴν ὁριστικὴ διασαφήνιση τῆς στάσης τοῦ Πατριαρχείου ἀπέναντι στὸ Σερβικὸ Ζήτημα, γιὰ νὰ ἦταν δυνατὸν ἀργότερα, ὅταν θὰ ὑλοποιοῦνταν ἡ ἑλληνοσερβικὴ προσέγγιση, νὰ καθορίζονταν οἱ ἑλληνικὲς ἐδαφικὲς διεκδικήσεις στὸν γεωγραφικὸ χῶρο τῆς Μακεδονίας. Οἱ συνεχιζόμενες συστάσεις τοῦ Πατριαρχείου πρὸς τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἐκπροσώπους τοῦ Πατριαρχείου νὰ ὑποστηρίζουν τὶς σερβικὲς ἐνέργειες καὶ νὰ συνεργάζονται μὲ τὰ σερβικὰ προξενεῖα, καθιστοῦσαν ἀκόμη περισσότερο ἐπιφυλακτικὴ τὴν ἑλληνικὴ διπλωματία».

Τὰ ὅσα παρετέθησαν θὰ ἠδύνατο ἴσως νὰ λάβουν καὶ τὸν τίτλον «ὁ ἀντεθνικὸς ρόλος τοῦ Πατριαρχείου». Ὡστόσον, τὸ ζήτημα δὲν εἶναι ἐθνικὸν ἀλλὰ ἐκκλησιαστικόν, καθὼς ὅταν ἡ «ἐκκλησιαστικὴ ἀρχὴ» ἀρνῆται νὰ ἀποδεχθῆ τὴν βούλησιν τοῦ αἰχμαλώτου ποιμνίου καὶ ἐπιβάλλη εἰς αὐτὴν ἀλλοφύλους, διὰ νὰ ὑπηρετήση τὰ ἰδικά της συμφέροντα, τότε εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία δρᾶ ἐθνοφυλετικά, ὄχι ὑπὲρ τῶν ἑλληνικῶν ἀλλὰ ξένων συμφερόντων, εἰσάγουσα εἰς τὴν ἐκκλησιαστικὴν ζωὴν τὴν ἀντίθεον ἀρχὴν ὅτι ἡ ἰδιοτέλεια τοῦ ἔχοντος ἐξουσίαν εἶναι ἀνωτέρα τῆς καθολικότητος τῆς τοπικῆς ἐπισκοπῆς.Ὁ ἀναγνώστης ὅμως, ὁ ὁποῖος ἴσως δὲν εἶναι ἐξοικειωμένος μὲ τὴν θεολογίαν θὰ ἀντιληφθῆ τὸ προφανές: τὸν ὑπονομευτικὸν διὰ τὰ δίκαια τῶν Ἑλλήνων Ὀρθοδόξων ρόλον τινῶν Πατριαρχῶν τῆς Κων/λεως. Ὡστόσον, ἡ ἱστορία δὲν σταματᾶ εἰς αὐτὸ τὸ σημεῖον, καθὼς τὸ Φανάρι συνέχισε καὶ μετέπειτα τὴν ἀσυμβίβαστον μὲ τὸν πόθον τῶν Ἑλλήνων δι’ ἀπελευθέρωσιν τῆς Μακεδονίας πολιτικήν του.

(Μέρος Β΄)

Ἂς παύσουν νὰ ἐθελοτυφλοῦν ὅσοι θεωροῦν ὅτι τὸ Φανάρι εἶναι τὸ «Πατριαρχεῖον τοῦ Γένους». Ἡ σημερινὴ ἐκκλησιαστικὴ προδοσία τῶν Σκοπίων εἶναι πλέον ἡ τρίτη, καθὼς ἡ πρώτη ἦτο τό 1891 (ὡς ἐδημοσιεύθη εἰς τὸ Α΄ Μέρος τοῦ παρόντος) καὶ ἡ δευτέρα τὸ 1902, ὡς ἀκολούθως περιγράφει καὶ πάλιν ὁ Κωνσταντῖνος Βακαλόπουλος (Τὸ Μακεδονικὸ Ζήτημα, Θεσσαλονίκη 1993):

«Χωρὶς ἀμφιβολία, ἡ ὀξύτερη μορφὴ τῆς ἑλληνοσερβικῆς διαπάλης μετὰ τὸ 1894 ἐξελισσόταν στὰ Σκόπια, ὅπου οἱ ἐντεινόμενες σερβικὲς πιέσεις εἶχαν δημιουργήσει στὴν πόλη μία μόνιμη ἑστία ἀναταραχῆς. Στὰ 1896 ζοῦσαν στὰ Σκόπια 350 ἑλληνικὲς οἰκογένειες, οἱ ὁποῖες συντηροῦσαν 1 πεντατάξιο ἀρρεναγωγεῖο, 1 παρθεναγωγεῖο καὶ 1 νηπιαγωγεῖο. Οἱ ἀλλεπάλληλες συγκρούσεις ἀνάμεσα στὴ σερβικὴ καὶ τὴν ἑλληνικὴ κοινότητα εἶχαν δημιουργήσει μία ἀφόρητη κατάσταση, καθὼς οἱ Ἕλληνες ἀρνοῦνταν νὰ δεχθοῦν τὴν τέλεση τῆς ἐκκλησιαστικῆς λειτουργίας στὸν ἀριστερὸ χορὸ τῆς ἑλληνικῆς μητρόπολης στὰ σλαβικά, καταφέρονταν κατὰ τοῦ Πατριαρχείου καὶ τοῦ μητροπολίτου Μεθοδίου καὶ ζητοῦσαν τὴν ὁριστικὴ λύση τοῦ ζητήματος. Ἡ παρέμβαση τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν συνέβαλε στὴν ἀναστολὴ τῆς λειτουργίας τῆς ἑλληνικῆς μητρόπολης καὶ στὴ δημιουργία ἀλλεπάλληλων ἐπεισοδίων.

Τὰ γεγονότα ἐξελίχθηκαν ραγδαῖα μετὰ τὴν ἄνοιξη τοῦ 1896, τὴν προσωρινὴ ἀπομάκρυνση τοῦ μητροπολίτη Μεθοδίου καὶ τὴν ταυτόχρονη σχεδὸν ἄφιξη τοῦ Σέρβου ἀρχιμανδρίτη Φιρμιλιανοῦ, ἐνέργεια πού φανέρωνε καθαρὰ τόσο τὶς προθέσεις τοῦ Πατριαρχείου ὅσο καὶ τῆς ἐπίσημης σερβικῆς πολιτικῆς. Ὅταν στὰ τέλη τοῦ 1896 διορίσθηκε νέος μητροπολίτης Σκοπίων ὁ ἄλλοτε μητροπολίτης Πρεσπῶν καὶ Ἀχριδῶν Ἀμβρόσιος, ἡ κατάσταση ἐκτραχύνθηκε ἀκόμη περισσότερο καὶ ἡ ἀναταραχὴ ἀνάμεσα στὶς δύο κοινότητες πῆρε τόσο μεγάλες διαστάσεις πού ἐπηρέασε μοιραῖα καὶ τὶς ἐπίσημες ἑλληνοσερβικὲς διπλωματικὲς σχέσεις. Οἱ προσπάθειες τοῦ Φιρμιλιανοῦ νὰ ἐπαναφέρει στὴν ἑλληνικὴ μητρόπολη τὸ σύστημα τῆς ἐκ περιτροπῆς τέλεσης τῆς ἐκκλησιαστικῆς λειτουργίας στὰ ἑλληνικὰ καὶ στὰ σλαβικὰ ἀποτύχαιναν μόνιμα μπροστὰ στὶς ἑλληνικὲς ἀντιδράσεις τῆς ντόπιας κοινότητας, ἡ ὁποία, ὅπως καὶ ὁ ἴδιος ὁ Ἀμβρόσιος, πού εἶχε προσωρινὰ ἀπομακρυνθεῖ στὴν Κωνσταντινούπολη, ἀρνοῦνταν νὰ συγκατατεθοῦν στὸν διορισμὸ τοῦ Φιρμιλιανοῦ ὡς μητροπολίτη Σκοπίων παρὰ τὶς ἀντιδράσεις τοῦ Πατριαρχείου.

Ἀλλὰ καὶ ἡ ἐπίσημη ἑλληνικὴ πολιτική, διαμέσου τοῦ Ἕλληνα πρέσβη στὴν Κωνσταντινούπολη Ν. Μαυροκορδάτου, πίεζε τὸ Πατριαρχεῖο νὰ μὴ ἐνδώσει στὶς σερβικὲς ἀξιώσεις καὶ νὰ μὴ διόριζε τὸν Φιρμιλιανὸ μητροπολίτη στὰ Σκόπια μέχρις ὅτου ἐπιλύονταν οἱ ἑλληνοσερβικὲς διαφορὲς στὴ μεσαία καὶ στὴ βόρεια γεωγραφικὴ ζώνη τῆς Μακεδονίας. Παρ’ ὅλ’ αὐτά, τὸ Πατριαρχεῖο δεχόταν ἀφόρητες πιέσεις καὶ ἀπὸ τὴ Ρωσία, ἐνῶ ὁ σουλτᾶνος εἶχε δεσμευθεῖ ἐπίσημα πρὸς τὸν Σέρβο βασιλιὰ Ἀλέξανδρο μὲ τὸν διορισμὸ τοῦ Φιρμιλιανοῦ στὰ Σκόπια. Μάλιστα εἶχε διατάξει τὴν Πύλη νὰ μὴ ἐπιλύεται κανένα ζήτημα, πού ἀφοροῦσε τὸ Πατριαρχεῖο πρὶν νὰ ἔδινε τὸ ἴδιο τὴν ἔγκριση γιὰ τὴν τοποθέτηση Σέρβου μητροπολίτη στὰ Σκόπια.

Τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1901 σημειώθηκε νέα τροπὴ τῆς κατάστασης, ὅταν ἔφθασε στὰ Σκόπια ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ Πατριαρχείου Ἀρχιμανδρίτης Εἰρηναῖος, γιὰ νὰ συμβάλλει στὸν διακανονισμὸ τῆς ἑλληνοσερβικῆς διαφορᾶς. Ἀντίθετα, ὅμως, κινητοποίησε ἐνεργὰ ὁλόκληρο τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο τῶν Σκοπίων καὶ γενικεύθηκαν πάλι οἱ ἑλληνοσερβικὲς συγκρούσεις.

Ἡ σερβικὴ δραστηριότητα εἶχε ἐντείνει στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα τὶς ἐνέργειές της γιὰ τὸν διορισμὸ τοῦ Φιρμιλιανοῦ στὰ Σκόπια. Οἱ προσπάθειές της εἶχαν ἀποτύχει νὰ καρποφορήσουν, τόσο στὴ νότια ζώνη ὅσο καὶ στὴ Μέση Μακεδονία ἐκτὸς ἀπὸ ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις, ὅπως στὸν Περλεπέ, στὴν Ἀχρίδα, στὸ Μοναστήρι, ὅπου λειτούργησαν ἐλάχιστα σερβικὰ σχολεῖα. Ἀνάλογο ἀποτέλεσμα εἶχαν οἱ σερβικὲς ἐνέργειες στὴν Ἀνατολικὴ καὶ στὴ Βορειοανατολικὴ Μακεδονία. Πάντως, ἡ δυναμικὴ στάση τῆς ἑλληνικῆς κοινότητας Σκοπίων ἀπέναντι στὸ μητροπολιτικὸ ζήτημα προκάλεσε τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1901 τὰ ἔντονα διαβήματα τοῦ Σέρβου πρέσβη πρὸς τὴν ἑλληνικὴ κυβέρνηση. Ἀκόμη καὶ ἡ ρωσικὴ πρεσβεία διαμαρτυρήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη πρὸς τὸν Πατριάρχη, τὸν Νοέμβριο τοῦ 1901, γιὰ τὴν ἄκαμπτη στάση τοῦ Ἀρχιμανδρίτη Εἰρηναίου καὶ τοῦ Ἕλληνα προξένου τῶν Σκοπίων Ραφαήλ, οἱ ὁποῖοι, σύμφωνα μὲ τὴν ἄποψη τῶν Ρώσων διπλωματικῶν, ὑπονόμευαν τὴ θέση τοῦ Σέρβου ἐπισκόπου Φιρμιλιανοῦ. Μεγάλη ἀνησυχία ἔδειξε καὶ ἡ βουλγαρικὴ πλευρὰ ἀπέναντι στὰ διαδραματιζόμενα γεγονότα.

Ὁ ἐπικείμενος διορισμὸς τοῦ Σέρβου ἐκκλησιαστικοῦ ἐκπροσώπου τοῦ Πατριαρχείου στὴ θέση τοῦ μητροπολίτη Σκοπίων εἶχε θορυβήσει ἰδιαίτερα τὴν ἐπίσημη βουλγαρικὴ πολιτική, κυρίως, ὅταν ὁ σουλτᾶνος δήλωσε, στὶς ἀρχὲς τοῦ 1902, πρὸς τὸν Βούλγαρο ἔξαρχο, ὅτι εἶχε ἀποφασίσει νὰ προχωρήσει ὁριστικά, μετὰ τὶς ἀλλεπάλληλες ρωσικὲς πιέσεις, στὸν διορισμὸ Σέρβου ἐκκλησιαστικοῦ ἐκπροσώπου. Μάλιστα, ὁ σουλτᾶνος τὸν παρακάλεσε νὰ συγκρατήσει τὰ ὀξυμμένα βουλγαρικὰ πνεύματα στὴν περιοχὴ Σκοπίων, ἀλλὰ ὁ Βούλγαρος ἔξαρχος θεωροῦσε ὅτι ἡ ἀπόφαση τῆς Πύλης ἔβλαπτε ἄμεσα τὰ βουλγαρικὰ συμφέροντα ὄχι μόνο στὰ Σκόπια, ἀλλὰ μακροπρόθεσμα καὶ σ’ ὁλόκληρο τὸν μακεδονικό χῶρο. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀπείλησε νὰ παραιτηθεῖ καὶ σύστησε στὸν Βούλγαρο μητροπολίτη Σκοπίων Σινέσιο νὰ παρακινήσει τὸν ντόπιο βουλγαρικὸ πληθυσμὸ νὰ στείλει ἔντονες διαμαρτυρίες πρὸς τὴν Πύλη.

Παρὰ τὶς ἀλλεπάλληλες βουλγαρικὲς κινητοποιήσεις στὰ Σκόπια, ἀλλὰ καὶ τὶς ἐπαφὲς τοῦ Βουλγάρου πρέσβη Γκέσωφ στὴν Κωνσταντινούπολη μὲ τὸν Ἕλληνα ὁμόλογό του, ἡ ἐπίσημη ἑλληνικὴ πολιτικὴ εἶχε πεισθεῖ πιὰ γιὰ τὰ τετελεσμένα γεγονότα. Ἐπιδίωκε τώρα μόνο νὰ διαφυλάξει τὰ συμφέροντα τῆς ἑλληνικῆς κοινότητας Σκοπίων καὶ νὰ διατηρήσει στὴν κατοχὴ της τὴν ἑλληνικὴ μητρόπολη Σκοπίων τοῦ Ἁγ. Σωτῆρος, τὴν ὁποία διεκδικοῦσαν καὶ οἱ Σέρβοι, γιὰ νὰ προβάλλουν βάσιμες ἐδαφικὲς ἀξιώσεις στὸν βόρειο μακεδονικό χῶρο.

Ὅταν τὸν Μάιο τοῦ 1902 ἐπισημοποιήθηκε ὁ διορισμὸς τοῦ Φιρμιλιανοῦ στὴ θέση τοῦ μητροπολίτη Σκοπίων, ἡ κατάσταση εἶχε φθάσει στὸ ἀπροχώρητο, ἔπειτα ἀπὸ ἀλλεπάλληλες συμπλοκὲς Ἑλλήνων καὶ Σέρβων στὰ Σκόπια. Ἀκόμη μεγαλύτερες διαστάσεις πῆρε ἡ τεταμένη αὐτὴ κατάσταση, ὕστερα ἀπὸ τὴν ἀπόφαση τοῦ Πατριαρχείου νὰ χειροτονηθεῖ ὁ Φιρμιλιανὸς στὴ Θεσσαλονίκη. Μόλις διέρρευσε ἡ πληροφορία αὐτὴ στὴν πόλη, προκάλεσε τὴν ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΗ ΣΥΣΣΩΜΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ καὶ ἀπέτρεψε τελικὰ τὴ χειροτονία τοῦ Σέρβου ἐπισκόπου. Τελικά, ὁ Φιρμιλιανὸς χειροτονήθηκε στὶς 15 Ἰουνίου τοῦ 1902 στὴ μονὴ τῆς Σκαλωτῆς τῆς ἐπαρχίας Αἴνου καὶ ἔφτασε στὶς 21 τοῦ ἴδιου μήνα στὰ Σκόπια.

Μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου αὐξανόταν ἡ πίεση τοῦ Πατριαρχείου στὴν ἑλληνικὴ κοινότητα Σκοπίων γιὰ τὴν παραχώρηση τῆς ἑλληνικῆς μητρόπολης Σκοπίων ἀντὶ 40.000 φράγκων καὶ τὴν ἐκ περιτροπῆς τέλεση τῆς ἐκκλησιαστικῆς λειτουργίας στὰ ἑλληνικὰ καὶ στὰ σλαβικά. Οἱ νέες ἀξιώσεις τῶν Σέρβων προκάλεσαν τὸ κλείσιμο τῆς ἑλληνικῆς μητρόπολης καὶ τὶς σφοδρὲς ἀντιδράσεις τῆς ἑλληνικῆς κοινότητας Σκοπίων, ἡ ὁποία τελικὰ ὑπέκυψε τόσο στὶς πιέσεις τοῦ Πατριαρχείου ὅσο καὶ τῆς ἐπίσημης ἑλληνικῆς πολιτικῆς. Μὲ τὴν ἄμεση ἀνάκληση τοῦ δυναμικοῦ ἀρχιμανδρίτη Εἰρηναίου, τὴν ἄφιξη τοῦ νέου πατριαρχικοῦ ἐξάρχου στὰ Σκόπια, Ἱερόθεου Ἀνθουλίδη, τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1902, τὴν ἐκλογὴ νέας ἐφοροδημογεροντίας καὶ τὴ σύνταξη νέου κοινοτικοῦ κανονισμοῦ, ἀναγνωρίσθηκε ὁ νέος Σέρβος μητροπολίτης Σκοπίων ὡς πνευματικὸς ἀρχηγὸς τῆς ὀρθόδοξης ἑλληνικῆς κοινότητας. Ἡ ἑλληνικὴ κοινότητα Σκοπίων θὰ διατηροῦσε τὴν αὐτονομία καὶ τὴν αὐτοτέλειά της μὲ δικό της προϊστάμενο, ἀλλὰ ὑποχρεώθηκε νὰ παραχωρήσει στοὺς Σέρβους τὴν ἑλληνικὴ μητρόπολη τοῦ Ἁγ. Σωτῆρος ἀντὶ 40.000 φράγκων.

Παρ’ ὅλ’ αὐτά, ἡ πολιτικὴ κατάσταση παρέμεινε στὰ Σκόπια ρευστή, ἀφοῦ λίγο ἀργότερα οἱ Σέρβοι πρόβαλαν καὶ πάλι νέες ἀξιώσεις στὴν κτηματικὴ περιουσία τῆς μητρόπολης Σκοπίων, ὅπου ἐπρόκειτο νὰ κτισθεῖ ἡ νέα ἑλληνικὴ ἐκκλησία τοῦ Ἁγ. Μηνᾶ. Συχνότατες ὑπῆρξαν ἀκόμη καὶ οἱ ἐκκλησιαστικὲς διαμάχες ἀνάμεσα στὸ ἑλληνικὸ καὶ στὸ σερβικὸ στοιχεῖο κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ 1903 καὶ ἀλλεπάλληλες ἦταν οἱ διαμαρτυρίες τοῦ Φιρμιλιανοῦ καὶ τῆς σερβικῆς πρεσβείας τῆς Κωνσταντινουπόλεως πρὸς τὸν Πατριάρχη».

Δὲν εἶναι ἀπαραίτητα τὰ συμπεράσματα, ὅταν τὰ ἴδια τὰ γεγονότα βοοῦν. Αὐτὸ τὸ ὁποῖον εἶναι ἀπαραίτητον νὰ ὑπογραμμισθῆ εἶναι ὅτι ὑπῆρξαν Ἅγιοι Πατριάρχαι, οἱ ὁποῖοι ἐθυσιάσθησαν διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, ἀλλὰ καὶ Πατριάρχαι, οἱ ὁποῖοι ἐθυσίασαν τὴν Ἐκκλησίαν. Ἄλλοτε αὐτὴ ἦτο ἡ Ἐκκλησία τῶν Σκοπίων, ἄλλοτε τῆς Ἑλλάδος καὶ ἄλλοτε τῆς Οὐκρανίας. Πῶς ἑπομένως νὰ ἐμπιστευθῆ κανεὶς μετὰ ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὴν σημερινὴν στάσιν τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, ὁ ὁποῖος πρὶν στεγνώση ἡ μελάνη τῆς λεγομένης «Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν» ἀπεκάλει ἤδη τὰ Σκόπια «Βόρεια Μακεδονία»;

Δὲν χρειάζεται νὰ ἐμπιστευθῶμεν κανένα Πατριάρχην, διότι ἂν εἴχομεν ὀρθὸν ἐκκλησιαστικὸν φρόνημα, τότε θὰ ἀντιλαμβανώμεθα ὅτι ἡ ὀνομασία μιᾶς σχισματικῆς Ἐκκλησίας ὡς αὐτῆς τῶν Σκοπίων δὲν εἶναι προνόμιον τοῦ Πατριάρχου Κων/λεως. Ὅπως ὅλαι αἱ Αὐτοκέφαλοι Ἐκκλησίαι ἱδρύθησαν ἐπειδὴ δὲν ἀνέχονταν πλέον νὰ ἀποτελοῦν παίγνια τοῦ ἑκάστοτε φαναριώτου Πατριάρχου, ὁ ὁποῖος διὰ νὰ εὐαρεστήση τὴν μωαμεθανικὴν «Πύλην» δὲν ᾐσχύνετο νὰ χειροτονῆ Σλάβον εἰς τὴν πρωτεύουσαν τῆς Μακεδονίας, Θεσσαλονίκην! Τοιουτοτρόπως καὶ σήμερα δὲν ἐμπίπτει εἰς τὰς ἀποφάσεις αὐτοῦ τί δεῖ γενέσθαι εἰς τὰ Σκόπια. Οἱ Ἱεροὶ Κανόνες ὁρίζουν ὡς ἀπαράβατον προϋπόθεσιν τὴν μετάνοιαν τῶν σχισματικῶν. Αἱ ἀρχαὶ καλῆς γειτονίας ἐπιβάλλουν ἐπιπροσθέτως τὸν σεβασμὸν εἰς τὴν ἀλήθειαν περὶ τῆς ἱστορίας τῆς Μακεδονίας.

Δυστυχῶς, πλεῖστοι(;) ἐκ τῶν Μητροπολιτῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δὲν ἐνθυμίζουν εἰς οὐδὲν τοὺς ἐνδόξους Μακεδονομάχους Ἱεράρχας, ἀλλὰ τοὺς δωσιλόγους ἐκείνους τῆς ἱερωσύνης, οἱ ὁποῖοι ἐκράδαιναν πρὸς τοὺς πιστοὺς τὴν δουλικὴν κατ’ ὄνομα ὑπακοὴν πρὸς τὴν «Αὐτοῦ Παναγιότητα» ὡς μέσον ἐξασφαλίσεως τῆς οἰκονομικῆς ἀφαιμάξεως τῶν ἑλληνικῶν ὀρθοδόξων κοινοτήτων, τὰς ὁποίας προέδωσαν καὶ ἔρριψαν εἰς χεῖρας τῶν Σλάβων. Πικρὴ δι’ ὅλους μας ἡ ἀλήθεια, ἀλλὰ εἶναι ἡ μόνη ἡ ὁποία μᾶς θέτει ἐνώπιον τῶν εὐθυνῶν μας καὶ κατέναντι τοῦ ἐρωτήματος, τὸ ὁποῖον ἐπιτακτικὰ ἀπαιτεῖ ἀπάντησιν: τώρα ἐφ’ ὅσον γνωρίζω, τί ὀφείλω νὰ πράξω; Νὰ ἀντιδράσω!

Επιβλαβής Τόμος για την Αυτοκεφαλία

ΕΠΙΒΛΑΒΗΣ ΤΟΜΟΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑΝ

Γράφει ὁ κ. Μίοντραγκ М. Πέτροβιτς, Δρ. Θεολογίας ΕΚΠΑ καὶ τ. ἐρευνητὴς τῆς Σερβικῆς Ἀκαδημίας Τεχνῶν καὶ Ἐπιστημῶν

Οἱ τελευταῖοι καινούριοι “Τόμοι” – γιὰ τὴν “Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας” ὅπως καὶ γιὰ τὴν “Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία-Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος” δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μὴ Κανονικὲς πράξεις, ὅπως γίνονταν ὅμοιες ἐπιβλαβεῖς πράξεις καὶ πολὺ παλαιότερα.

Ἡ στάση τῶν Διοικούντων τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας – ἀρχίζοντας παλαιὰ ἀπὸ τὸν Ἅγιο Σάββα καὶ φτάνοντας μέχρι καὶ τὸ 1959 καὶ τὸ Μάϊο τοῦ 2022, ὅταν ἔγινε ἡ χορήγηση τοῦ Τόμου τῆς Αὐτοκεφαλίας στὴν Ἐκκλησία μὲ ἕνα ἀνύπαρκτο, μπερδεμένο ὄνομα – ἦταν στάση ἑνωτικὴ καὶ ὄχι στάση διάλυσης. Μὲ αὐτὸν τὸν Τόμο, ποὺ ἔχει ἕνα μὴ βιώσιμο ὄνομα – “Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος” ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία:

• ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς δικές της ἀποφάσεις, ποὺ ἐλήφθησαν νωρίτερα σὲ σχέση μὲ τὸ ἴδιο ζήτημα,

• καταπατᾶ τὰ Κανονικὰ δικαιώματα τοῦ ὑφισταμένου Ἀρχιεπισκόπου Ἰωάννου (Јован), στὸν ὁποῖον ὁ Πατριάρχης Παῦλος (Павле) ἐξέδωσε Βεβαίωση (Πρ. 172 τῆς 24ης Μαΐου 2005) ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἰωάννης ἐξελέγη «ὡς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος καὶ Μητροπολίτης Σκοπίων, Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιερατικῆς Συνόδου τῆς αὐτόνομης Ὀρθόδοξης Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος καὶ Ἐπικεφαλῆς τῆς ἰδίας». Στὴν ἐξήγηση αὐτῆς τῆς Βεβαίωσης μεταξὺ ἄλλων ἀναφέρει: «Βάσει τοῦ ἄρθρου 5 τῆς Συμφωνίας γιὰ τὴν ἐγκαθίδρυση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας, ποὺ ὑπογράφηκε στὴ Νὶς στὶς 17. Μαΐου 2002 καὶ στὴ συνέχεια ἐγκρίθηκε ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Ἀρχιερατικὴ Σύνοδο Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας (ΑΣ ἀρ. 38/ ἀρχεῖο 16 ἀπὸ 22 Μαΐου 2002) καὶ βάσει τῆς Ἀναφορᾶς τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.Ἰωάννου (σερβικά/ Митрополит велеског и повардарског Господин Јован), τοῦ Ἐξάρχου μας γιὰ ὅλες τὶς Ἐπαρχίες τῆς Ὀρθοδόξου Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδας, Ἀρ. 41 τῆς 2ας Μαρτίου 2004, περὶ συγκρότησης τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιερατικῆς Σύνοδο τῆς προαναφερθείσας Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ γιὰ τὴν ἐκλογὴ Προέδρου τῆς ἰδίας Ἱερᾶς Ἀρχιερατικῆς Συνόδου, ἐπιβεβαιώνουμε ἐπισήμως τὴν ἐκλογὴ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Ἰωάννη… γιὰ Ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος καὶ Μητροπολίτη Σκοπίων… Ἀνακοινώνουμε ἐπίμονα καὶ κάνουμε γνωστὸ σὲ ὅλους ὅτι μετὰ τὴν ἐπιβεβαίωσή μας, ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος καὶ Μητροπολίτης Σκοπίων κ. Ἰωάννης (σερβικά/ Јован) εἶναι ὁ κανονικὸς καὶ νόμιμος Ἐπικεφαλῆς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος, τῆς αὐτόνομης Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐντὸς τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου, καὶ ὅτι ὅλοι θὰ πρέπει νὰ τὸν ἀναγνωρίζουν καὶ νὰ τὸν σέβονται ὡς τέτοιο»,

• παραδέχεται, μετὰ ἀπὸ ἀρκετὲς δεκαετίες, ὅτι ἡ λεγόμενη «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» ἦταν ἕνα πραγματικό, κανονικό, καὶ ὄχι πολιτικὸ δημιούργημα, μὲ ἄλλα λόγια, μὴ κανονικὸ καὶ σχισματικό,

• ἀρνεῖται τὴ δογματικὴ διδασκαλία ὅτι οἱ ἀρχιερεῖς στὴ Σύνοδο λαμβάνουν ἀποφάσεις μὲ βάση τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,

• παραβιάζει τὶς ἀρχὲς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κανονικῆς ὀργάνωσης, τάξης καὶ συμφωνίας λόγῳ τῶν πιέσεων τῶν παγκοσμίων δυνάμεων, ἰδιαίτερα τῆς ἀμερικανικῆς διοίκησης.

• συμπεριφέρεται παρόμοια μὲ τὸν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως τὸν Βαρθολομαῖο, ὁ ὁποῖος βάθυνε τὸν διχασμὸ καὶ τὴν αἱματοχυσία στὴν Οὐκρανία μὲ τὸν Τόμο πρὸς τὴν «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας».

Ἐξαιτίας ὅλων αὐτῶν, ἀκολουθοῦν τὰ ἑξῆς ἐρωτήματα: Μέχρι ποῦ θὰ φτάσει καὶ ποιὲς συνέπειες θὰ ἔχει ὁ ἀναφερόμενος Τόμος τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στὴν «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», καὶ πῶς φαίνεται σὲ σχέση μὲ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, Κοσσυφοπεδίο καὶ Μετόχια, Ἀλβανικὴ Ἀρχιεπισκοπή, Μαυροβούνιο καὶ ὄχι μόνο; Ἐπειδή, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς βίαιης ἀπόσχισης τοῦ Κοσσυφοπεδίου ἀπὸ τὴ Σερβία, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως βλέπει τοὺς Ὀρθοδόξους πιστοὺς στὸ Κοσσυφοπέδιο καὶ τὰ Μετόχια ὡς μία διασπορὰ ποὺ ὑποτίθεται ὅτι τοῦ ἀνήκει. Ἡ Ἀλβανικὴ Ἀρχιεπισκοπὴ ὑπολογίζει στὴν ἐπέκταση τῆς δικαιοδοσίας της σὲ αὐτὲς τὶς περιοχές, ἐνῷ ἡ ἀμερικανικὴ διοίκηση ἐργάζεται, γιὰ νὰ ἀποσπάσει τὸ Μαυροβούνιο ἀπὸ τὴ δικαιοδοσία τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὅπως εἶχε ἀποσπαστεῖ ἡ περιοχὴ τῆς νότιας Σερβίας, ποὺ ὀνομάστηκε Μακεδονία, καὶ ποὺ πρόσφατα ὀνομάστηκε Βόρεια Μακεδονία. Τέτοιοι τόμοι ὄχι μόνο εἶναι σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν καθιερωμένη συνοδικὴ ἐκκλησιαστικὴ-κανονικὴ δομή, ἀλλὰ ἐνθαρρύνουν καὶ τὴ συντριβὴ τῶν κρατῶν, ἐπειδὴ περιέχουν ἐκκλησιαστικὲς- πολιτικὲς ἐνδείξεις.

Ὅπως ἀκριβῶς ὁ ὅρος «Μακεδόνες» προέκυψε ἀπὸ ἕνα εὐρὺ γεωγραφικὸ ὅρο – Μακεδονία (καὶ εἶναι γνωστὸ ὅτι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς κλασικῆς Ἑλλάδας στὸ ἐρώτημα: «Ποιοὶ εἶναι οἱ Μακεδόνες;» ἀκολούθησε ἡ λακωνικὴ ἀπάντηση «Οἱ Μακεδόνες εἶναι Ἕλληνες» (Μακεδόνες Ἕλληνές εἰσι ι΄). ), ἔτσι προῆλθε ἀπὸ τὸν στενὸ γεωγραφικὸ ὅρο – Μαυροβούνιο, “Οἱ Μαυροβούνιοι” ὡς ἕνα νέο ἔθνος ποὺ γιὰ αἰῶνες εἶχε ἕνα ὄνομα – Οἱ Σέρβοι.

Ὁ νεοεμφανιζόμενος ἐθνοφυλετισμὸς τῶν «Μακεδόνων» καὶ τῶν «Μαυροβουνίων» εἶναι, ἑπομένως, μία ἀντανάκλαση τῆς διάσπασης τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας λόγῳ τῆς διάσπασης τῶν σερβικῶν ἐδαφῶν.

Ἀντιφατικὲς ἀποφάσεις καὶ οἱ «τόμοι» τῶν Πατριαρχῶν γιὰ ἕνα συγκεκριμένο ἐκκλησιαστικὸ ζήτημα μιλοῦν μᾶλλον γιὰ αὐθαιρεσία κάποιου καὶ ὄχι γιὰ δογματικὴ καὶ ἐκκλησιαστικὴ κανονικὴ διδασκαλία, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία οἱ ἀποφάσεις στὴ Σύνοδο τῶν ἀρχιεραίων λαμβάνονται μὲ ἔμπνευση ἄνωθεν – τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ὄχι ὑπὸ τὴν ἐπίδραση τῶν γεωπολιτικῶν καὶ γεωστρατηγικῶν στόχων κάποιου.

Οἱ τελευταῖοι καινούριοι “Τόμοι” – γιὰ τὴν “Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας” ὅπως καὶ γιὰ τὴν ” Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία-Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος ” δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μὴ Κανονικὲς πράξεις, ὅπως γίνονταν ὅμοιες ἐπιβλαβεῖς πράξεις καὶ παλιότερα, ὅπως αὐτὴ ποὺ ἔκανε, γιὰ παράδειγμα, ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ἰερεμίας Α΄ (1522- 1545). Αὐτός, δηλαδή, μὲ τὴ συνοδικὴ ἀπόφαση 1530/1. ἀγνόησε καὶ κατάργησε τὴν ὕπαρξη τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὑπὲρ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τῆς Ἀχρίδας. Στὴν ἀπόφαση αὐτὴ ἀναφέρεται μεταξὺ ἄλλων:

“Ἐπί δὲ καὶ χρυσόβουλλα βασιλικὰ εὑρίσκονται παλαιγενῆ, δηλοποιοῦντα ἅπασαν τὴν τοῦ Πεκίου ἐνορίαν σὺν τῇ Σερβίᾳ γνησίαν εἶναι τῆς ἀρχιεπισκοπῆς τῶν Ἀχριδῶν, καὶ ἡ μετριότης ἡμῶν, κατὰ τὴν περίληψιν τῶν δηλωθέντων γραμμάτων, γνώμῃ συνοδικῇ ὁρίζει καὶ ἀποφαίνεται ἵνα τὸ Πέκιον καὶ ἅπασα ἡ τῆς Σερβίας ἐνορία ὑπάρχωσιν ὑπὸ τὴν χεῖρα τῆς ἁγιώτατης ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχριδῶν, καθὼς καὶ ἀπ’ ἀρχῆς καὶ ἕως τοῦ νῦν ὑπετάσσοντο».

(Βλ..: Миодраг М. Петровић, Студенички типик и самосталност Српске православне цркве, Дечје новине 1986, 147-152; 166 -169; исти: Одабрани радови у шест књига, Књига друга, Спиридон Пећки, IV патријарх српски (1379 – 1389), Београд 2022, 145-147).

Ὁ ὑπερτονισμένος ἐθνοφυλετισμὸς ὁρισμένων Πατριαρχῶν τῆς Κωνσταντινούπολης, ὅπως ὁ πιὸ πρόσφατος ποὺ εἶπε ὁ Βαρθολομαῖος στὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Ἱερώνυμο: «Τὸ αἷμα νερὸ δὲν γίνεται », εἶναι ἡ αἰτία ὅλων τῶν ἄλλων ἐθνοφυλετισμῶν, ποὺ εἶναι ἀντίθετο μὲ τὴν κατανόηση τῆς φύσης τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ συνοδικοῦ χαρακτήρα της.

Δίνοντας πρόσφατα τὸν Τόμο στὴ «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», ἡ Ἱερὰ Ἀρχιερατικὴ Σύνοδος τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν Πατριάρχη Πορφύριο, βοηθᾶ ἔμμεσα ὅσους ἀμφισβητοῦν ὅλο καὶ περισσότερο τὴν κανονικότητα τῆς αὐτοκεφαλίας τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Γιὰ τὸ λόγο αὐτό, στὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως καὶ στὸ Ἅγιο Ὄρος, ἀλλὰ καὶ ὁρισμένοι Σέρβοι ἐπίσκοποι ἀκολουθοῦν τὰ χνάρια ὁρισμένων ἐγωιστῶν Πατριαρχῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἀντὶ νὰ ἀκολουθήσουν τὰ χνάρια τοῦ Ἁγίου Σάββα. Αὐτοὶ οἱ ὁρισμένοι μνημονεύουν τὸ ἔτος χειροτονίας τοῦ Ἀρχιμανδρίτη Σάββα (Ἅγιος Σάββας) καὶ ὄχι τὸ ἔτος τῆς ἀποδοθείσας αὐτοκεφαλίας. Ταυτόχρονα, παραβλέπεται τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ 1219 δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι τὸ ἔτος τῆς ἀποκτηθείσας αὐτοκεφαλίας, οὔτε τὸ ἔτος τῆς χειροτονίας τοῦ Σάββα σὲ ἐπισκοπικὴ ἀξιοπρέπεια. (Βλ. Миодраг М. Петровић, Одабрани радови у шест књига, Књига четврта, Београд 2013, 47-53; исти, Студенички типик и самосталност Српске православне цркве, Дечје новине 1986, 45-80).

Τὸ 1959 ὁ Ἀββᾶς Ἰουστῖνος Πόποβιτς γιὰ τὴ λεγόμενη «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» μίλησε καὶ ἔγραψε λόγια καταδίκης, τὰ ὁποῖα ἰσχύουν ἀκόμη περισσότερο γιὰ τὸν πρόσφατα ἐκδοθέντα Τόμο «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος»:

«Μὲ μία τέτοια καταστροφικὴ μὴ ὀρθόδοξη καὶ μοιραία λύση στὸ ζήτημα τῆς Μακεδονικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας – ἐξοβελίσθηκε ξανὰ ὁ Ἅγιος Σάββας». Καὶ μαζὶ καταπατήθηκαν ὅλα τὰ ἱερὰ δόγματα καὶ ὅλοι οἱ ἱεροὶ κανόνες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ».

Ἐκείνη τὴν χρονιὰ τὸ 1959 δὲν ἐπρόκειτο γιὰ παραχώρηση αὐτοκεφαλίας, ἀλλὰ αὐτονομίας στὴ Μακεδονικὴ Ἐκκλησία.

Δέκα χρόνια νωρίτερα (1949), μετὰ τὴν εἴδηση ὅτι δύο νέες ἐθνικότητες σχηματίζονταν στὴν Ὁμοσπονδιακὴ Λαϊκὴ Δημοκρατία τῆς Γιουγκο-σλαβίας – ἡ «Μακεδονικὴ» καὶ ἡ « Μαυροβούνια», καὶ ὅτι ἡ “Ἕνωση Ὀρθοδόξων Ἑνώσεων Κληρικῶν τοῦ FNRJ(Ὁμοσπονδιακὴ Λαϊκὴ Δημοκρατία τῆς Γιουγκοσλαβίας)” ὑποστήριξε μία τέτοια κομμουνιστικὴ δημιουργία, ὁ Ἅγιος Νικόλαος Ἐπίσκοπος Ζίτσας, μιλώντας μὲ σκληρὰ λόγια καταδίκασε:

“Ὀργανωμένη σὲ πέντε ὁμοσπονδιακὲς κρατικὲς μονάδες ξεχωριστά, αὐτὴ ἡ αὐτοαποκαλουμένη καὶ αὐτοαναγνωριζομένη ἐκκλησιαστικὴ ὀργάνωση διασπᾶ τὴν ἑνότητα τοῦ λαοῦ της, ἀναγνωρίζοντας πέντε ἐθνικότητες στὴ Γιουγκοσλαβία, δηλαδὴ τὴν Σερβική, τὴν Κροατική, τὴν Σλοβενική, τὴν Μαυροβούνια καὶ τὴν Μακεδονική!” Μπορεῖ ἔστω καὶ ἕνας Σέρβος ἱερέας νὰ παραδεχτεῖ αὐτὴ τὴ διαίρεση τοῦ λαοῦ του; Πατριώτης-ἱερέας δὲν μπορεῖ, μόνο προδότης.

Πῶς μπορεῖ ἀκόμη καὶ ἕνας Σέρβος ἱερέας νὰ ἀναγνωρίσει τὸ γεωγραφικὸ ὄνομα – Μαυροβούνιο – γιὰ τὸ ἔθνος; Γιατί ὅταν ἕνας Σέρβος ἀπὸ τὸ Μαυροβούνιο λέει ὅτι εἶναι Μαυροβούνιος, εἶναι τὸ ἴδιο ὅπως ὅταν κάποιος ἀπὸ τὴ Βοϊβοντίνα λέει ὅτι εἶναι Βοϊβοντίνος, ἢ ἀπὸ τὴ Σουμαντίγια ὅτι εἶναι Σουμαντίν, ἀπὸ τὴν Βοσνία Βόσνιος, κ.λπ. Ἡ ὑπόθεση μὲ τὴν ἀναγνώριση τῆς «μακεδονικῆς ἐθνικότητας» εἶναι ἀκόμη πιὸ δύσκολη, τὴν ὁποία μπορεῖ νὰ τὴν ἀναγνωρίσει μόνο ἕνας ἐντελῶς παράφρων ἱερέας…».

Ὁ Τόμος, ὁ ὁποῖος ἐκδόθηκε ἀπὸ τὴ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὴ «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», δίνει τὴ δυνατότητα στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τῆς Ἀχρίδας νὰ ἐπεκταθεῖ εἰς βάρος τῆς ὕπαρξης τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.

Γιὰ νὰ ἔχουν πλήρη ἰσχὺ οἱ Τόμοι, οἱ ὁποῖοι ἀνατέθηκαν στὶς ἐκκλησίες ποὺ ὀνομάστηκαν πρόσφατα – «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας» καὶ «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», πρέπει νὰ γίνουν ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ ΣΥΝΟΔΙΚΑ ἀποδεκτοὶ καὶ ἀναγνωρισμένοι ἀπὸ ὅλες τὶς τοπικὲς ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Αὐτὲς δὲν εἶναι ὁμοσπονδιακὲς μονάδες, ἀλλὰ μαζὶ ἀποτελοῦν τὴν Μία, Ἁγία, Καθολική καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, στὴν ὁποία, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀποστολικὴ διαδοχή, πρέπει νὰ ὑπάρχει καὶ δογματικὴ καὶ κανονικὴ ὁμοφωνία, ἐκφρασμένη καὶ ἀποδεκτὴ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΝΟΔΙΚΑ . Μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐνήργησαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι: «Ἐπειδὴ θὰ εὐαρεστοῦσε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἡμᾶς…» (Πράξεις 15, 28). Ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῶν ἀναφερθέντων τόμων φαίνεται ἀντίθετα: «Ἐπειδὴ θὰ εὐχαριστοῦσε ἐμᾶς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα». Μία τέτοια προσέγγιση δὲν ἐπιτυγχάνει αὐτὸ ποὺ ἔγραψε ὁ Ἀπόστολος Πέτρος: «ἵνα τὸ δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως πολυτιμότερον χρυσίου τοῦ ἀπολλυμένου διὰ πυρὸς δὲ δοκιμαζομένου εὑρεθῆ εἰς ἔπαινον καὶ τιμὴν καὶ δόξαν ἐν ἀποκαλύψει Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Α΄ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΕΤΡΟΥ 1,7)

Ἐφόσον ὅλες οἱ τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες μαζὶ ὡς Μία Ἁγία Καθολική καὶ ἡ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, δὲν ἀποδεχθοῦν ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ ΣΥΝΟΔΙΚΑ τὸν ἀναφερόμενο τόμο, οἱ τόμοι αὐτοὶ δὲν ἔχουν ἐκκλησιαστικὴ-κανονικὴ πληρότητα καί, ὡς τέτοιοι, εἶναι ἄκυροι. Μὲ ἄλλα λόγια, λοιπόν, ὁ τόμος περὶ αὐτοκεφαλίας, ποὺ ἐκδόθηκε ἀπὸ τὴν τοπικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς μητέρα Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἰσχύει, πρέπει νὰ γίνει ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ ΣΥΝΟΔΙΚΑ ἀποδεκτὸς ἀπὸ ὅλες τὶς ἄλλες, ἀνεξαιρέτως, τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες μὲ Πανορθόδοξον ΣΥΝΟΔΟ.

Ἐὰν οἱ πολιτικοὶ ἢ ἄλλοι βαθύτεροι λόγοι δὲν ἐπιτρέπουν τὴν διεξαγωγὴ Πανορθόδοξης Συνόδου, στὴν περίπτωση αὐτή, ὁ τόμος περὶ αὐτοκεφαλίας, ποὺ ἀνατέθηκε ἀπὸ τὴ μητέρα Ἐκκλησία σὲ νεοϊδρυθεῖσα τοπικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἰσχύσει, ἐπαναλαμβάνω: πρέπει νὰ γίνει ὁμόφωνα ἀποδεκτός, χωρὶς ἐξαίρεση, ἀπὸ ὅλες τὶς αὐτοκέφαλες Ὀρθόδοξες τοπικὲς Ἐκκλησίες.

Οἱ δύο πιὸ πρόσφατοι τόμοι ποὺ ἀναφέρθηκαν δὲν ἀποτελοῦν τέτοιες προϋποθέσεις καί, ὡς ἐκ τούτου, δὲν μποροῦν νὰ παράγουν κανένα καλό. Οἱ συνέπειες ποὺ προκύπτουν ἀπὸ αὐτὰ ἐπιβεβαιώνουν αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Ἂν ἡ ἀρχὴ δὲν εἶναι καλή, καὶ τὰ λοιπὰ ἀπορρίπτονται», ἢ αὐτὸ ποὺ εἶπαν οἱ σοφοὶ κανονολόγοι: «Ὁ σκαμβὸς κανὼν σκαμβά ποιεῖ καὶ τὰ κανονιζόμενα».

Ορθόδοξος Τύπος

π. Θεόδωρος Ζήσης, Εξελίξεις στην ψευδομακεδονική Εκκλησία των Σκοπίων –

Μέρος Α’ (ΚΕΙΜΕΝΟ)

05/09/2022

Το μείζονος σημασίας θέμα για το οποίο οι εκκλησιαστικοί και πολιτικοί άρχοντες της Μακεδονίας τηρούν σκανδαλιστική σιωπή…

Επιμέλεια κειμένου και απομαγνητοφώνηση: katanixi.gr

Α’ Μέρος:

π. Θεόδωρος: Ας αρχίσουμε λοιπόν να βλέπουμε σιγά σιγά συν Θεώ, έχουμε ώρα αρκετή μπροστά μας, τι λένε καταρχήν δύο κατεξοχήν ειδικοί που διδάσκουν στη Θεολογική Σχολή το μάθημα της ιστορίας των Σλαβικών Εκκλησιών και της Εκκλησίας των Σκοπίων, ένας ομότιμος καθηγητής ο οποίος εδίδασκε το μάθημα στο τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής, ο καθηγητής Ιωάννης Ταρνανίδης, ο οποίος στο βιβλίο του “Η ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας” – είναι το βιβλίο που έδιδε ως επιστημονικό εγχειρίδιο στους φοιτητάς της Θεολογικής Σχολής – και στη συνέχεια τις απόψεις του καθηγητού Μιχαήλ Τρίτου, ο οποίος επίσης διδάσκει το μάθημα της ιστορίας των Σλαβικών Εκκλησιών στο άλλο τμήμα της Θεολογικής Σχολής, στο τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, το οποίο το μετονόμασαν τώρα κοσμικότερα σε τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού. Ας πω εδώ ότι ο καθηγητής Τρίτος διαδέχτηκε στη θέση αυτή, του καθηγητού της ιστορίας των Σλαβικών εκκλησιών, τη σύζυγό μου, την πρεσβυτέρα Χριστίνα Μπουλάκη, τώρα Νεκταρία μοναχή, η οποία δίδασκε επίσης στο ίδιο τμήμα το μάθημα της ιστορίας των Σλαβικών Εκκλησιών, και επομένως συν-παρακολουθούσα και εγώ τις εξελίξεις μαζί της στο χώρο αυτόν. Και θα δούμε επίσης μερικές απόψεις άλλων ιστορικών, ειδικών γύρω από το θέμα αυτό. Ας δούμε λοιπόν τι λέει ο καθηγητής Ιωάννης Ταρνανίδης στο διδακτικό επιστημονικό εγχειρίδιο που διένειμε στους φοιτητές της Θεολογικής Σχολής. Ας υπενθυμίσω εδώ ότι αυτό το εγχειρίδιο, ποια χρονολογία είναι, σε δύο εκδόσεις, μία το 1998 και μία το 2002. Μας λέει λοιπόν ο καθηγητής Ταρνανίδης, ομότιμος καθηγητής τώρα, ότι από τον Οκτώβριο του 1958 τη Σερβική Εκκλησία βασανίζει ένα σοβαρό πρόβλημα, πώς να αντιμετωπίσει το σχίσμα που δημιουργήθηκε από την αυθαίρετη διάσπαση των τριών νοτιότερων επαρχιών της, της Σερβικής Εκκλησίας, δηλαδή της μητροπόλεως Σκοπίων, της μητροπόλεως Ζλετόβου – Στρώμνιτσας, και της επισκοπής Αχρίδας – Βιτωλίων.

Οι επαρχίες αυτές αποτελούν το τμήμα εκείνο της Σερβικής Εκκλησίας που βρίσκεται στα πλαίσια του ομόσπονδου κράτους της γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας με έδρα τα Σκόπια. Και μας κάνει εδώ μία ενδιαφέρουσα παρουσίαση ο καθηγητής Ταρνανίδης, πώς άρχισε το πρόβλημα αυτό του σχίσματος, που μας βοηθάει επίσης να κάνουμε μία αναφορά στη συνέχεια, και το τι υπέφερε η Εκκλησία της Σερβίας κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, όταν επικράτησε εκεί η συνεργάτις των Γερμανών χώρα της Βουλγαρίας. Όπως επίσης και στη συνέχεια, όταν επεβλήθη το κομμουνιστικό καθεστώς του στρατάρχη Τίτο, το οποίο εδίωξε απηνώς, μέσα σε αυτό το κλίμα του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου της κατοχής, δηλαδή, από τη Γερμανία και από τη Βουλγαρία και της νότιας Σερβίας. Όπως είχαμε και εμείς την βουλγαρική κατοχή εδώ στην Μακεδονία, το ίδιο και στην περιοχή αυτή άρχισε να εμφανίζεται το πρόβλημα αυτό της αποσχίσεως αυτών των επαρχιών. Και είναι ευκαιρία επίσης να θυμίσω, θα το δούμε και παρακάτω, ότι για να καταλάβετε και ιστορικά ότι ένας επίσκοπος σε αυτή την περιοχή τότε, Άγιος τώρα της ορθοδόξου Εκκλησίας της Σερβίας, ο οποίος μάλιστα συνελήφθη από τους Γερμανούς και οδηγήθηκε στο Νταχάου της Γερμανίας, μέσα στο κλίμα αυτό το κατοχικό και το κομμουνιστικό, στη συνέχεια, του Τίτο, βρήκαν την ευκαιρία αυτοί οι Νοτιο-σλάβοι, οι σκοπιανοί, να αποσπαστούν από την Εκκλησία της Σερβίας και να δημιουργήσουν μία δική τους σχισματική εκκλησία. Μας λέει λοιπόν εδώ ότι τον Απρίλιο του 1941 οι Βούλγαροι είχαν καταλάβει τη νότια Σερβία. Μέσα στα άλλα μέτρα που πήραν για την προσάρτηση της περιοχής στην βουλγαρική εξαρχία ήταν και η εκδίωξη του Μητροπολίτη Σκοπίων Ιωσήφ και του επισκόπου Ζλετόβου – Στρώμνιτσας Βικεντίου. Ήρθαν οι Βούλγαροι και τους έδιωξαν τους Σέρβους επισκόπους. Όταν μετά τον πόλεμο η περιοχή αυτή ξαναήρθε στα χέρια των γιουγκοσλάβων, οι αρχές δεν επέτρεψαν στους διωγμένους από τους βουλγάρους ιεράρχες να γυρίσουν στις θέσεις τους, διότι ήταν βουλγαρόφρονες εκεί και σου λέει ευκαιρία, αφού τους διώξαμε τους Σέρβους από εδώ, ας μην τους επιτρέψουμε τώρα, εναντίον της Σερβικής Εκκλησίας . Ήταν το πρώτο βήμα κάποιου, άγνωστου μέχρι τότε, σχεδίου για τη διάσπαση της περιοχής από το σώμα της Σερβικής Εκκλησίας. Και μου κάνει εντύπωση εδώ ότι υπήρχε ένα σχέδιο άγνωστο ερευνητικά για να διασπαστεί η Εκκλησία της Σερβίας, με τη δημιουργία της σχισματικής εκκλησίας των Σκοπίων. Λίγο αργότερα, το Μάρτιο του 1945, συνήλθε στα Σκόπια, αμέσως μετά τη γερμανική κατοχή, συνήλθε στα Σκόπια μία κληρικολαϊκή συνέλευση, στην οποία πρώτη φορά διατυπώθηκε καθαρά η απόφαση για την απόσχιση της νότιας Σερβίας, που τώρα πήρε το όνομα Μακεδονία, από το σερβικό Πατριαρχείο και η ανασύσταση της Αρχιεπισκοπής Αχρίδας. Η στάση του Πατριαρχείου της Ιεράς Συνόδου της Σερβικής Εκκλησίας υπήρξε από την πρώτη κιόλας στιγμή αυστηρή και αποφασιστική. Δεν είναι τώρα το ίδιο, τότε ήταν αυστηρή και αποφασιστική. Θα δούμε πώς σήμερα έχει η κατάσταση. Τις ενέργειες αυτές τις καταδίκασε σαν αυθαίρετες και αντικανονικές και κάλεσε τον κλήρο να παραμείνει πιστός στην κανονική του ηγεσία, δηλαδή στην Εκκλησία της Σερβίας. Η κατάσταση αυτή έμεινε για ένα διάστημα αξεκαθάριστη, και μάλιστα ούτε το κύρος του ηρωικού Πατριάρχη Γαβριήλ, που είχε εκθρονιστεί από τους Γερμανούς και είχε πάει και αυτός στο Νταχάου και επέστρεψε στον θρόνο του, δεν μπόρεσε να βοηθήσει στη ρύθμισή της. Έτσι πέρασε και το υπόλοιπο μέρος της πατριαρχίας του Γαβριήλ, δηλαδή από το 1946 μέχρι το 1950, όταν στον πατριαρχικό θρόνο ανέβηκε ο Βικέντιος, από το 1950 έως το 1958. Τα πράγματα στις ημέρες του φάνηκαν για λίγο ότι βαδίζουν προς τη διευθέτησή τους, αφού και οι απαιτήσεις των επαναστατημένων περιοχών είχαν περιοριστεί. Δεν ζητούσαν πλέον απόσχιση, ήθελαν να μείνουν τώρα στο σερβικό πατριαρχείο. Ζητούσαν απλώς της ζητούσαν να τους δοθεί το δικαίωμα να χρησιμοποιούν το τοπικό σλαβομακεδονικό γλωσσικό ιδίωμα στην εκκλησιαστική Διοίκηση και στο κήρυγμα. Και επίσης να τοποθετούν ντόπιους ιεράρχες στους άδειους επισκοπικούς θρόνους, αλλά πάντοτε υπό τη δικαιοδοσία της Σερβικής Εκκλησίας. Νέα και οξύτερη φάση παρουσίασε το πρόβλημα, όταν οι εκπρόσωποι των επαρχιών αυτών έκαναν μία ξαφνική και εκ πρώτης όψεως αδικαιολόγητη υπαναχώρηση. Ενώ ζητούσαν αυτά και παρέμεναν υπό την Εκκλησία, ξαφνικά υπαναχώρησαν κατηγορώντας το Πατριαρχείο της Σερβίας ότι αρνείται να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις που είχε δώσει. Μετά από αυτό, τον Οκτώβριο του 1958, συγκλήθηκε νέα κληρικολαϊκή συνέλευση, αυτή τη φορά στην Αχρίδα, η οποία πρώτον ανακήρυξε την ανανέωση της νέας Αρχιεπισκοπής Αχρίδας -επανίδρυσαν την Αρχιεπισκοπή Αχρίδας – θα δούμε ότι δεν είχαν δικαίωμα να το κάνουν αυτό, όπως έκαναν και με τη Μακεδονία. Διότι η Αχρίδα περιελάμβανε περιοχές και ελληνικές και σερβικές και τα λοιπά, και αυτές πάλι, ένα κομμάτι αυτής της Αρχιεπισκοπής, το επεξέτειναν και κληρονόμησαν αυτοί. Και καυχώνται τώρα (θα δούμε δηλώσεις των τωρινών προέδρων, του τωρινού προέδρου, του τωρινού πρωθυπουργού στη συνέχεια) ότι εμείς είμαστε συνέχεια της αρχαίας Αρχιεπισκοπής της Αχρίδος, η οποία ποτέ δεν ήταν σκοπιανή και σλαβομακεδονική. Ήτανε το περισσότερο διάστημα ελληνική η Αχρίδα, αρκετό διάστημα σερβική επίσης, και ποτέ δεν ήταν σκοπιανή. Εξέλεξε πρώτο Μητροπολίτη της Αρχιεπισκοπής αυτής τον μέχρι τότε βικάριο επίσκοπο, όχι η εκκλησία αλλά αυτή η κληρικολαϊκή συνέλευση μόνη της αυθαίρετως, εξέλεξε τον επίσκοπο Δοσίθεο Στοϊκόβιτς.

Ψήφισε τον καταστατικό χάρτη της νέας Εκκλησίας και εξέλεξε νέους επισκόπους και αποφάσισε η Εκκλησία αυτή να ονομαστεί “Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία”. Την οποίαν ονομασία κρατάει μέχρι σήμερα και με τις αποφάσεις αυτές μακεδονική ορθόδοξη εκκλησία. Ό,τι είχαμε με το κράτος που το ονομάζουν Μακεδονία και αντιδρούσαμε όλοι, το ίδιο και με την Εκκλησία, και το κρατούν ακόμη και σήμερα. Αποφάσισαν τότε, το ’58, να ονομαστούν μακεδονική ορθόδοξη Εκκλησία και αυτό να βρίσκεται σε κανονική ενότητα με την Σερβική ορθόδοξη Εκκλησία και τα λοιπά. Το Σερβικό Πατριαρχείο όμως, στο θρόνο του οποίου ανέβηκε το’ 58 ο Πατριάρχης Γερμανός, αντιστάθηκε: Δηλαδή μόνοι σας κάνετε εκλογές, αποφασίζετε πώς θα ονομάζεστε, επανιδρύετε μία Αρχιεπισκοπή που είναι δική μας, επισκοπή Αχρίδος. Ο Άγιος Νικόλαος ο Βελιμίροβιτς, την επανιδρύετε εσείς ξανά; Αντιστάθηκε με σθένος και απέκρουσε την παραχώρηση αυτονομίας στις παραπάνω περιοχές. Δεν σας επιτρέπουμε να έχετε αυτονομία. Το έτος 1966 η Σύνοδος της αυτοδημιουργημένης αυτής Εκκλησίας – μόνη της δημιουργήθηκε χωρίς την έγκριση του Σερβικού Πατριαρχείου – ζήτησε από το Σερβικό πατριαρχείο, με έγγραφο, την αναγνώρισή της ως Αυτοκέφαλης. Δεν τους έφτανε η αυτονομία, ήθελαν να είναι και Αυτοκέφαλη, τελείως ανεξάρτητη.

Την αίτηση όμως αυτή απέρριψε και πάλι η Ιερά Σύνοδος της Σερβικής Εκκλησίας, σε ειδική συνεδρία που έγινε το επόμενο έτος. Σε απάντηση, η ηγεσία της λεγόμενης «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» προχώρησε στην μονόπλευρη – μονομερή ανακήρυξή της σε Αυτοκέφαλη. Το 1967 λοιπόν, γι’ αυτό όλοι λένε από το ’67 αρχίζει το Σχίσμα, προχώρησε μόνη της στην μονόπλευρη ανακήρυξή της ως Αυτοκέφαλη: «Εμείς είμαστε αυτοκέφαλοι, δεν έχουμε ανάγκη να μας αναγνωρίσετε». Μετά από αυτό το γεγονός, συγκλήθηκε έκτακτη σύνοδος της ιεραρχίας της Εκκλησίας της Σερβίας και αποφάσισε ομόφωνα την διακοπή της λειτουργικής και της κανονικής επικοινωνίας με την ιεραρχία της μητρόπολης αυτής, εφόσον με δική της θέληση και ενεργώντας αντίθετα με τους κανόνας, αποσχείται και αυτοβούλως από την Μητέρα Εκκλησία. Προσέξτε τώρα από την Μητέρα Εκκλησία. Μητέρα Εκκλησία θεωρεί ο καθηγητής – σωστά – την Εκκλησία της Σερβίας. Από κει αποσχίστηκε. Γιατί υπάρχουν μερικοί Επίσκοποι δικοί μας τώρα, οι οποίοι δεν παρακολουθούν τα θέματα, που θεωρούν ότι καλά έκανε το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Γιατί το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι η Μητέρα Εκκλησία. Μ’ αφού ανήκει στην Εκκλησία της Σερβίας, πώς είναι η Μητέρα Εκκλησία το Οικουμενικό Πατριαρχείο; Μητέρα Εκκλησία ήταν πριν γίνει Αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Σερβίας. Αφού έγινε Αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Σερβίας, η ίδια εκείνη είναι Μητέρα Εκκλησία. Και όλοι οι καθηγηταί και οι ειδικοί ονομάζουν Μητέρα Εκκλησία την Εκκλησία της Σερβίας. Επομένως η Εκκλησία της Σερβίας πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο στην ρύθμιση του θέματος της σχισματικής Εκκλησίας, γιατί αυτή η σχισματική Εκκλησία αποσχίστηκε από την Μητέρα Εκκλησία, από την Εκκλησία της Σερβίας.

Β’ Μέρος:

Τώρα στη συνέχεια, ο καθηγητής Ταρνανίδης έχει ένα δεύτερο κεφάλαιο εδώ. Θα το δούμε στην συνέχεια, αν χρειαστεί. Βλέπει την ιστορική και κανονική θεώρηση του προβλήματος, ότι και ιστορικά και κανονικά η Εκκλησία αυτή βρίσκεται εν αδίκῳ. Διότι ιστορικά δεν αποτελεί συνέχεια της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδος, όπως θεωρούν. Γιατί η Αρχιεπισκοπή της Αχρίδος, όπως είπαμε ήταν ελληνική, στην αρχή ήταν βουλγαρική και τα λοιπά, ήταν σερβική. Επομένως πώς εσύ, αφού αυτή η Αρχιεπισκοπή ήταν αρχαία ανήκει σε πολλούς λαούς, σε πολλές κρατικές οντότητες, ακόμη και εδαφικά, πώς εσύ οικειοποιείσαι; Όπως οικειοποιείται το όνομα Μακεδονία, ένα κομματάκι της Μακεδονίας έχει και ονομάζεται “Δημοκρατία της Μακεδονίας”. Το ίδιο κάνει κι εδώ. Πώς εσύ οικειοποιείσαι ιστορικά αυτή την αρχαία Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας; Και στη συνέχεια βέβαια μας λέει και ότι και κανονικά δεν έχει. Αυτά λοιπόν με συντομία. Θα επανέλθουμε, αν χρειαστεί στις απόψεις του καθηγητού Ταρνανίδη.

Και να σας πω τώρα τι λέει κι ο καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος, στις 2 Φεβρουαρίου του 2022, προσφάτως. Δεν βρήκα το βιβλίο του, αλλά αυτά που θα έλεγε στο βιβλίο του, τα λέει κι εδώ, στα κείμενα που έχουν δημοσιευτεί στο διαδίκτυο. Τι λέει λοιπόν ο καθηγητής Μιχαήλ Τρίτος, ο οποίος διετέλεσε και κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής, όπως κι ο καθηγητής Ταρνανίδης διετέλεσε κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής, συνάδελφοί μου και οι δύο. Κι όταν ήμουν ως ενεργός καθηγητής, τους είχα συναδέλφους και τους δύο στην Θεολογική Σχολή. Με τον καθηγητή Τρίτο, μάλιστα, ήμασταν και στο ίδιο τμήμα, και τον εψήφισα κατά την εκλογή του ως καθηγητή στην Θεολογική Σχολή. Είναι πιο προσεκτικός, προσεκτικός ο καθηγητής Τρίτος. Θα δούμε όμως ότι στο θέμα τώρα έχει μια υπαναχώρηση. Πριν λοιπόν δημιουργηθεί πρόβλημα – τώρα με την ενέργεια του Πατριαρχείου, τον Φεβρουάριο, στις 2 Φεβρουαρίου – γράφει ο καθηγητής Τρίτος σε ένα κείμενο που το βρήκα στο διαδίκτυο. Λέει λοιπόν: “Μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται τον τελευταίο καιρό στο θέμα της επιλύσεως του εκκλησιαστικού προβλήματος των Σκοπίων. Πολιτικοί και εκκλησιαστικοί παράγοντες της γειτονικής χώρας επισκέπτονται το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο και πιέζουν για την χορήγηση Αυτοκεφαλίας στην εκεί σχισματική Εκκλησία. Πηγαινοέρχονται οι Αξιωματούχοι στο Φανάρι και πιέζουν τον Βαρθολομαίο να τους κάνει αυτοκεφάλους, ενθαρρυμένοι από το Αυτοκέφαλο που έκανε στην Ουκρανία. Για την ενημέρωση, θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά ενημερωτική στην ιστορία του προβλήματος και θα προτείνουμε κάποιες προτάσεις”.

Και κάνει μια σύντομη αναφορά ο καθηγητής Τρίτος: “Ως γνωστόν, η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων ιδρύθηκε το 1958, (αυτοανακηρύχθηκε), με πλήρη περιφρόνηση των βασικών αρχών της Ορθοδόξου εκκλησιολογίας, με εθνοφυλετικά κριτήρια, παρά την αντίδραση της Σερβικής Εκκλησίας και σύνολης της Ορθοδοξίας. Αυτή αυτοϊδρύθηκε το ’58, αλλά επισήμως η εκκλησία της Σερβίας την ανακήρυξε σχισματική, όπως είδαμε το 1967.

Περιλαμβάνει στους κόλπους της (αυτές είναι ενδιαφέρουσες πληροφορίες για όλους μας) το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού πληθυσμού της χώρας. Τα Σκόπια λοιπόν σήμερα έχουνε σε σύνολο 2.200 κατοίκων, οι Ορθόδοξοι (Σκοπιανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, Βλαχόφωνοι Έλληνες και Σαρακατσαναίοι), δεν λέει Μακεδόνες, Σκοπιανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι, Βλαχόφωνοι Έλληνες και Σαρακατσαναίοι, όλοι αυτοί Ορθόδοξοι ανέρχονται σε 1.600.000. Οι υπόλοιποι ανερχόμενοι σε 600.000, οι υπόλοιποι είναι Μουσουλμάνοι (Αλβανοί, Τούρκοι και Ρομά). Υπάρχουν ακόμη 10.000 Καθολικοί-Ουνίτες, οι οποίοι κατοικούν στις πόλεις Σκόπια, Στρώμνιτσα, Γευγελή και Μπόγντατσι.

Σύμφωνα με τον καταστατικό χάρτη, ο οποίος ψηφίστηκε το 1994, η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων αποτελείται από δέκα μητροπόλεις. Αυξήθηκαν, από τρεις ξεκίνησαν, δέκα έγιναν. Είναι χωρισμένη από το κράτος, αλλά πρόκειται περί φιλικού χωρισμού (ουσιαστικώς το κράτος την κατευθύνει), αφού το κράτος σέβεται την Εκκλησία, της επέστρεψε την εκκλησιαστική περιουσία από την κομμουνιστική περίοδο, και την ενισχύει ποικιλότροπα. Οι κληρικοί ανέρχονται στους τετρακόσιους και εκπαιδεύονται στη Θεολογική Σχολή του Αγίου Κλήμεντος Αχρίδων”.

Τώρα κάνει εδώ μερικές σκέψεις ο καθηγητής, τον Φεβρουάριο πριν προκύψει το θέμα, για το πώς θα μπορούσε να λυθεί το πρόβλημα και λέει ότι: “Για την επίλυση του προβλήματος πραγματοποιήθηκαν από το 1999 μέχρι το 2002 πέντε διμερείς επαφές μεταξύ εκπροσώπων του Πατριαρχείου της Σερβίας και της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων». Πέντε συναντήσεις από το ’99. Τρία χρόνια, πέντε συναντήσεις, για να λύσουν το πρόβλημα. Πριν από 20-23 χρόνια στο Βελιγράδι, στην Κωνσταντινούπολη, στο Μπιγκόρσκι, στο Κάλενιτς και στη Βόντοτσα, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Εδώ μάλιστα γνωρίζουμε – και το λέει σε άλλη εμφάνιση ο καθηγητής Τρίτος – ότι σ’ αυτές τις συναντήσεις, ιδιαίτερα τη συνάντηση του 2002, έλαβε μέρος και προσπάθησε να βοηθήσει και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος. Χθες ο Πατριάρχης, σε μια συνέντευξη που έδωσε στην ΕΡΤ1, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος χθες το βράδυ αργά στις 11:00, την οποία παρακολούθησα, έδωσε μια συνέντευξη στον δημοσιογράφο Κουβαρά. Ενδιαφέρουσα συνέντευξη, αλλά γεμάτη από παραπλανήσεις και συγκαλύψεις, η οποία χρειάζεται ειδική αναίρεση, αυτή η συνέντευξη στο σύνολό της. Πάντως και ο Πατριάρχης χθες είπε ότι δόθηκε εντολή – με εντολή του Πατριαρχείου – ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος προσπάθησε να βοηθήσει στην επίλυση του προβλήματος, αλλά δεν κατορθώθηκε τίποτε και κατέθεσε την εντολή το 2002 στο Πατριαρχείο. Του έδωσαν εντολή να βοηθήσει. Δεν έγινε τίποτε. Χωρίς κανένα αποτέλεσμα, λέει ο καθηγητής Τρίτος.

Η τελευταία συνάντηση έγινε στην πόλη Νίς της Σερβίας, στις 17 Μαΐου, η πέμπτη συνάντηση του 2002. Οι συνομιλίες, που διεξήχθησαν σε πνεύμα κατανοήσεως, κατέληξαν με την υπογραφή σχεδίου συμφωνίας αποκαταστάσεως εκκλησιαστικής ενότητος. Το σχέδιο αυτό περιελάμβανε 17 άρθρα. Συμφωνήθηκε να ονομαστεί η Εκκλησία των Σκοπίων Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, όχι “Ορθόδοξη Μακεδονική Εκκλησία”. Ελέχθη μάλιστα στη συνάντηση αυτή ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί κανένα όνομα που να έχει σχέση με την Μακεδονία ή μακεδονική κτλ, γιατί θα αντιδράσουν οι ελληνόφωνες Εκκλησίες. Τώρα δεν αντιδράει καμία Εκκλησία. Τότε, το 2002 ακόμη είπαν να δεχτείτε οι Σκοπιανοί να ονομαστείτε μόνον Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, όχι “Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία”. Γιατί, αν επιμένετε να ονομάζεστε Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, θα αντιδράσουν οι ελληνόφωνες Εκκλησίες”, και να της δοθεί ευρεία αυτονομία.

Δυστυχώς, αυτό το σχέδιο, στο οποίο συμμετείχε και ο Αλβανίας Αναστάσιος, ύστερα από έντονες πιέσεις των εθνικιστικών κύκλων των Σκοπίων, δεν δέχτηκαν οι εθνικιστές στα Σκόπια, γιατί έπρεπε να μην χρησιμοποιηθεί το Μακεδονική, απορρίφθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας των Σκοπίων.

Και τώρα εδώ, ο καθηγητής Τρίτος μας δίνει την περιπέτεια του Επισκόπου Μητροπολίτου Ιωάννου, για την οποία όλοι θα έχουμε ακούσει. Ο Μητροπολίτης Ιωάννης διώχθηκε από τους Σκοπιανούς, φυλακίστηκε, ταλαιπωρήθηκε, εξευτελίστηκε. Γιατί; Δεν το είχα συνειδητοποιήσει κι εγώ. Διότι αντέδρασε ο Ιωάννης στην απόρριψη του σχεδίου αυτού και είπε όλοι να δεχθούμε το σχέδιο αυτό, ενώ οι εθνικιστικοί κύκλοι το απέρριψαν το σχέδιο αυτό.

Ακολούθησαν, λέει ο καθηγητής Τρίτος τα γνωστά γεγονότα: Η διαφωνία του Μητροπολίτη Βέλεσκυ και Ποβαντάρσκυ (Βελεσσών και Παραβαρδαρίου) Ιωάννου. Διαφώνησε. Αυτός ήθελε να εφαρμόσουμε την συμφωνία αυτή και να ονομαστούν μόνο Αρχιεπισκοπή Αχρίδος και όχι “Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία”. Επομένως ήταν, ο Μητροπολίτης Ιωάννης, ήταν Επίσκοπος της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων πρώτα. Κι επειδή διεφώνησε, τον ταλαιπώρησαν. Τον προσέλαβε όμως, τότε, επανήλθε η Μητρόπολή του στους κόλπους της Μητρός Εκκλησίας της Σερβίας. Η Εκκλησία της Σερβίας βλέποντας πως κάποιος εν πάση περιπτώσει είναι διαλλακτικός και θέλει να λυθεί το πρόβλημα, τον έδιωξαν οι Σκοπιανοί δικό τους ως Επίσκοπο Βελεσσών και Παραβαρδαρίου, και τον εκάλυψε η Εκκλησία της Σερβίας. Έγινε έκπτωσή του από την Εκκλησία των Σκοπίων και ορισμός του αρχικά ως Εξάρχου και αργότερα ως Αρχιεπισκόπου της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος από την Εκκλησία της Σερβίας. Λέει η Εκκλησία της Σερβίας, δεν θέλετε εσείς να ονομαστείτε Αρχιεπισκοπή Αχρίδος; Εγώ θα ονομάσω τον Ιωάννη Αρχιεπίσκοπο Αχρίδος. Στη συνέχεια μάλιστα εξέλεξαν και δύο Επισκόπους, η Σύνοδος της Σερβικής Εκκλησίας , για να κάνει Σύνοδο ο Ιωάννης. Τον Ιωακείμ και τον Μάρκο, για τη συγκρότηση κανονικής Ιεράς Συνόδου της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος υπό τον Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη.

Κι έτσι έχουμε τώρα μια σχισματική Εκκλησία κι έχουμε μια Εκκλησία κανονική υπό τον Ιωάννη, πρώην σχισματικό, ο οποίος υπάγεται στην Εκκλησία της Σερβίας.

Ακολούθησαν λοιπόν οι αλλεπάλληλοι διωγμοί και φυλακίσεις του Αρχιεπισκόπου Ιωάννου, αρχικά με την κατηγορία της υποδαυλίσεως θρησκευτικού και εθνικού μίσους και αργότερα με την οικονομική κατάχρηση. Τον κατηγόρησαν για οικονομική κατάχρηση και την παράνομη αγοραπωλησία ακινήτων. Τέλος, με παρέμβαση της Ρωσικής Εκκλησίας στην κρατική εξουσία των Σκοπίων, ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης τώρα είναι ελεύθερος (τα γράφει τον Φεβρουάριο αυτά ο καθηγητής Τρίτος, τώρα) και διαμένει στο μοναστήρι του στην Νιζόπολη, όπου κι εκεί πήγαν και τον ταλαιπώρησαν. Σε άλλες του συνεντεύξεις ο Τρίτος λέει λεπτομέρειες, ακόμη κακοποίησαν και τις μοναχές του μοναστηριού στη Νιζόπολη, πλησίον της πόλεως του μοναστηρίου. Και στη συνέχεια εδώ ο Τρίτος κάνει μερικές προτάσεις για την επίλυση (τον Φεβρουάριο πριν δημιουργηθεί πρόβλημα) του εκκλησιαστικού προβλήματος των Σκοπίων και λέει τα εξής:

Το επίσημο κράτος να αφήσει ελεύθερη την Εκκλησία να επιτελεί το έργο της και να μην την χρησιμοποιεί ως κρατική υπηρεσία και μέσο διεκπεραίωσης εθνικιστικών σκοπιμοτήτων. Έτσι είναι η Εκκλησία. Είναι κρατική υπηρεσία για να εξυπηρετεί την «Μακεδονία» των Σκοπίων.
Η σχισματική εκκλησία να αναγνωρίσει ως αντικανονικές τις ενέργειές της από το 1958, που αυτοανακηρύχθηκε σε Αυτόνομη μέχρι σήμερα και να ζητήσει συγγνώμη από την Μητέρα Εκκλησία της Σερβίας για τα όσα άτοπα και αντικανονικά έπραξε σε βάρος της. Δεν το έκανε μέχρι σήμερα.
Να δεχθεί την ονομασία της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Αρχιεπισκοπής Αχρίδος και όχι Μακεδονίας. Ούτε αυτό το έκανε και τώρα με τις αποφάσεις αυτές. Εξακολουθεί και τώρα να είναι Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία-Αρχιεπισκοπή Αχρίδος. Και το Αχρίδος και το Μακεδονία.
Και να διχοτομηθούν τρεις μεγαλύτερες μητροπόλεις, για την τακτοποίηση των τριών Επισκόπων, Μάρκου, Ιωακείμ και Δαυίδ, που συγκροτούν την κανονική Ιερά Σύνοδο της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος. Αφού δημιουργήθηκε κανονική Αρχιεπισκοπή Αχρίδος από τη Σερβική Εκκλησία με τρεις Επισκόπους, εκτός του Αρχιεπισκόπου, να κατατμηθούν τρεις μητροπόλεις για να τακτοποιηθούν κι αυτοί.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο να μην προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια χορηγήσεως Αυτοκεφάλου στη συγκεκριμένη Εκκλησία, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Μητρός Εκκλησίας, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Εκκλησία της Σερβίας.

Αυτό τιμά τον καθηγητή Τρίτο, μολονότι μετά θα δείτε ότι έχουμε μια υπαναχώρηση, διότι η πρόταση αυτή μας παραπέμπει και στην Ουκρανία. Λέει, το Οικουμενικό Πατριαρχείο να μην προβεί σε καμιά ενέργεια χορηγήσεως Αυτοκεφάλου στη συγκεκριμένη Εκκλησία, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Μητρός Εκκλησίας. Που είναι…Το αντίθετο έκανε το Φανάρι στην Ουκρανία. Χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Μητέρας Εκκλησίας της Ρωσίας, γιατί εκεί Μητέρα Εκκλησία είναι η Ρωσία, έκανε Αυτοκέφαλη Εκκλησία, και εκκλησία μάλιστα σχισματικών και αχειροτόνητων, πολύ χειρότερα απ’ ότι το σχίσμα εδώ. Αυτά λοιπόν κι από τον καθηγητή Τρίτο και τώρα για να έχουμε και μια άλλη καλύτερη εικόνα της καταστάσεως, ακόμη και η χρήση της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος που προτείνει η Εκκλησία της Σερβίας και ο καθηγητής Τρίτος, χωρίς το «μακεδονική» και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κι αυτό είναι προβληματικό για τους Μακεδόνες. Διότι όπως στην αρχή σας είπα, η Αχρίδα δεν ήταν ποτέ σλαβική ή σλαβομακεδονική, όπως λένε. Ποτέ δεν ήτανε. Ήτανε, όπως σας είπα στην αρχή βουλγαρική «Αχριδών και Βουλγαρίας». Στη συνέχεια ήταν επί πολλούς αιώνες ελληνική, υπαγόταν απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τελικά ήταν σερβική. Τώρα λοιπόν παίρνοντας το «Αρχιεπισκοπή Αχρίδος» παραμερίζονται όλες οι άλλες δικαιοδοσίες, η ελληνική που είναι και η μεγαλύτερη και η σερβική παραμερίζονται. Αλλά το κάνουν αυτό μόνο και μόνο για να βρεθεί θέμα.

Ο λόγος που δεν μπορεί να υπάρξει μια »Μακεδονική» Εκκλησία

Toυ Βασίλειου Ευσταθίου στην Romfea.gr

Δρ. Φυσικού, Θεολόγου

1. Ἀπὸ τὴν «ἐπαρχία τοῦ Βαρδάρη» στὴν «Βόρεια Μακεδονία».

Στὴν περιοχὴ τῆς γείτονος χώρας μὲ πρωτεύουσα τὰ Σκόπια ζοῦσαν στὴν ἀρχαιότητα διαδοχικὰ Ἕλληνες καὶ Ρωμαίοι, ἐνῶ ἐπὶ Ρωμανίας (Βυζαντίου) ἄρχισε ἀπὸ τὸν 6^ο αἰώνα νὰ ἐποικίζεται ἀπὸ Σλαβικὰ φύλα. Στὰ τέλη τοῦ 19^ου αἰῶνα μὲ ἀρχὲς τοῦ 20^ουἀνάμεσα στοὺς Σλάβους τῆς εὐρύτερης περιοχῆς κάνει τὴν ἐμφάνισή του ὁ σλαβομακεδονικὸς ἐθνικισμὸς, ὁ ὁποῖος στὴν συνέχεια, μὲ τὴν γεωγραφικὴ διάσπαση τῆς περιοχῆς τῆς Μακεδονίας ἀνάμεσα σὲ Ἑλλάδα, Σερβία καὶ Βουλγαρία κατὰ τοὺς Βαλκανικοὺς πολέμους, ὑποστηρίχθηκε ἀπὸ τὴν κομμουνιστικὴ κίνηση τῆς περιοχῆς. Ἀπὸ τὸ 1929 ἔως τὸ 1941 ἡ περιοχὴ ἀποτελοῦσε μιὰ ἀπὸ τὶς ἐπαρχίες τῆς Γιουγκοσλαβίας μὲ τὸ ὄνομα «ἐπαρχία τοῦ Βαρδάρη» (Μπανόβινα Βαρντάρσκα).

Μετὰ τὸν Β΄ΠΠ, ὡς καρπὸς τοῦ σλαβομακεδονικοῦ ἐθνικισμοῦ, ἡ ὁμόσπονδη δημοκρατία τῆς Γιουγκοσλαβίας ποὺ ἱδρύθηκε στὴν περιοχὴ ἔφερε τὸ ὄνομα «Σοσιαλιστικὴ Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας», ποὺ περιείχε γιὰ πρώτη φορὰ τὸ ὄνομα τῆς Μακεδονίας. Μὲ τὴν διάλυση τῆς Γιουγκοσλαβίας τὸ 1991 ἡ δημοκρατία στὴν περιοχὴ αὐτὴ μετατράπηκε σὲ ἀνεξάρτητο κρατίδιο ποὺ διεκδικοῦσε πλέον στὸ σύνταγμά του τὸ ὄνομα Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας, ἄν καὶ στὸν ΟΗΕ ἔφερε τὸ ὄνομα Πρώην Γιουγκοσλαβικὴ Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας. Τελικὰ στὶς Πρέσπες στὶς 17 Ἰουνίου τοῦ 2018 οἱ τότε κυβερνήσεις τῆς Ἑλλάδας καὶ τοῦ γειτονικοῦ κρατιδίου συμφώνησαν στὴν μετονομασία τοῦ δεύτερου σὲ «Δημοκρατία τῆς Βόρειας Μακεδονίας». Κατὰ τὴν συμφωνία ἀναγνωρίζεται οὐσιαστικὰ ἡ σλαβικὴ καταγωγὴ τῶν «Μακεδόνων» τῆς «Βόρειας Μακεδονίας» καὶ ὅτι δὲν ἔχουν καμιὰ σχέση μὲ τοὺς ἀρχαίους κατοίκους τῆς περιοχῆς, τοὺς ἀρχαίους Μακεδόνες, μὲ τοὺς ὁποίους ἔχουν σχέση βέβαια οἱ Μακεδόνες μὲ ἑλληνικὴ καταγωγὴ ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς Μακεδονίας στὴν Ἑλλάδα, οἱ ὁποίοι εἶναι ἀπόγονοί τους καὶ κληρονόμοι τῆς ἱστορίας τους.

2. Ἀπὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ σχίσμα στὴν ἀποκατάσταση τῆς κοινωνίας.

Ἀπὸ τὰ δύο περίπου ἑκατομμύρια πληθυσμὸ ποὺ ἔχει ἡ γειτονικὴ χώρα, τὸ 64,7% δηλαδὴ περίπου τὰ 1,3 ἑκατομμύρια εἶναι βαπτισμένοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ἐνῶ τὸ ὑπόλοιπο ποσοστὸ εἶναι κυρίως Μουσουλμάνοι (33.3%). Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς γειτονικῆς αὐτῆς χώρας ἱδρύθηκε τὸ 1958 μετὰ τὴν διάσπαση τριῶν νοτιότερων μητροπόλεων τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας ἔχοντας καθεστῶς αὐτονομίας, ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὅμως θέλησε νὰ ἀνεξαρτητοποιηθεῖ πλήρως τὸ 1967 καὶ νὰ ἀνακηρύξει τὸ αὐτοκέφαλο καθεστῶς της μονομερῶς, γεγονὸς ποὺ τὴν ὁδήγησε νὰ περιέλθει σὲ σχίσμα. Τελικὰ τὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας χωρὶς νὰ μπορέσει μὲ τὸ διάλογο νὰ λύσει τὸ ζήτημα μὲ τὴν σχισματικὴ Ἐκκλησία μέχρι τὸ 2005, προχώρησε τότε στὴν ἵδρυση νέας αὐτόνομης τοπικῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸ ὄνομα «Ὀρθόδοξη Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος».

Ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς νέας ἐκκλησιαστικῆς δομῆς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος Ἰωάννης ἄρχισε νὰ σέρνεται στὶς φυλακὲς ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς γειτονικῆς χώρας ἀρχικὰ ὡς κατηγορούμενος γιὰ ὑποκίνηση ἐθνοτικοῦ καὶ θρησκευτικοῦ μίσους ἐντὸς αὐτῆς, ἐνῶ στὴν συνέχεια μὲ ἄλλες κατηγορίες (ὑπεξαίρεσης δωρεάς). Τελικὰ τὸ 2015 ἀποφυλακτίστηκε ὁριστικὰ και μετέβη στὴν Ρωσία γιὰ ἀποθεραπεία, γιατὶ μέσα στὴν φυλακὴ ἡ ὑγεία του εἶχε κλονιστεῖ.

Στὶς 9 Μαΐου 2022 τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀναγνώρισε καὶ δέχθηκε σὲ ἐκκλησιαστικὴ κοινωνία τὴν πρώην σχισματικὴ Ἐκκλησία τῆς γειτονικῆς χώρας, γεγονὸς ποὺ εἶχε δρομολογηθεῖ νὰ γίνει καὶ ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας, ὅπως καὶ ἔγινε στὶς 16 Μαΐου 2022. Ἡ θέση τοῦ μέχρι τότε κανονικοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀχρίδος Ἰωάννη μετὰ ἀπὸ τόσα ποὺ ὑπέφερε στὴν διακονία τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας ἔμεινε ἀπροσδιόριστη, κάνοντας μόνο ὑπακοὴ στὴν νέα ἀπόφαση τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας καὶ βρισκόμενος παρὸν στὰ συλλείτουργα ποὺ ἀκολούθησαν ἀμέσως μετὰ τὶς ἐπόμενες ἡμέρες. Στὸ δεύτερο συλλείτουργο ὁ Πατριάρχης Σερβίας προχώρησε ἕνα βήμα παραπέρα, παραχωρῶντας στὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος Στέφανο «Τόμο Αὐτοκεφαλίας», πράξη ποὺ βέβαια δὲν ἔχει ἀρμοδιότητα νὰ κάνει καὶ δὲν ἔχει καμιὰ κανονικὴ ἰσχύ, ἐνῶ εἶναι ἀσύμφωνη καὶ μὲ τὸ ἀνακοινωθὲν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς 9^ης Μαΐου 2022: «Ἐπαφίησιν εἰς τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Σερβίας τήν ρύθμισιν τῶν μεταξύ αὐτῆς καί τῆς ἐν Βορείῳ Μακεδονίᾳ Ἐκκλησίας διοικητικῶν θεμάτων, ἐν τῷ πλαισίῳ ἀσφαλῶς τῆς ἱεροκανονικῆς τάξεως καί ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως».

3. «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» ἤ «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος»;

Ὅμως δὲν εἶναι μόνο αὐτό. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὶς 9^ης Μαΐου 2022 ἀποφάσισε, ὅπως ἔγραψε στὸ ἴδιο ἀνακοινωθέν, καὶ ὅτι «Ἀναγνωρίζει ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας ταύτης τό «Ἀχρίδος» (νοουμένης τῆς περιοχῆς τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας), ὡς ὑπεσχέθη ἐγγράφως πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὁ Προκαθήμενος αὐτῆς, ἀποκλείουσα τόν ὅρον «Μακεδονική» καί οἱοδήτι ἄλλο παράγωγον τῆς λέξεως «Μακεδονία»». Ὅμως στὶς σχετικὲς γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς γείτονος χώρας ἀνακοινώσεις της ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας, ὅπως καὶ στὶς σχετικὲς δηλώσεις του ὁ Πατριάρχης Σερβίας, ἀπευθύνονταν σὲ αὐτὴ ὡς «Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος».

Παρόλα αὐτὰ στὸ ἀνακοινωθὲν γιὰ τὶς ἀποφάσεις της στὶς 16 Μαΐου 2022 γράφει ὅτι κάνει σύσταση στὴν Ἐκκλησία τῆς γειτονικῆς χώρας νὰ ἐπιλύσει τὸ ζήτημα τῆς ἐπίσημης ὀνομασίας της μὲ ἄμεσο ἀδελφικὸ διάλογο μὲ τὶς Ἑλληνικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Ὁ Μητροπολίτης Μπάτσκας Εἰρηναῖος μὲ ἀφορμὴ τὰ σχόλια τῶν Ἑλλήνων γι’ αὐτὴ τὴν στάση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας ὡς πρὸς τὴν ὀνομασία τῆς Ἐκκλησίας τῆς γειτονικῆς χώρας, ὅπως μάλιστα καὶ τὴν ἔκφραση ἐπίσήμως ἐνστάσεων καὶ ἐπιφυλάξεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γιὰ τὴν χρήση τοῦ ὅρου «Μακεδονικὴ Ἐκκλησία» ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Σερβίας γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς γείτονος, γράφει περὶ αὐτοῦ μεταξὺ ἄλλων (στὸ »Ονόματα και πράγματα») ὅτι τὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας ἀνέκαθεν δὲν συμφωνοῦσε περὶ τὴν χρήση τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, ἀλλὰ: «κατὰ τὸν διμερῆ μας διάλογον καὶ κατὰ τὴν ὥραν τῆς ἐπιτεύξεως τῆς κανονικῆς καὶ δι’ ὅλους τελεσφόρου ἐπιλύσεως τοῦ προβλήματος δὲν ἦτο ἐνδεδειγμένον καὶ λυσιτελὲς νὰ εἴπωμεν εἰς τοὺς συνομιλοῦντας μεθ’ ἡμῶν ἀδελφούς (ἱεράρχες τῆς γείτονος χώρας) : ʺδὲν σᾶς δίνομε τὸ δικαίωμα νὰ λέγεσθε, ὅπως διατείνεσθε, ὅτι λέγεσθε. Ἐλᾶτε νὰ συζητήσωμε πρῶτα πῶς λέγεσθε…ʺ. Ποία θὰ ἦτο ἡ ἔκβασις; Ἁπλούστατα, ὁ μὲν διάλογος θὰ εἶχε τελειώσει πρὶν ἢ ἀρχίσῃ».

Καὶ συνεχίζει: «Προκειμένου λοιπὸν οἱ διϊστάμενοι ἀδελφοί μας νὰ καταστοῦν οἱ ἐν Χριστῷ αὐτάδελφοί μας, δὲν ἔπρεπε ποσῶς νὰ ἀνακινηθῇ κατὰ τὸν διάλογον τὸ θέμα τὸ ὀνοματολογικόν. Τοῦτο ὅμως ἐπ’ οὐδενὶ σημαίνει, ὅτι ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία αἴφνης, ʺστὰ καλὰ καθούμεναʺ, ἤλλαξε τὴν ἐπὶ δεκαετίας τηρηθεῖσαν στάσιν της καὶ μετετράπη εἰς θιασώτην καὶ συνήγορον τοῦ ὑπὸ τῶν ἀνακτηθέντων ἀδελφῶν ποθουμένου καὶ ἐπιδιωκομένου ὀνόματος τῆς Ἐκκλησίας των.…Ἑπομένως, καὶ ὅσον ἀφορᾷ εἰς τὸ συγκεκριμένον ὀνομαστικὸν θέμα, οὔτ’ εἰσηγεῖται οὔτ’ ἐπιβάλλει τὴν χρῆσιν τοῦ ὀνόματος ʺΜακεδονικὴ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησίαʺ, ἢ τοῦ ὀνόματος ʺἈρχιεπισκοπὴ Ἀχριδῶν καὶ Βορείου Μακεδονίαςʺ, ἢ ἄλλου τινὸς παρεμφεροῦς ὀνόματος, ἀλλ’ οὔτε εἶναι εἰς θέσιν νὰ άπαγορεύσῃ τὴν χρῆσίν του εἰς τοὺς ἕως ἄρτι ἐχομένους αὐτοῦ.

Διὰ τοὺς λόγους τούτους θεωρεῖ τὸ θέμα ἀνοικτόν, λυτέον δὲ ὑπευθύνως δι’ ἀμέσου καὶ καλοπροαιρέτου ἀδελφικοῦ διαλόγου μεταξὺ τῶν ἑλληνογλώσσων ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν καὶ τῆς Ἐκκλησίας τῆς γείτονος χώρας, ἄνευ ἀναμίξεως ἢ παρεμβάσεων τῶν ἄλλων κατὰ τόπους Ἐκκλησιῶν. Τοῦτο ἀκριβῶς τὸ μήνυμα ἀπηυθύναμεν προφορικῶς καὶ γραπτῶς πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς ἱεράρχας κατὰ τὸν διάλογόν μας, ἐνῷ ἦσαν εἰσέτι διϊστάμενοι καὶ ἀκοινώνητοι, ἔχον οὕτως: ʺἘν ταῖς κατὰ τὰς διαρρευσάσας δεκαετίας συνομιλίαις ἡμῶν ἡμεῖς ἐπεμένομεν, ὅτι ἐν τῷ πλαισίῳ τῶν διορθοδόξων καὶ πανορθοδόξων σχέσεων ὑμεῖς θὰ ἀπέχητε τῆς χρήσεως τοῦ οὐσιαστικοῦ Μακεδονία καὶ τοῦ ἐπιθέτου μακεδονικός, χάριν σεβασμοῦ πρὸς τὰ αἰσθήματα καὶ τὰς θέσεις τῶν ἑλληνοφώνων Ἐκκλησιῶν…Δεδομένου, ὅτι ἐν τῷ μεταξὺ ἔλαβε χώραν ἡ διακρατικὴ συμφωνία περὶ τῆς ἐπισήμου ἐπωνυμίας τῆς χώρας ὑμῶν (ἡ σύμβασις τῶν Πρεσπῶν), δεκτῆς γενομένης καὶ διεθνῶς, ἡγούμεθα, ὅτι τὸ ζήτημα τῆς ἐπισήμου προσωνυμίας τῆς ὑμετέρας Ἐκκλησίας δὲν ἀνήκει πλέον εἰς τὸ φάσμα τῆς ἡμετέρας μερίμνης καὶ εὐθύνης· ἄρα, τὸ ἐκκλησιαστικὸν ὑμῶν ὄνομα δέον, ὅπως ἀναφανῇ ὡς ἀποτέλεσμα τῆς συζητήσεως καὶ συνεννοήσεως ὑμῶν μετὰ τῶν ἑλληνογλώσσων αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν….ʺ… Ἡ Ἐκκλησία μας δέν ποιεῖται ἐπισήμως χρῆσιν τοῦ ὅρου».

Δηλαδὴ συντέλεσε καὶ ἡ σύναψη τῆς συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν μεταξὺ τοῦ ἑλληνικοῦ καὶ τοῦ γειτονικοῦ κράτους, δεδομένου καὶ τοῦ βασικοῦ ζητούμενου τῆς σωτηρίας τῶν ἀδελφῶν στὴν γείτονα τοπικὴ Ἐκκλησία, ὥστε νὰ ὑποχωρήσουν στὴν ἀπαίτησή τους οἱ Σέρβοι Ἱεράρχες στὴν μὴν χρήση τοῦ ὀνόματος «Μακεδονία» καὶ τῶν παραγώγων του ἀπὸ τὴν γείτονα, χωρὶς ὅμως καὶ νὰ τὸ ὑποστηρίζουν καὶ νὰ τὸ ἐπιβραβεύουν, ἀλλὰ καλῶντας τὶς ἐμπλεκόμενες τοπικὲς Ἐκκλησίες νὰ δώσουν τελικὰ λύση σὲ αὐτό.

Ὅμως ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπαιτεῖ στὸ ἀνακοινωθέν της νὰ μὴν χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος «Μακεδονία» καὶ τὰ παράγωγά του στὸ ὄνομα τῆς γείτονος Ἐκκλησίας, σχετικὰ μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Στέφανος σὲ συνέντευξή του λίγο ἀργότερα στὶς 26 Ἰουλίου δήλωσε ὅτι: «γνωρίζουμε τὴν εὐαισθησία γιὰ τὸ ὄνομά μας ἀπὸ τὶς ἑλληνόφωνες Ἐκκλησίες. Ἐπομένως, δὲν θὰ τοὺς ζητήσουμε νὰ μᾶς ἀποκαλοῦν μὲ ἕνα ὄνομα ποὺ δὲν τοὺς ἀρέσει. Ἐφόσον εἴμαστε οἱ κληρονόμοι τῆς περίφημης Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος, τὸ νὰ μᾶς προσφωνοῦν μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα ἀπὸ τὴν πλευρά τους, δὲν εἶναι πρόβλημα γιὰ ἐμᾶς. Εἶμαι ὅμως πεπεισμένος ὅτι οἱ ἀδελφοὶ ἀρχιερεῖς καὶ γενικὰ ὁ πιστὸς λαὸς τοῦ ἑλληνόφωνου ὀρθόδοξου κόσμου, θὰ καταλάβουν ὅτι δὲν μποροῦμε νὰ ὀνομαζόμαστε τίποτα ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ Μακεδόνες, δηλαδὴ ὅτι γιὰ ἐμᾶς, ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι τόσο Μακεδονική, ὅσο καὶ Ἀχρίδος». Ἄρα μετὰ ἀπὸ τέτοιες δηλώσεις δὲν μποροῦμε νὰ εἴμαστε ἰδιαίτερα αἰσιόδοξοι γιὰ τὴν ἰκανοποίηση τῶν ὅσων ὁρίζει γιὰ τὴν ὀνομασία τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἄλλωστε καταργοῦνται στὴν πράξη αὐτὰ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἡμέρα τῆς σχετικῆς ἀνακοίνωσης τοῦ Πατριαρχείου, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ παραβιάζεται συνεχῶς καθημερινὰ ἡ συνθήκη τῶν Πρεσπῶν, ἀποκαλῶντας συνεχῶς σὲ ἐπίσημα συμβάντα τὸ ὄνομα τῆς διπλανῆς χώρας ἀντὶ γιὰ «Βόρεια Μακεδονία» σκέτο «Μακεδονία», ὅπως καὶ μὲ πολλοὺς ἄλλους προκλητικοὺς τρόπους (βλ. Πανελλήνια Ὁμοσπονδία Πολιτιστικῶν Συλλόγων Μακεδόνων, http://www.popsm.gr).

4. Περὶ τοῦ ὀνόματος καὶ τῆς ὑπόστασης τοπικῆς Ἐκκλησίας.

Ὅσο ὅμως οἱ ἑλληνικὴ κυβέρνηση δὲν καταγγέλλει διεθνῶς τὶς παραβιάσεις τῆς συνθήκης, τηρῶντας εὐλαβικὰ ἀπὸ τὴν πλευρά της τοὺς ὅρους τῆς συμφωνίας, αὐτὲς δὲν ἀποτελοῦν κανένα πρόβλημα γιὰ τὴν γείτονα χώρα. Ὡστόσο ἡ κατάσταση δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ ἴδια στὴν περίπτωση τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων καὶ τῆς ὀργάνωσης τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν. Ἡ κάθε τοπικὴ Ἐκκλησία λαμβάνει τὸ διοικητικὸ της σχήμα τοῦ κόσμου τούτου χάριν τῆς ὀργανώσεως καὶ τῆς εὐταξίας μὲ σκοπὸ τὴν εἰρηνικὴ συνύπαρξη καὶ ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανών τῶν διαφόρων γεωγραφικῶν τμημάτων, χωρὶς ὅμως νὰ παύει νὰ ἀποτελεῖ καὶ ἀπὸ μόνη της τὴν Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, γεγονὸς ποὺ τὴν καθιστὰ τελικὰ ὑπερεθνική.

Τὰ ὀνόματα ποὺ λαμβάνουν δὲν ἔχουν στὴν πραγματικότητα σκοπὸ νὰ τὶς χαρακτηρίζουν ἐθνικά, ἀλλὰ γεωγραφικά, ὅπως καταμαρτυρεῖ τὸ: «οὐκ ἔνι Ἕλλην καὶ Ἰουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός» (Κολ. 3,11). Γι’ αὐτὸ ἄλλωστε καὶ σὲ κάθε τόπο ἄσχετα μὲ τὶς ἐθνικότητες ποὺ μποροῦν νὰ συνυπάρχουν, σύμφωνα μὲ τοὺς ἱεροῦς κανόνες ἡ ἐκκλησιαστικὴ διοικητικὴ δομὴ θὰ πρέπει νὰ εἶναι μόνο μία. Ἄλλωστε ὁ συσχετισμὸς τοπικῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔθνους δὲν βοηθάει γιὰ τὴν ἀποφυγὴ τοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ ποὺ καιροφυλακτεῖ, ἀποτελῶντας αἵρεση καταδικασμένη τὸ 1872 ἀπὸ τὴν Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Καὶ στὴν περίπτωση τῆς γειτονικῆς χώρας ἡ ταύτιση τοῦ σλαβομακεδονικοῦ ἐθνικισμοῦ μὲ τὴν διεκδίκηση τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας, ὄχι μόνο σὲ γεωπολιτικὸ ἐπίπεδο, ἀλλὰ καὶ σὲ ἐκκλησιαστικό, δὲν μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι εὐκολονόητη καὶ πασιφανῆς.

Ὅμως ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὸ ὑπάρχει καὶ ἄλλο ἕνα κώλυμα μὲ τὴν χρήση τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας στὴν ὀνομασία τῆς γειτονικῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Τὸ ὄνομα πρέπει νὰ τὴν χαρακτηρίζει γεωγραφικὰ καὶ βέβαια νὰ εἶναι μοναδικὸ καὶ σαφῶς διακριτό. Δὲν μπορεῖ μιὰ Ἐκκλησία νὰ ἔχει τὸ ὄνομα ἑνὸς τόπου, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιεῖται καὶ σὲ ἄλλο τόπο, καθότι ἕνα οὐσιῶδες γνώρισμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ μοναδικότητά της, εἶτε μιλάμε γιὰ τὴν Ἐκκλησία γενικῶς, εἶτε γιὰ μιὰ τοπικὴ Ἐκκλησία, τὸ ὁποῖο πηγάζει ἀπὸ τὴν μοναδικότητα τοῦ προσώπου τοῦ Ἱδρυτή της καὶ τὴν μοναδικότητα τοῦ ὀνόματός Του: «διὸ καὶ ὁ Θεὸς αὐτὸν ὑπερύψωσε καὶ ἐχαρίσατο αὐτῷ ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα, ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός» (Φιλιπ. 2, 9-11). Ὅμως τὸ ὄνομα «Μακεδονία» ὡς γεωγραφικὸς προσδιορισμός, ἐνῶ μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ καὶ στὴν γειτονικὴ χώρα, ἀφοῦ ἕνα μικρὸ μέρος της στὰ νότια ἀνήκει ὄντως στὴν γεωγραφικὴ περιοχὴ τῆς ἀρχαίας Μακεδονίας, ὡστόσο τὸ ἴδιο ὄνομα μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθεῖ βέβαια καὶ στὴν Βόρεια Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ σὲ ἕνα μικρὸ μέρος στὰ νοτιοδυτικὰ τῆς Βουλγαρίας.

Ἐπομένως τὸ ὄνομα δὲν ἔχει μοναδικότητα γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ χαρακτηρίσει γεωγραφικὰ τὴν τοπικὴ Ἐκκλησία τῆς γειτονικῆς χώρας, ὅπως καὶ καμιᾶς ἄλλης, καὶ πολὺ σωστὰ δὲν χρησιμοποιεῖται μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο στὴν χώρα μας. Ὡστόσο ἡ ἐκεῖ χρήση του μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο, ἀνυπακούοντας στὴν ρητὴ ἐντολὴ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, χωρὶς κὰν νὰ τὸ ὑποψιάζονται τὰ μέλη τῆς γείτονος Ἐκκλησίας, θέτει σὲ ἀμφισβήτηση τὴν μοναδικότητά της, καὶ κατὰ συνέπεια ὁδηγεῖ στὴν ἀστάθεια τῆς ἴδιας τῆς ὑπόστασεώς της. Ὅμως αὐτὸ τελικὰ θὰ καταστήσει καὶ ἀδύνατο νὰ τὴν χρησιμοποιήσουν ὡς τρόπο γέννησης καὶ ἐδραίωσης τῆς ἐθνικῆς τους ταυτότητας, ὅπως πασχίζουν νὰ πετύχουν.

5. Περὶ τῆς ὀνομασίας «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος».

Μήπως ὅμως τελικὰ ἡ ὀνομασία «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», ποὺ συμφώνησε τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο νὰ ἔχουν οἱ γείτονές μας εἶναι ἀνεκτότερη; Κατ’ ἀρχὴν τοὺς ἔθεσε καὶ ἐδῶ ἕναν ἄλλο περιορισμό: ἡ περιοχὴ τῆς δικαιοδοσίας αὐτῆς νὰ εἶναι «μόνον ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῆς Βορείου Μακεδονίας» (ὅπου καὶ ἐδῶ τὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας πῆρε ἀντικρουόμενη ἀπόφαση: «δὲν προτίθεται νὰ ἐξαρτήσει τὴν νέα Ἐκκλησία μὲ περιοριστικὲς ρήτρες σχετικὰ μὲ τὸ εὔρος τῆς δικαιοδοσίας της στὴν πατρίδα της καὶ στὴ διασπορά της μετὰ τὴν ἐπίλυση τοῦ καθεστῶτος»).

Αὐτὸ ἐπιβαλλόταν γιὰ νὰ συνειδητοποιήσουν ὅτι τὰ ὅρια τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς τους, καίτοι φέρει τὸ ὅνομα τῆς πάλαι ποτὲ Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει βέβαια τὴν ἴδια ἐκταση μὲ ἐκείνη τότε, ποὺ ἐκτεινόταν ἀπὸ τὴν Ἀδριατικὴ μέχρι τὴν Μαύρη Θάλασσα. Καὶ βέβαια δὲν μποροῦν οὔτε νὰ εἶναι ποτὲ κληρονόμοι αὐτῆς, ὅπως θεωροῦν, καθότι ἡ σύστασή της ἦταν Ἕλληνες, Σέρβοι καὶ Βούλγαροι, καὶ ὄχι μόνο δικοί τους πρόγονοι, ἐνῶ ἡ ἐπίσημη γλώσσα ἦταν ἡ ἑλληνική, ὅπως καὶ ἡ πλειοψηφία τῆς Ἱεραρχίας (Δρ. Ἀλ. Παναγόπουλος, «Ἡ Ὑπόσταση τῆς Σχισματικῆς Ἐκκλησίας τῶν Σκοπίων μέσα ἀπὸ μιὰ Διαβαλκανικὴ καὶ Ἐθνικὴ Προσέγγιση»). Ὑπὸ αὐτὰ τὰ δεδομένα καὶ τὶς προϋποθέσεις καὶ μόνο, ἡ ὀνομασία Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος θὰ μποροῦσε νὰ χρησιμοποιηθεῖ, καθότι καὶ ἰσχύει ἐπιτυχῶς ὡς γεωγραφικὸς προσδιορισμὸς, ἀφοῦ ὄντως ἡ Ὁχρίδα βρίσκεται στὴν συγκεκριμένη περιοχή (τουλάχιστον ὡς πόλη, ἀλλὰ καὶ τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ὁμώνυμης λίμνης), ἀλλὰ καὶ δὲν εἶναι συνδεδεμένη ἄμεσα καὶ οὐσιαστικὰ μὲ τὴν ταυτότητα τῶν Ἑλλήνων, ὅπως εἶναι τὸ ὅνομα καὶ ἡ ἱστορία τῆς Μακεδονίας.

6. Συμπέρασμα.

Κάθε προσπάθεια ἀπὸ τοὺς γείτονές μας ἐξασφάλισης τῆς ὀνομασίας τῆς Μακεδονίας ἤ παραγώγων της στὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο, μόνο σὲ ἕνα φοβερὸ φιάσκο θὰ μπορούσε νὰ ἐξελιχθεῖ μὲ ἐκκλησιολογικὲς πνευματικὲς συνέπειες γιὰ τὸ τοπικὸ ποίμνιο, ποὺ ἀναπόφευκτα θὰ μετεξελιχθοῦν καὶ σὲ ἐθνικές.

Ἀπὸ τὸ διαμοιρασμὸ τοῦ ἑλληνικοῦ ὀνόματός μας μὲ τοὺς γείτονες μας, στὸ βαθμὸ ποὺ διαφυλάττουμε τὶς ἱστορικὲς μνήμες καὶ τὴν ἐθνική μας συνείδηση ὡς λαός, δὲν ἔχουμε νὰ φοβηθοῦμε τίποτα ἀπὸ αὐτοῦς, πράγμα ὅμως στὸ ὁποῖο μᾶς δυσκολεύει τὸ ἑλληνικὸ κράτος, τόσο μὲ τὴν εὐλαβικὴ τήρηση τῆς συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν, χωρὶς καμιὰ διαμαρτυρία καὶ ἀντίδραση πρὸς τοὺς γείτονές μας, τὴν στιγμὴ ποὺ αὐτοὶ τὴν παραβιάζουν καθημερινὰ καὶ ἀσύστολα, ὁπότε εἶναι σὰν νὰ ἀποδέχεται τὶς ἐνέργειές τους καὶ νὰ τὶς ἐπικροτεῖ, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν παρασιώπηση ὡς καὶ παραχάραξη σχετικῶν κεφαλαίων στὴν ἱστορία ποὺ ἐπιδιώκεται πρωτίστως μέσα στὸ χῶρο τῆς παιδείας.

Ἐὰν ὡς λαὸς δὲν ἀποδεχόμαστε, δὲν ὑποκύπτουμε, δὲν ἀδιαφοροῦμε, ἀλλὰ ἀποδοκιμάζουμε τέτοιου εἴδους στάσεις καὶ συμπεριφορές ἕκαστης κυβέρνησης, διατηρῶντας καὶ ὁμολογῶντας καθένας μας τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια, τότε τίποτα ἄλλο δὲν θὰ καταφέρουν οἱ γείτονές μας ἀπὸ τὴν προσπάθειά τους νὰ ζοῦν καὶ νὰ ὑπάρχουν ἀπὸ κάθε τὶ ἑλληνικό, παρὰ στὸ τέλος νὰ νιώθουν μόνο Ἕλληνες καὶ νὰ ξεχάσουν ὅτι εἶναι Σλάβοι. Γιατὶ ἄν οἱ πραγματικοὶ Μακεδόνες θυμοῦνται καὶ τιμοῦν τὶς ρίζες τους μέσα στὴν ἑλληνικὴ ἱστορία, τότε οἱ σλάβοι γείτονές μας ζητώντας ὅλο καὶ περισσότερο νὰ ταυτιστοῦν μὲ τὴν Μακεδονία, ἐπειδὴ τὸ ὄνομα αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ διαχωριστεῖ ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, στὸ τέλος θὰ ταυτιστοῦν καὶ μὲ αὐτή.

Τὰ πάντα ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ λαὸ καὶ τὴν ἐνεργὴ καὶ ἔμπρακτη ἀγάπη του γιὰ τὴν ἱστορία του καὶ τὴν ταυτότητά του, καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς γείτονές μας ποὺ ψάχνουν ἀπεγνωσμένα νὰ βροῦν ἱστορία καὶ ταυτότητα. Μακάρι τουλάχιστον νὰ ἐκτιμήσουν τὴν προσπάθειά μας νὰ τοὺς βοηθήσουμε στὴν πίστη τους καὶ νὰ τοὺς ἐνισχύσουμε αὐτὴν, καὶ νὰ μὴν χάσουν αὐτὴν τὴν εὐκαιρία νὰ αὐτοπροσδιοριστοῦν ὡς πραγματικοὶ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, τὴν πιὸ σημαντικὴ ὅλων ἰδιότητα καὶ ταυτότητα, χωρὶς νὰ παρασυρθοῦν ἀπὸ τὴν αἵρεση τοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ μένοντας πραγματικὰ ξένοι καὶ ἄγνωστοι σὲ ὅλους.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – Σύγκριση μὲ τὸ Οὐκρανικὸ Ἐκκλησιαστικὸ Ζήτημα.

Ἡ περίπτωση τοῦ σχίσματος τῆς Ἐκκλησίας στὸ γειτονικὸ κρατίδιο ἦταν οὐσιωδῶς διαφορετικὴ ἀπὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ πρόβλημα στὴν Οὐκρανία, καθότι στὴν περίπτωση ἐδῶ α) δὲν ὑπήρχαν ἀνάμεσα στοὺς σχισματικοὺς καθηρημένοι, ἀναθεματισμένοι καὶ αὐτοχειροτόνητοι, β) τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο δὲν ἐπενέβει συγκρουόμενο μὲ τὸ θέλημα τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶχε ἤδη δρομολογήσει νὰ δεχθεῖ σὲ κοινωνία τὴν σχισματικὴ Ἐκκλησία, καὶ ἔτσι δὲν ἐμπλέχθηκαν θέματα δικαιοδοσιῶν, γ) τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο δὲν χορήγησε ἀμέσως τὸ Αὐτοκέφαλο καθεστῶς, ὅπως ἐκ τῶν πραγμάτων ὑπήρχε ἡ ἀνάγκη νὰ κάνει ἐξ ἀρχῆς στὴν Οὐκρανία, δ) στὸ διπλανὸ κρατίδιο δὲν ὑπάρχει ὁ μεγάλος διχασμὸς συνειδήσεων ποὺ ὑπάρχει στὴν Οὐκρανία, ὅπου ἄλλοι νιώθουν ἀδέλφια μὲ τοὺς Ρώσους καὶ ἄλλοι τοὺς μισοῦν, ἀλλὰ ἀντίθετα οἱ γείτονές μας ζοῦν μὲ ἕνα κοινὸ σκοπό: νὰ οἰκειοποιηθοῦν τὸ ὄνομα τῆς Μακεδονίας μας. Τὸ μόνο ποὺ διαφέρουν εἶναι στὸ βαθμὸ ποὺ τὸ ζητούν, ἄλλοι τὸ κάνουν πιὸ ἀκραῖα, ἄλλοι εἶναι πιὸ συμβιβαστικοί.

ΠΗΓΗ.ΑΚΤΙΝΕΣ

«Η «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ ΕΘΝΟΓΕΝΝΗΣΕ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ»

Ὁ «Ἐπίσκοπος» Ἀντανίας κ. Παρθένιος ἐλειτούργησεν εἰς τὸν Ἱ. Ν. Παναγούδας τῆς Ἱ. Μ. Θεσσαλονίκης (17.7.2022) μὲ εὐλογίαν τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου ἄνευ ἀδείας τῆς Ἱεραρχίας, ἐνῶ ἡ «Ἐκκλησία» τῶν Σκοπίων ἐξακολουθῆ νὰ ὀνομάζεται «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ»!

Ὁ Σεβ. Περιστερίου πρὶν γίνη Ἐπίσκοπος διετύπωνε μεγάλας ἀληθείας, καταγγέλλων τοὺς σχισματικούς:

«Η «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ ΕΘΝΟΓΕΝΝΗΣΕ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ»

«Ὅπως ἐμεῖς λέμε «Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος», ἐκεῖνος ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ θὰ ἀποκαλῆται «Ἀρχιεπίσκοπος Σκοπίων καὶ πάσης Μακεδονίας» ἤ, ἀκόμη χειρότερα… «Ἀρχιεπίσκοπος Σκοπίων καὶ πασῶν τῶν Μακεδονιῶν», ὅπως τὸν ἀποκαλοῦν καὶ σήμερα “ΑΧΡΙΔΩΝ”»!

Ἀποσπασματικὰ θὰ παραθέσωμεν ὅσα ἔγραφεν ὡς Ἀρχιμανδρίτης ὁ Σεβ. Περιστερίου Γρηγόριος (Παπαθωμᾶς) εἰς βιβλιοκρισίαν διὰ τὸ πόνημα τοῦ Γεωργίου Τσούπρα «Ἐκκλησία καὶ Ἐθνογένεση. Ἡ «Μακεδονικὴ» Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὴν ὑπηρεσία τῶν Σκοπίων» (ΘΕΟΛΟΓΙΑ, τ. 89, Ἀθήνα 2018). Προφανῶς σήμερα, μετὰ τὴν ἐπισκοποποίησίν του καὶ τὰ ὅσα ἀνήκουστα ὑπεστήριξεν εἰς τὸ «Οὐκρανικὸν» θὰ ἔχη πιθανῶς ἀναθεωρήσει τὰς ἀπόψεις του… Ἴσως ὑποστηρίξη ὅτι ἐλύθη τὸ ζήτημα, ἐπειδὴ τὸ Φανάρι ἐζήτησε νὰ μὴ ὑπάρχη ὁ ὅρος «Μακεδονικὴ» εἰς τὸ τίτλον τῆς Ἐκκλησίας τῶν Σκοπίων. Μήπως δὲν θὰ ὑπάρχη ὅμως τὸ «Βόρεια Μακεδονία»; Ἀκόμη ὅμως καὶ ἂν δὲν ὑπάρχη τίποτε ἀπὸ αὐτὰ (πρᾶγμα ἀδύνατον), ἀρκεῖ ἡ ἀπάλειψις ἑνὸς ὅρου, ὥστε νὰ ἀναιρεθοῦν ὅσα ἔγραφεν ὁ Σεβασμιώτατος; Βεβαίως καὶ ὄχι, καθὼς ὡς γράφει ὁ ἴδιος εἶναι βαθὺ ζήτημα «ταυτότητος» αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας!

Παραλλήλως, ἴσως ὑποστηρίξη ὅτι, ἐπειδὴ τὸ «Ἀχριδῶν» μετετράπη εἰς «Ἀχρίδος» ἐλύθη τὸ πρόβλημα, ὅπως προσφάτως ἰσχυρίσθη καὶ ὁ ἕτερος Πανεπιστημιακὸς καὶ Μητροπολίτης Ἀρκαλοχωρίου Σεβ. Ἀνδρέας (Νανάκης). Ὅτι ἡ πόλις ἦτο ἑλληνική; Ὅτι τὸν τίτλον τὸν ἔδωσαν πρῶτοι οἱ «κατασκευάσαντες» αὐτὴν τὴν Ἐκκλησία κομμουνισταὶ τῆς Γιουγκοσλαβίας; Ὅτι εἰς τὸ σλαβοβουλγαρικὸν ἰδίωμα, τὸ ὁποῖον ὁμιλοῦν, θὰ ἀκούγεται πάλι τὸ ἴδιον; Αὐτὰ δὲν τοὺς ἀπασχολοῦν; Τὸ κυριώτερον ὅμως εἶναι ὅτι οἱ Σκοπιανοὶ ἔλαβον αὐτό, τὸ ὁποῖον εἶχον προδιαγράψει καὶ αὐτό, τὸ ὁποῖον εἶχον ὡς ἀπαίτησιν: νὰ ὀνομασθοῦν «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος», ἀφοῦ τὸ «Μακεδονικὴ» τὸ ἐξασφαλίζει ἤδη ἡ «Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν». Δικαιώνεται ἑπομένως πανηγυρικὰ καὶ ἐπισφραγίζεται διὰ πατριαρχικῆς βούλας ἡ «ἐθνογενετικὴ διεργασία», τῆς ὁποίας δημιουργὸς καὶ ὄχημα ἦτο ἡ τοπικὴ Ἐκκλησία.

Δὲν ἀναμένομεν ἀπὸ Μητροπολίτας-Καθηγητὰς ταγμένους εἰς τὴν ὑπηρεσίαν «χειροκροτήματος» ἑκάστης ἀντικανονικότητος προερχομένης ἀπὸ τὸν Πατριάρχην Βαρθολομαῖον νὰ παρουσιάσουν τίποτε ὀλιγώτερον ἀπὸ τὸ «μαῦρον ὡς ἄσπρον». Ἱστορικὰ καὶ κανονικὰ τὸ μόνον ὀρθὸν εἶναι νὰ ὀνομασθῆ «Ἀρχιεπισκοπὴ Σκοπίων». Ἂν τὸ μεῖζον εἶναι ἡ ἀποκατάστασις τῆς κοινωνίας καὶ ἡ ἐπαναφορὰ ἀπὸ τὸ σχίσμα εἰς τοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, τότε οἱ ἴδιοι οἱ σχισματικοὶ νὰ ταπεινωθοῦν καὶ νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ὀνομασίαν αὐτήν, ἐπιδεικνύοντες πόσον πραγματικὰ ποθοῦν νὰ καταστοῦν κανονικὰ μέλη τῆς Ὀρθοδοξίας.

«Τὸ διττὸ αὐτὸ ἐκκλησιο-κανονικὸ καὶ γεωπολιτικὸ ζήτημα, ποὺ ἐμφανίζεται σήμερα στὴν γειτονικὴ χώρα τῶν Σκοπιῶν καὶ τῆς ἐπισήμως ἀποκαλούμενης «Πρώην Γιουγκοσλαβικῆς Δημοκρατίας τῆς Μακεδονίας» (ΠΓΔΜ-FYROM), ἐγγράφεται πρωτίστως στὰ ἀνοικτὰ μέχρι σήμερα ἐκκλησιολογικὰ καὶ κανονικὰ προβλήματα συνόλης τῆς Β΄ χιλιετίας. Πράγματι, ὅσο καὶ ἐὰν αὐτὸ ἀκούγεται ὑπερβολικό, οἱ ρίζες τοῦ ζητήματος, ποὺ μᾶς προσφέρει γιὰ μελέτη καὶ προβληματισμὸ ἡ πρόσφατη ἔκδοση τοῦ βιβλίου τοῦ συναδέλφου Θεολόγου καὶ Σλαβολόγου κ. Τσούπρα, ἀνάγονται ἤδη στὸν 11ο αἰῶνα. Καὶ αὐτὸ δὲν σχετίζεται μόνον μὲ τὰ ἱστορικὰ γεγονότα τοῦ 11ου-14ου αἰ. καὶ ἐν γένει τοῦ Βαλκανικοῦ Μεσαίωνα, τὰ ὁποῖα εἶναι ἤδη καταγεγραμμένα, ἀλλὰ σχετίζεται περισσότερο μὲ ἐκκλησιολογικὰ καὶ κανονικὰ προβλήματα, τὰ ὁποῖα δὲν μελετήθηκαν ἀρκούντως μέχρι σήμερα καὶ δὲν ἀναδείχθηκαν πλήρως.

Ἤδη ἀπὸ τὸ 1004 καὶ ἐντεῦθεν ἐμφανίζεται κατ’ ἀρχὰς στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας στὴν Δύση καὶ πολὺ ἀργότερα, μόλις τὸν 19ο αἰ., στὴν καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολὴ μία ἔκδηλη τάση τὴν ὁποία θὰ ἀποκαλούσαμε μὲ τὸν νεολογικὸ ὅρο Ἐκκλησιαστικὸς Κουλτουραλισμός. Αὐτὸς συνίσταται στὸ γεγονὸς νὰ προτάσσονται ἰδιαίτερα πολιτιστικὰ στοιχεῖα ἑνὸς λαοῦ καὶ νὰ ἐπιβάλλονται αὐτὰ στὴν Ἐκκλησία, γενόμενα ὑποχρεωτικὰ ταυτότητά της. Ἱστορικά, οἱ Ρωμαιοκαθολικοὶ εἶναι οἱ πρῶτοι, ποὺ εἰσήγαγαν αὐτὸ τὸ ἐκκλησιο-κανονικὸ πρόβλημα καὶ τὸ ἐπεξέτειναν οἱ Σταυροφορίες (1095-1204/1261) στὴν Ἀνατολὴ καὶ τὰ παλαίφατα Πατριαρχεῖα της.

Ἔτσι, ἐὰν συγκρίνουμε τὰ κουλτουραλιστικὰ τεκταινόμενα τῆς Δύσης τοῦ Μεσαίωνα μὲ αὐτὰ ποὺ ἐπισυνέβησαν στὴν Βουλγαρία μὲ τὸ Βουλγαρικὸ σχίσμα πρῶτα (1870-1945) καί, στὴν διαδοχικὴ συνέχεια, στὴν Βαρντάρσκα Μπανόβινα Ἐπαρχία/Δημοκρατία τοῦ Βαρδάρη (1944)], ἡ ὁποία ἔλαβε τὴν ἴδια χρονιὰ ἀπὸ τὸν Τίτο παντελῶς αὐθαίρετα ἕνα νέο ὄνομα καὶ ὀνομάστηκε «Μακεντόντσκαγια Μπανόβινα» (Ἐπαρχία/Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας) καὶ μὲ ἀντίστοιχο ἐκκλησιακὸ σχίσμα τῆς αὐτοανακηρυχθείσας στὴν συνέχεια «Μακεδονικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας» [ΜΟΕ] (1946-σήμερα), θὰ βροῦμε πάμπολλες κοινὲς ὁμοιότητες μὲ τὴν Δύση, παρ’ ὅλο ποὺ ὁ τόπος καὶ τὸ δόγμα στὰ Βαλκάνια εἶναι διαφορετικὸ σὲ σχέση μὲ τὴν Χριστιανικὴ Δύση. Τὸ Σκοπιανὸ ζήτημα ἑπομένως εἶναι ἕνα ζήτημα Ἐκκλησιαστικοῦ Κουλτουραλισμοῦ πρωτίστως, τὸ ὁποῖο ξεκινάει στοὺς κόλπους τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καὶ τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς ἀπὸ τὸ 1870, πρὶν νὰ γίνει πολιτικό, καὶ συνεχίζει νὰ ὑφίσταται ἐνεργὸ μέχρι καὶ σήμερα (2018).

Ἀνακεφαλαιώνοντας, παρατηροῦμε μία Ἐκκλησία ἑνὸς συγκεκριμένου τόπου:

1. 1. Νὰ προβαίνει σὲ μία ἐν γνώσει της καὶ ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος σχισματικὴ ἐνέργεια.

2. 2. Νὰ ἀρχίζει ἐκ τοῦ μηδενὸς τὴν κατασκευὴ καὶ διάπλαση/διαμόρφωση ἑνὸς Ἔθνους, τὸ ὁποῖο δὲν ὑφίσταται κἄν ἱστορικὰ μέχρι τότε μὲ τὰ ὑποστατικὰ ἰδιώματα ποὺ ἐμφανίζεται οὔτε καθ’ ὑπόνοιαν πρὶν ἀπὸ τὸν Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, μία ἐνορχηστρωμένη δηλ. προσπάθεια γιὰ διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκῶν μὲ στόχο τὴν δημιουργία ἑνὸς «νέου Ἔθνους Μακεδονικοῦ» καὶ τὴν διεκδίκηση τοῦ ὀνόματος τῆς Μακεδονίας.

3. 3. Νὰ υἱοθετεῖ μία ὀνομασία, τὸν ἐξωιστορικὸ γιὰ αὐτὴν ὅρο «Μακεδονία», ποὺ δόθηκε ἀπὸ πολιτικὴ σκοπιμότητα τὸ 1944, μία ὀνομασία ἡ ὁποία δὲν ἀνήκει οὔτε ἱστορικὰ οὔτε γλωσσικὰ οὔτε πολιτισμικὰ στὴν μεγάλη καὶ εὐρύτερη Σλαβικὴ οἰκογένεια.

4. 4. Νὰ συνεπικουρεῖται ἀφανῶς καὶ ἀντικανονικὰ ἀπὸ κάποιες Ὀρθόδοξες κατὰ τόπους Ἐκκλησίες μὲ πρωτεύουσα τὴν Ἐκκλησία τῆς Βουλγαρίας, ἡ ὁποία ἐκείνη πρώτη υἱοθέτησε πανομοιότυπη τακτικὴ (1870-1945), ἀλλὰ μὲ μία διαφορά: Βουλγαρικὸ Ἔθνος προϋπῆρχε, ἀλλὰ «Σλαβικὸ Μακεδονικὸ Ἔθνος» δὲν ὑπῆρξε ποτέ, ὥστε νὰ διεκδικεῖ μία ὁμώνυμη Ἐκκλησία. Γι’ αὐτὸ καὶ ἔπρεπε νὰ ἀναληφθεῖ μία πρωτοβουλία κατασκευῆς ἕνος τέτοιου ἔθνους ex nihilo γιὰ τὴν διαμόρφωση μιᾶς τοπικῆς ἐθνικῆς φυσιογνωμίας μὲ ἐθνικὴ ἰδιαιτερότητα (τὸν παράγοντα «ἔθνος»). Τὸ ἔργο αὐτὸ τῆς Ἐθνογέννεσης τὸ ἀνέλαβε ἡ σχισματικὴ «Ἐκκλησία» (1967) τῶν Σκοπίων, καὶ ἔτσι κατασκευάστηκε αὐτὸ μέσα σὲ ἐκκλησιαστικὰ ἐργαστήρια σὲ διάστημα μίας 50ετίας. Καὶ σήμερα, μετὰ ἀπὸ 70 χρόνια ἐθνογέννησης (1946-2018) ἐκκλησιαστικῆς προέλευσης καὶ παραγωγῆς, ὅλοι, μὰ ὅλοι ἀνὰ τὸν κόσμο, εἶναι πεπεισμένοι ὅτι αὐτὸ τὸ κατασκευασμένο «ἔθνος» μὲ κλεψίτυπη ὀνομασία ἔχει στὴν συνέχεια τὸ ἀναφαίρετο δικαίωμα νὰ ἀποκτήσει, καὶ ἂς προσεχθεῖ αὐτό, ὑπόσταση Ἐθνώνυμης Ἐκκλησίας μέσα ἀπὸ διαδικασίες κουλτουραλιστικὲς (καθὼς τὸ ἐκκλησιαστικὸ ζήτημα τῶν Σκοπίων ὑπῆρξε κατ’ ἐξοχὴν πολιτικὸ) καὶ ὄχι κανονικές, καὶ νὰ εἶναι ἡ Ἐκκλησία ἑνὸς Ἔθνους-Κράτους μὲ μία ἐκκλησιαστικὴ ἀνεξαρτησία ποὺ θὰ στηρίζεται στὸν ἐθνικὸ παράγοντα. Ἕνα Ἔθνος-Κράτος (καὶ ὄχι Κράτος-Ἔθνος), τὸ ὁποῖο ἡ ἴδια κατασκεύασε καί, μέσῳ τῆς ἀντιδάνειας διπλωματικῆς ὁδοῦ, συνεπικουρεῖ καὶ αὐτὴ μὲ τὴν σειρά της σήμερα τὸ Κράτος τῶν Σκοπίων νὰ ἀποκτήσει τὴν ἐπίσημη κρατικὴ καὶ διεθνῆ ὀνομασία «Μακεδονία». Ὁ στόχος εἶναι πλέον προφανής: Νὰ ἀποκτήσει πρῶτα τὸ Κράτος τὴν ὀνομασία «Μακεδονία» καὶ κατόπιν ἡ ὑπὸ ἀναγνώριση Ἐκκλησία (βῆμα πρωθύστερο), μία αὐτόματη δηλ. ἀναγνώριση τῆς ὑπόστασης ἰδιαιτέρου Ἔθνους μὲ τὸ ὄνομα «Μακεδονία», γιὰ νὰ οἰκειοποιηθεῖ στὴν συνέχεια καὶ ἡ ἴδια τὴν αὐτὴ ὀνομασία, ὅταν, πιὸ εὔκολα τότε, θὰ διεκδικεῖ ἀπὸ ὅλους τὴν προβλεπόμενη πλέον ἐκκλησιακὴ ὀνομασία: «Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Μακεδονίας»! Καὶ ὄχι μόνον. Ὁ παράγωγος τίτλος τοῦ Προκαθημένου μιᾶς τέτοιας ἐκκλησιαστικῆς ὀνοματοδοσίας φέρει μέσα της αὐτοδίκαια καὶ ἕνα ἑπόμενο βῆμα: Ὅπως ἐμεῖς λέμε «Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος», ἐκεῖνος μελλοντικὰ θὰ ἀποκαλεῖται «Ἀρχιεπίσκοπος Σκοπίων καὶ πάσης Μακεδονίας [ἀδιακρίτως!]» ἤ, ἀκόμη χειρότερα, σύμφωνα μὲ τὴν Σλαβικὴ παράδοση τῆς χρήσης πληθυντικοῦ τῆς μεγαλοπρέπειας στὴν γνωστὴ ρήση «Πατριάρχης Μόσχας καὶ πασῶν τῶν Ρωσσιῶν (ἀκόμη καὶ αὐτῶν ποὺ δὲν εἶναι Ρωσσίες, ὅπως ἡ Ἐσθονία καὶ οἱ ἄλλες Βαλτικὲς χῶρες)», ἔτσι καὶ ἐκεῖνος θὰ μπορεῖ ἄνετα νὰ υἱοθετήσει αὐθαίρετα, ὅπως συμβαίνει ἐπαναλαμβανόμενα μέχρι σήμερα καὶ στὴν προοπτικὴ τῆς ἐπερχόμενης Εὐρωπαϊκῆς ἔνταξης, ἕνα ἀντίστοιχο κανονικοφανῆ τίτλο ὅπως «Ἀρχιεπίσκοπος Σκοπίων καὶ πασῶν τῶν Μακεδονιῶν» -ὅπως ἀποκαλοῦν καὶ σήμερα «Ἀχριδῶν»-, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται. Καὶ μετά, «ἀποχαιρέτα τὴν Μακεδονία ποὺ χάνεις!», θὰ λέγαμε παραφράζοντας τὸν Καβάφη. Τὸ ζήσαμε καὶ τὸ ζοῦμε μέχρι σήμερα ἐπίπονα στὶς Βαλτικὲς χῶρες· εὔχομαι νὰ μὴ τὸ ζήσουμε στὰ Βαλκάνια καὶ τὴν γειτονιά μας. Καὶ τέλος,

5. 5. Νὰ ἀναλαμβάνει (ἡ Ἐκκλησία) μία ἀπίθανη ἀπόπειρα Ἐθνογέννησης… Καὶ ἀπὸ ὅ,τι φαίνεται μέχρι σήμερα, σὲ παγκόσμια κλίμακα, ἡ ἀπόπειρα αὐτὴ εἶχε ἀποτελέσματα: Νὰ ἔχει δηλαδὴ μέχρι στιγμῆς καταφέρει, μέσα ἀπὸ μία πρωτοφανῆ ἐθνογενετικὴ διεργασία, νὰ πείσει ἕνα μεγάλο μέρος τῆς Διεθνοῦς Κοινότητας ὅτι αὐτὴ ἡ «Μακεδόνικη Ἐθνότητα» πρέπει ἐπιτέλους νὰ κατοικήσει σὲ ἕνα «Μακεδόνικο Κράτος» μὲ τὸ ἀδιαμφισβήτητο καὶ ἀποκλειστικὸ πλέον ὄνομα «Μακεδονία»!

Συνεπῶς, τέσσερις (4) εἶναι οἱ σκιαγραφημένοι Σταθμοὶ τῆς διαδρομῆς ποὺ ἀκολούθησε τὸ Σκοπιανὸ ζήτημα στὰ 70 χρόνια ἐμφάνισής του, οἱ ὁποῖοι ἐκκινοῦν ἀπὸ τὴν σχισματικὴ Ἐκκλησία καὶ καταλήγουν στὴν ἴδια Ἐκκλησία, ὡς διακονήτριας πλέον τοῦ Ἔθνους-Κράτους:

Σχισματικὴ «Ἐκκλησία» (1945-1967) → Ἐθνογέννηση (1945-1995) → Ἐθνικὸ Μακεδονικὸ Κράτος (ἐν ἐξελίξει) → «Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία τῆς Μακεδονίας» (τελικὸς στόχος).

Καὶ ἐὰν ὑποθέσουμε ὅτι τὸ Κράτος αὐτὸ πάψει κάποτε νὰ ὑφίσταται ὡς κρατικὴ ὀντότητα, θὰ παραμένει ἡ ὁμώνυμη Ἐκκλησία του, ἡ ὁποία θὰ διατηρεῖ στὸ διηνεκὲς τὸ κλεψίτυπο ὄνομα “Μακεδονία”».

Ορθόδοξος Τύπος

Νέα σοβαρή κρίση στην Ορθοδοξία – Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Νέα σοβαρή κρίση στην Ορθοδοξία

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ορθοδοξία προκαλούν νέα σοβαρή κρίση και μεγάλο κίνδυνο δεύτερης διάσπασης, μετά από αυτήν μεταξύ των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας για το θέμα της Εκκλησίας της Ουκρανίας. Πρωταγωνιστές της νέας κρίσης είναι το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Πατριαρχείο της Σερβίας και κέντρο της η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων.

Περιγράφουμε το ιστορικό της νέας σοβαρής κρίσης και τις δυσμενείς εξελίξεις για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, την Εκκλησία της Ελλάδος, τις ανά την υφήλιο Ενορίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και τις πολυπληθείς στις ΗΠΑ, στον Καναδά, και στην Αυστραλία Μακεδονικές Οργανώσεις:

Εντός του 2022 ξεκίνησαν μυστικές συνομιλίες μεταξύ εκπροσώπων του Πατριαρχείου της Σερβίας και των σχισματικών Επισκόπων των Σκοπίων προς αποκατάσταση της μεταξύ τους κοινωνίας. Όπως είναι γνωστό η Εκκλησία της Σερβίας, ως μητέρα Εκκλησία, κήρυξε σχισματική αυτήν των Σκοπίων, στις 17 Ιουλίου 1967, όταν οι Σκοπιανοί Επίσκοποι αυθαιρέτως και πραξικοπηματικά την ονόμασαν αυτοκέφαλη. Έκτοτε και έως προ ολίγων ημερών ουδεμία τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία αναγνώριζε την Σκοπιανή Εκκλησία.Η ίδια η Σερβική Εκκλησία, εφαρμόζουσα εμπράκτως τους Ιερούς Κανόνες, το 2002 όρισε στα Σκόπια κανονικό Αρχιεπίσκοπο Αχρίδος τον Ιωάννη (Βρανισκόφσκι) και χειροτόνησε τρεις ακόμη Επισκόπους. Σημειώνεται ότι ο Ιωάννης δέχθηκε την Αρχιεπισκοπή για να τηρηθεί η κανονικότητα στη γειτονική Ορθόδοξη Εκκλησία και υπέστη μεγάλες δοκιμασίες: ανακρίσεις, φυλακίσεις, διωγμούς, ταπεινώσεις από το κράτος των Σκοπίων. Σημειώνεται ότι τότε το Πατριαρχείο της Σερβίας, αναγνωρίζον την πλαστότητα του ονόματος «Μακεδονία» από τη γειτονική Εκκλησία, έδωσε στον Ιωάννη το όνομα «Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος και Μητροπολίτης Σκοπίων».

Στο τέλος Απριλίου/αρχές Μαΐου 2022 διέρρευσε στα ΜΜΕ η πληροφορία ότι οι συζητήσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Σκοπίων είναι σε καλό σημείο και επίκειται η εκ μέρους της Σερβικής Εκκλησίας αναγνώριση των σχισματικών ως Αυτόνομης Εκκλησίας, υπό το Πατριαρχείο της Σερβίας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πληροφορηθέν τις εξελίξεις, εξέδωσε στις 9 Μαΐου 2022 ανακοίνωση, ότι η Ιερά Σύνοδός Του «δέχεται με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη εις ευχαριστιακή κοινωνία τον κλήρο και τον λαό της υπό τον (Σημ. γρ. έως την ημέρα εκείνη σχισματικό) Αρχιεπίσκοπο κ. Στέφανο Εκκλησίας. Στην ενέργειά του αυτή το Φανάρι έθεσε τους ακόλουθους όρους:

Πρώτον, αφήνει στο Πατριαρχείο της Σερβίας να ρυθμίσει τα μεταξύ «αυτής και της εν Βορείω Μακεδονία Εκκλησίας διοικητικών θεμάτων». Δεύτερον, αναγνωρίζει ως όνομα της Εκκλησίας αυτής το όνομα «Αχρίδος». Τρίτον για αποφυγή αλυτρωτικών εκδηλώσεων το Οικ. Πατριαρχείο επισημαίνει ότι ως Αρχιεπισκοπή Αχρίδος νοείται η δικαιοδοσία μόνο εντός των ορίων του νέου κράτους και όχι τα παλαιά όριά της, που έφθαναν έως την Θεσσαλία, και η διασπορά….Μάλιστα στην ανακοίνωση επισημαίνεται ότι αυτό το υπεσχέθη εγγράφως προς το Οικ. Πατριαρχείο ο Προκαθήμενος της Σκοπιανής Εκκλησίας. Τέταρτον αποκλείει στην ονομασία της εν λόγω Εκκλησίας τον όρο «Μακεδονική» και όποιο άλλο παράγωγο της λέξεως «Μακεδονία».

Το Πατριαρχείο της Σερβίας στην πράξη δεν δέχθηκε την απόφαση – εντολή του Φαναρίου, ως ανωτέρου προς κατώτερο, να ρυθμίσει τα διοικητικά ζητήματα της προς αναγνώριση Εκκλησίας των Σκοπίων. Δεν δέχθηκε επίσης τους όρους, που έθεσε το Φανάρι, τους οποίους θεώρησε ότι εκείνο, ως Μητέρα Εκκλησία, πρέπει να καθορίσει, δείχνοντας εμπράκτως ότι δεν δέχεται το «πρωτείο», κατά τα παπικά πρότυπα, του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Έτσι προχώρησε σε ενέργειες χωρίς να λάβει υπόψη του τις αποφάσεις του Φαναρίου.

Στις 16 Μαΐου 2022 συνεδρίασε η Ιεραρχία της Σερβικής Εκκλησίας, η οποία στο επίσημο ανακοινωθέν που εξέδωσε σημειώνει ότι αποκαθιστά την ευχαριστιακή και κανονική κοινωνία με την «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, η Σύνοδος της οποίας αναγνώρισε προηγουμένως το παγκοσμίως αναγνωρισμένο κανονικό καθεστώς που της είχε δοθεί το 1959, δηλαδή της Αυτονόμου Εκκλησίας, υπό το Πατριαρχείο της Σερβίας».

Στο εν λόγω Ανακοινωθέν το Πατριαρχείο της Σερβίας απορρίπτει τους όρους που είχε βάλει το Οικ. Πατριαρχείο: «Η Σύνοδος τονίζει ότι μετά την απόφαση περί του καθεστώτος της Εκκλησίας των Σκοπίων δεν σκοπεύει να υποτάξει την νέα αδελφή Εκκλησία σε περιορισμούς ως προς τη σφαίρα της δικαιοδοσίας της εντός των ορίων της χώρας της και στη διασπορά και συνιστά αυτό το θέμα να καθορισθεί με απ’ ευθείας διάλογο με τις ελληνόφωνες και άλλες Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες».

Το Πατριαρχείο της Σερβίας επισπεύδει τα γεγονότα. Τρεις μέρες μετά την Ιεραρχία, στις 19 Μαΐου 2022, στο Βελιγράδι τελείται συλλείτουργο με τον Πατριάρχη Σερβίας Πορφύριο, τον Αρχιεπίσκοπο των Σκοπίων Στέφανο και δεκάδες Μητροπολιτών από την Σερβία και τα Σκόπια. Παρών στο περιθώριο του γεγονότος, ο αναγνωρισμένος από ίδιο το Πατριαρχείο της Σερβίας Κανονικός Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Ιωάννης… Ο Πατριάρχης Πορφύριος προσφώνησε τον Στέφανο ως προκαθήμενο της «Μακεδονικής Εκκλησίας – Αρχιεπισκοπής Αχρίδος».

Η Πράξη της αποκαταστάσεως της κοινωνίας μεταξύ Βελιγραδίου και Σκοπίων ολοκληρώθηκε με νέο συλλείτουργο, αυτή τη φορά στα Σκόπια, στις 24 Μαΐου 2022. Εκεί ο Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος προχώρησε σε ένα ακόμη βήμα, που πιθανόν να έχει επιπτώσεις στην ενότητα της Ορθοδοξίας. Ενώ προ ολίγων μόλις ημερών η Ιεραρχία της Σερβικής Εκκλησίας αποφάσισε να δοθεί στους Σκοπιανούς το καθεστώς του 1959, δηλαδή της υπό το Πατριαρχείο της Σερβίας Αυτονομίας, εκείνος επικαλεσθείς ομόφωνη απόφαση της Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας (Σημ. γρ. Που πάντως άλλο αποφάσισε στις 16 Μαΐου και γεννάται το ερώτημα πότε πάλι συνεκλήθη και με ποιο σκεπτικό άλλαξε εντός δύο ημερών την απόφασή της) ανακοίνωσε ότι η ανακηρύσσει την Εκκλησία των Σκοπίων Αυτοκέφαλη, δηλαδή ανεξάρτητη και ισότιμη με τα άλλα Πατριαρχεία και τις τοπικές Εκκλησίες, μία από τις οποίες είναι η Εκκλησία της Ελλάδος με τους Μακεδόνες και τους άλλους Αρχιερείς της. Είπε συγκεκριμένα ο Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος:

«…Και τώρα σας μεταφέρουμε άλλη μια καλή είδηση. Η Συνέλευση των Επισκόπων της Ιεράς Συνόδου ανταποκρίθηκε ομόφωνα στο αίτημα της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – Αρχιεπισκοπής Αχρίδος και αποδέχεται και αναγνωρίζει το καθεστώς του Αυτοκεφάλου. Η Ιεραρχία επιφόρτισε την Ιερά Σύνοδο και τον Πατριάρχη να επεξεργαστούν τις σχετικές τεχνικές και οργανωτικές λεπτομέρειες. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η επίσημη πράξη. Ακολούθως θα ενημερωθούν κατά την κανονική τάξη όλες οι τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, οι οποίες θα κληθούν να αναγνωρίσουν το καθεστώς της Αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Μακεδονίας – Αρχιεπισκοπής Αχρίδος. Είμαστε βέβαιοι ότι όλες οι τοπικές Εκκλησίες θα δεχθούν αυτήν την απόφαση…». Με βάση την λογική του Φαναρίου, ότι Αυτό δίδει την Αυτοκεφαλία, πιθανότατα δεν θα δεχθεί την απόφαση του Πατριαρχείου της Σερβίας, την οποία είναι πολύ πιθανό να μην δεχθούν και άλλες τοπικές Εκκλησίες, όπως η Εκκλησία της Ελλάδος, οπότε θα έχουμε νέες προστριβές στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Συνέπειες των δραματικών γεγονότων του Μαΐου για την Ορθοδοξία

Πρώτη συνέπεια η εκ μέρους της Σερβικής Εκκλησίας απόρριψη των όσων αποφάσισε ο Οικ. Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος για την Εκκλησία των Σκοπίων, που σημαίνει ότι απορρίπτει και την επί Πατρ. Βαρθολομαίου εμφανισθείσα περί «πρωτείου» στην Ορθοδοξία λογική του Φαναρίου.

Δεύτερη συνέπεια η δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει ο κ. Βαρθολομαίος στους χειρισμούς του για την Εκκλησία των Σκοπίων. Όπως με τις αποφάσεις της περί αυτόν Συνόδου διαμόρφωσε την κατάσταση, το επόμενο βήμα πιθανόν θα πρέπει να είναι να αναγνωρίσει και αυτός την Αυτοκεφαλία στους Σκοπιανούς. Αν όμως θελήσει στον Τόμο της Αυτοκεφαλίας να επιβάλει τους όρους που αναφέρονται στην σχετική απόφαση της αποκαταστάσεως της κοινωνίας, η Εκκλησία των Σκοπίων στο μέλλον ντε φάκτο θα προχωρήσει στην υλοποίηση του δικού της σχεδίου, περί ονόματος και διασποράς, με βάση τα κεκτημένα του κράτους των Σκοπίων και τα όσα της εκχωρεί το Πατριαρχείο της Σερβίας. Τότε άρνηση ή άρση του Αυτοκεφάλου από το Φανάρι αποκλείεται για λόγους πολιτικούς – η Δύση έχει ζητήσει από τον Πατριάρχη προ πολλού να δοθεί το Αυτοκέφαλο – και εκκλησιαστικούς, αφού θα υποστηρίξουν την απόφαση του Πατριαρχείου της Σερβίας και της Σκοπιανής Εκκλησίας, τουλάχιστον οι σλαβικές Εκκλησίες.

Τρίτη συνέπεια είναι η δια της αναγνωρίσεως της γειτονικής Εκκλησίας δυσχερής θέση στην οποία περιέρχονται οι Μητροπολίτες της Μακεδονίας και γενικά η Εκκλησία της Ελλάδος. Στις 19 Δεκεμβρίου 2018 οι 22 Μητροπολίτες των Μακεδονικών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος με ανοικτή Επιστολή τους ζήτησαν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη να μην αναγνωρίσει Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Μακεδονίας, διότι «αυτή θα είναι μόνιμη εστία καλλιέργειας αλυτρωτισμού και εχθρότητος. Γιατί καμία συμφωνία δεν μπορεί να ευδοκιμήσει, εάν δεν βασίζεται στην αλήθεια». Και τονίζεται πιο κάτω:

«Δεν διανοούμεθα καν ότι το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, το οποίο έχει καταδικάσει ως αίρεση τον εθνοφυλετισμό, θα αναγνωρίσει μία σχισματική Εκκλησία και θα της δώσει την αξία της Αυτοκεφαλίας, όταν οι “Μητροπολίτες και οι κληρικοί της” εκπροσωπούν την χειρότερη μορφή εθνοφυλετισμού και σύντομα θα στραφούν και εναντίον του…».

Τέταρτη σοβαρή συνέπεια είναι η απογοήτευση που προκαλείται στις ανά την Υφήλιο Μακεδονικές Οργανώσεις, ιδιαίτερα σε αυτές των ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλίας, οι οποίες επί εβδομήντα περίπου έτη αντιμετωπίζουν την δια της σχισματικής Εκκλησίας επιθετική ανθελληνική Σκοπιανή προπαγάνδα. Ήδη από τον Φεβρουάριο του 2000 οι εκ Μακεδονίας καταγόμενοι Ελληνοαμερικανοί, δια των συλλόγων τους ζήτησαν από τον Οικ. Πατριάρχη να μην αναγνωρίσει τη σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων ως «Εκκλησία της Μακεδονίας». Σε σχετική επιστολή του ο τότε ύπατος Πρόεδρος της Παμμακεδονικής Ένωσης δρ. Σεραφείμ Παπαγιάννης προς τον κ. Βαρθολομαίο τόνισε: «Ευελπιστούμε, Παναγιότατε, ότι Εσείς θα πράξετε το αρμόζον και πρέπον, ορθοτομών τον λόγον της Μακεδονικής Αληθείας».

Πέμπτη συνέπεια η λόγω της στάσεως στα εκκλησιολογικά, εκκλησιαστικά και κανονικά ζητήματα του Οικουμενικού Πατριάρχου αλλαγή προς το χειρότερο των αισθημάτων των Σέρβων Ιεραρχών για τον Ελληνισμό και την Εκκλησία Του. Ο φιλελληνισμός του Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς μεταφέρθηκε στα πνευματικά του παιδιά, που τα περισσότερα, κατά προτροπή του, σπούδασαν Θεολογία στην Ελλάδα και γνωρίζουν άριστα τα ελληνικά. Ενδεικτικά αναφέρονται ο σημερινός Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος, με διδακτορικό από το ΕΚΠΑ και ο Μητροπολίτης Μπάτσκας Ειρηναίος επίσης με διδακτορικό από το ίδιο Πανεπιστήμιο, που πάντα μιλούσαν με θερμά λόγια για τον Ελληνισμό. Τα προς την Ελλάδα και την Εκκλησία Της καλά αισθήματα των Σέρβων αυξήθηκαν σε μέγιστο βαθμό, με την βοήθεια που αυτή προσέφερε κατά τη δοκιμασία που πέρασαν από τις επιθέσεις του ΝΑΤΟ.

Έκτη συνέπεια η ηττοπάθεια, η μοιρολατρία και η υποταγή στις αποφάσεις του, που επιβάλλει το πανίσχυρο ιδεολογικό κατεστημένο και προκαλεί αδράνεια στον κλήρο και στο λαό της Ελλάδος. Και ενώ παλαιότερα οι αντιδράσεις ήσαν δυναμικές και απέτρεπαν δυσάρεστα για τον Ελληνισμό γεγονότα σήμερα ουδεμία αντίδραση υπάρχει στα όσα τεκταίνονται στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από τους 22 Μητροπολίτες της Μακεδονίας, έως την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές, ένας αντέδρασε και αυτός λειψά και μεροληπτικά, κολακεύων τον υπεύθυνο για όσα συμβαίνουν Οικουμενικό Πατριάρχη.-

Γράμμα προς τον Μπάτσκας από τη φυλακή – Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Γράμμα προς τον Μπάτσκας από τη φυλακή

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ο Επίσκοπος Μπάτσκας Ειρηναίος, μέλος της Ιεράς Συνόδου και υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων του Σερβικού Πατριαρχείου έγραψε, ο ίδιος στα ελληνικά, μακροσκελές σχόλιο για «να διασαφηνίση ορισμένας απορίας και να διαλύση σύγχυσιν, η οποία, δυστυχώς, επικρατεί επ’ εσχάτων εις μερικούς κύκλους του ομοδόξου, φίλου και αδελφού ελληνικού λαού» σχετικά με την αναγνώριση της, μέχρι τον περασμένο Μάιο, σχισματικής Ορθοδόξου Εκκλησίας των Σκοπίων και την απόδοση σε αυτήν της «αυτοκεφαλίας».

Μεταξύ των συμπερασμάτων του συμβουλεύει πρώτον «να μη γινώμεθα ονοματολάτραι,αλλά, σωφρόνως και νηφαλίως, να αρκεσθώμεν εις την ουσίαν, μηδέποτε λησμονούντες, ότι η σωτηρία δύο περίπου εκατομμυρίων ψυχών υπέρκειται πάσης ημών περί ονομάτων συζητήσεως». Δεύτερον ότι εις το συγκεκριμένον ονομαστικόν θέμα, η Σερβική Εκκλησία ούτ’ εισηγείται, ούτ’ επιβάλλει την χρήσιν του ονόματος «Μακεδονική Ορθόδοξος Εκκλησία», ή του ονόματος «Αρχιεπισκοπή Αχριδών και Βορείου Μακεδονίας», ή άλλου τινός παρεμφερούς ονόματος, αλλ’ ούτε είναι εις θέσιν να απαγορεύση την χρήσιν του εις τους έως άρτι εχομένους αυτού». Επί πλέον σημειώνει πως «Εκκλησία καλουμένη “Εκκλησία της Αχρίδος” απλούστατα δεν υφίσταται…».

Στα όσα γράφει ο Σεβ. Μπάτσκας απαντά από τότε που ήταν στη φυλακή των Σκοπίων ο Σεβ. Ιωάννης, τον οποίο και ο Σεβ. Μπάτσκας είχε εκλέξει ως «κανονικό Αρχιεπίσκοπο Αχρίδος»! Επομένως Αρχιεπισκοπή Αχρίδος υφίσταται και με την έγκριση του Αγίου Μπάτσκας! Απλώς σήμερα το Πατριαρχείο της Σερβίας την κήρυξε σε αφάνεια για να δώσει το αυτοκέφαλο στους σχισματικούς της γείτονος χώρας…

Στο βιβλίο του «Ελευθερία μέσα στη φυλακή», το οποίο κυκλοφορήθηκε το 2020 από την Ι.Μ. Βατοπαιδίου, ο Αρχ. Αχρίδος Ιωάννης συμφωνεί με τον Άγιο Μπάτσκας ότι δεν πρέπει οι χριστιανοί να είναι «ονοματολάτρες», ότι ασφαλώς η Εκκλησία είναι υπερεθνική και ίσως το όνομα «Μακεδονία» να μην έχει σημασία από θεολογικής απόψεως, αλλά αυτά ισχύουν αν δια του ονόματος δεν διαστρεβλώνεται η αλήθεια. Τότε γίνεται τεράστιο πρόβλημα και η Εκκλησία οφείλει να αγωνισθεί υπέρ της Αλήθειας. Αυτός είναι ο λόγος που αποφάσισε το 2002 να έρθει σε σύγκρουση «με όσους πίστεψαν ή είχαν κάποιο όφελος από την παραποίηση της εκκλησιαστικής, της πολιτικής και της εθνικής ιστορίας του λαού της σημερινής ΠΓΔΜ».

Σημειώνω ότι για την Εκκλησία και μια ψυχή να σωθεί είναι σημαντικό, πολύ περισσότερο οι Ορθόδοξοι χριστιανοί της γειτονικής χώρας, αλλά για την ακρίβεια του λόγου είναι το 65% του συνόλου του πληθυσμού, ήτοι περίπου 1.300.000. Επίσης ο Σεβ. Μπάτσκας γράφει σωστά ότι το Πατριαρχείο της Σερβίας βάζει τα ονόματα της γειτονικής εκκλησίας σε εισαγωγικά και την προτρέπει να έρθει σε διάλογο με τις ελληνόφωνες Εκκλησίες, αλλά δεν σκέφτηκε ότι η στάση του Ποντίου Πιλάτου κατακρίθηκε από την Εκκλησία. Δεν είναι στάση υπεύθυνη «Μητέρας Εκκλησίας» το ότι δεν παίρνει θέση για το όνομα. Αυτή έχει προνόμια, αλλά έχει και υποχρεώσεις και ευθύνες, στις δε αποφάσεις της πρέπει να αποκλείει τη σκοπιμότητα.-

Δεν ετίμησαν τις υπογραφές τους οι Μητροπολίτες της Μακεδονίας

Αποτέλεσμα εικόνας για Θεόδωρος Ζήσης ΑΚΤΙΝΕΣ

Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης

Ὁμότιμος Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

ΔΕΝ ΕΤΙΜΗΣΑΝ ΤΙΣ ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Ἀφορμὴ γιὰ τὴν συγγραφὴ τοῦ μικροῦ αὐτοῦ ἄρθρου πήραμε ἀπὸ τὴν ὑπομνηστικὴ ἀνάρτηση στὸ Διαδίκτυο ἐξαιρετικοῦ κειμένου ποὺ ὑπέγραψαν εἴκοσι δύο (22) μητροπολῖτες τῆς Μακεδονίας, διαμαρτυρόμενοι γιὰ τὴν κατάπτυστη συμφωνία τῶν Πρεσπῶν, μὲ τὴν ὁποία ἡ κυβέρνηση τῶν ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ξεπούλησε τὸ ὄνομα τῆς ἑλληνικῆς Μακεδονίας στοὺς Σλάβους τῶν Σκοπίων[1]. Ἡ ἐπιστολὴ αὐτὴ ὅλων τῶν ἀρχιερέων τῆς Μακεδονίας ἐστάλη στὶς 19.12.2018, ἕνα ἑξάμηνο μετὰ τὴν ὑπογραφὴ τῆς συμφωνίας πρὸς τούς: Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη Βαρθολομαῖο, Πρόεδρο τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας Προκόπιο Παυλόπουλο, Πρόεδρο τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων Νικόλαο Βούτση, Πρόεδρο τῆς Κυβέρνησης Ἀλέξιο Τσίπρα, Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν Ἱερώνυμο, Προέδρους τῶν Κομμάτων καὶ μέλη τοῦ Ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου.

1. Ζητοῦν νὰ μὴ δοθεῖ Αὐτοκεφαλία στοὺς σχισματικοὺς τῶν Σκοπίων

Μετὰ τὴν ἐπισήμανση τῶν ἐθνικῶν κινδύνων ἀπὸ τὴν παραχάραξη τῆς ἱστορίας, τὴν ὁποία συστηματικὰ διαστρεβλώνουν οἱ τοῦ νέου γειτονικοῦ κράτους τῶν Σκοπίων, ζητοῦν οἱ ἀρχιερεῖς νὰ μὴν ἐπικυρώσει ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων τὴν συμφωνία, διότι θὰ ἀποτελέσει μόνιμη βάση γιὰ τὴν καλλιέργεια ἀλυτρωτισμοῦ καὶ διεκδικήσεων τῶν Σκοπιανῶν καὶ θὰ καταστήσει τοὺς βουλευτὲς συνυπεύθυνους γιὰ τὴν καταστροφικὴ αὐτὴ συμφωνία.

Ὡς γνωστὸν ἡ συμφωνία ἐπικυρώθηκε ἀπὸ τὴν κυβερνητικὴ πλειοψηφία στὸ Κοινοβούλιο καὶ ἀπὸ διάσπαρτους βουλευτὲς ἄλλων κομμάτων· ἡ τότε ἀξιωματικὴ ἀντιπολίτευση τῆς Νέας Δημοκρατίας καταψήφισε μόνον γιὰ ψηφοθηρικοὺς λόγους, ἐνῶ ὡς συμπολίτευση τώρα ὑπερθεματίζει γιὰ τὴν τήρηση καὶ τὴν ἐνδυνάμωσή της.

Τὸ ἐνδιαφέρον ποὺ παρουσιάζει ἡ ἐπιστολὴ τῶν μητροπολιτῶν μετὰ ἀπὸ τέσσερα χρόνια ἔγκειται εἰς τὸ ὅτι, ἐνῶ τότεθεωροῦσαν ἀδιανόητο τὸ νὰ παραχωρηθεῖ ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο αὐτοκεφαλία στοὺς σχισματικοὺς τῶν Σκοπίων, τώρασιωποῦν κραυγαλέα καὶ οὐσιαστικὰ ἀκυρώνουν καὶ ἀχρηστεύουν ὅσα τότε μὲ σθεναρὰ ἐπιχειρήματα κατέστρωσαν στὴν ἐπιστολὴ καὶ τὰ ὑπέγραψαν. Παραθέτουμε τὶς σχετικὲς ἑνότητες τῆς κραυγαλέας τότε ἀξιέπαινης ἐπιστολῆς, ὥστε νὰ φανεῖ ἡ κραυγαλέα τώρα ἀδικαιολόγητη σιωπὴ ἀπέναντι στὴν νέα Ἐκκλησιαστικὴ Πρέσπα, στὴν ἀναγνώριση αὐτοκεφαλίας στοὺς σχισματικοὺς τῶν Σκοπίων, μετὰ ἀπὸ ἕνα ὁλοφάνερο ἀνταγωνισμό, ποὺ κατέληξε σὲ συμπαιγνία μεταξὺ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας ὑπὸ τὴν ἐπoπτεία καὶ πίεση ἐξωεκκλησιαστικῶν δυνάμεων. Γράφουν οἱ μητροπολίτες:

«Δὲν εἶναι ὅμως μόνο οἱ πολιτικοὶ τῆς γειτονικῆς χώρας, εἶναι «οἱ Μητροπολίτες» τῆς Σχισματικῆς Μακεδονικῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἐπιδιώκουν τὴν ἀναγνώριση καὶ τὴν Αὐτοκεφαλία καὶ συμμερίζονται τὶς ἴδιες ἀπόψεις. Εἶναι προφανὲς ἀπὸ τὶς δηλώσεις τοῦ «μητροπολίτου» Ἀγαθαγγέλου στὶς 12 Φεβρουαρίου 2018: «Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἡ Παναγία Θεοτόκος εἶναι προστάτης τῆς δικῆς μας ἁγίας μακεδονικῆς γῆς! Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶναι οἱ στύλοι ποὺ δὲν θὰ ἀφήσουν τίποτε νὰ λείπει ἀπὸ τοὺς δικούς μας μακεδονικοὺς χώρους! Θὰ πρέπει λοιπὸν νὰ δώσουμε θάρρος στοὺς ἀδελφούς μας ἀπὸ τὴ Μακεδονία τοῦ Αἰγαίου, στοὺς ἀδελφούς μας ἀπὸ τὴ Μακεδονία τοῦ Πιρίν, αὐτοὶ δὲν ἔχουν τὸ δικαίωμα νὰ μιλοῦν ἐκεῖ, αὐτοὶ εἶναι φοβισμένοι. Ἐκεῖνος ὁ λαὸς ἐκεῖ εἶναι φοβισμένος, ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ φοβοῦνται! Τώρα, στὸν 21ο αἰώνα πρέπει νὰ ποῦν καὶ αὐτοὶ ὅτι εἶναι Μακεδόνες, ὄχι Ἕλληνες Μακεδόνες, ἀλλὰ Μακεδόνες!»

Εἶναι προφανεῖς ἀπὸ τὶς δηλώσεις τῆς Ἀρχιεπισκοπικῆς κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεως τῆς Σχισματικῆς «Μακεδονικῆς» Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία τὸ 1994 ἐπικύρωσε τό «Σύνταγμα τῆς Μακεδονικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», οἱ θέσεις τους ἔναντι τῆς Ἑλλάδος, ὅταν ἀναφερόμενοι στὴ χώρα τους ὁμιλοῦν γιὰ τό «πρῶτο ἐλεύθερο ἔδαφος τῆς Μακεδονίας».

Δυστυχῶς αὐτὴ εἶναι ἡ κατάσταση στὴ γειτονικὴ χώρα καὶ τὴν Ἐκκλησία της. Δὲν ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ οὔτε χιλιοστὸ ἀπὸ τὶς θέσεις τους γιὰ τή «Μακεδονία τοῦ Αἰγαίου», γιὰ τή «μακεδονική» γλώσσα καὶ τόν «μακεδονικό» πολιτισμό, διαφημίζοντας τὴ δῆθεν σλαβικὴ καταγωγὴ τῶν Ἑλλήνων Θεσσαλονικέων ἰσαποστόλων ἁγίων αὐταδέλφων Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου, τοὺς ὁποίους ἀπέστειλε ὁ ἅγιος καὶ σοφὸς πατριάρχης Φώτιος, ἀλλὰ καὶ τὴ δῆθεν ἵδρυση ἀνεξαρτήτου «Μακεδονικῆς» Ἐκκλησίας ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ «Μακεδονικοῦ» (Βουλγαρικοῦ) βασιλείου τοῦ Σαμουήλ, οὔτε ἔχουν διάθεση νὰ ἀποστοῦν ἀπὸ ὅλες αὐτὲς τὶς ἀβάσιμες καὶ ἀνιστόρητες θέσεις καὶ τὶς ἀλυτρωτικὲς βλέψεις τους, ἐνῶ ἀντίθετα θὰ συνεχίζουν νὰ μᾶς πιέζουν γιὰ περαιτέρω ὑποχωρήσεις μὲ τὴν ἀλλαγὴ τῶν σχολικῶν βιβλίων τῆς ἱστορίας, γιὰ ἀπάλειψη τοῦ ὅρου Μακεδονία ἀπὸ θεσμούς, ἱδρύματα, φορεῖς, προϊόντα κλπ. Τελευταῖο θλιβερὸ παράδειγμα ἡ προτεινόμενη ἀφαίρεση τοῦ κεφαλαίου γιὰ τὸν Παῦλο Μελᾶ, τὸν Γερμανὸ Καραβαγγέλη καὶ τὸν Μεκεδονικὸ Ἀγῶνα ἐν γένει ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς Ἱστορίας.

Μία ἐπικύρωση τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν ἀπὸ τὴ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, ὅπως καὶ ἡ ἀναγνώριση Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Μακεδονίας ὄχι μόνο δὲν θὰ ἀποτελέσουν τὴ βάση γιὰ τὴν εἰρηνικὴ συμβίωση καὶ συμπόρευση τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ τοῦ λαοῦ τῆς γειτονικῆς χώρας, ἀλλὰ μόνιμη ἑστία καλλιέργειας ἀλυτρωτισμοῦ καὶ ἐχθρότητος. Γιατὶ καμία συμφωνία δὲν μπορεῖ νὰ εὐδοκιμήσει, ἐὰν δὲν βασίζεται στὴν ἀλήθεια.

Μὲ βαθειὰ συναίσθηση τῆς εὐθύνης μας ὡς κληρικῶν, ὡς ἱεραρχῶν ποὺ διαποιμαίνουμε τὴν ἱστορικὴ καὶ ἁγιοτόκο αὐτὴ περιοχὴ τῆς πατρίδος μας, τὴ Μακεδονία, ὡς συνεχιστὲς ἁγίων καὶ μαρτύρων ἱεραρχῶν ποὺ ἀγωνίσθηκαν καὶ θυσιάστηκαν γιὰ τὴ διατήρηση τῆς ἑλληνικότητος τῆς Μακεδονίας μας καὶ τὴν ἀπελευθέρωσή της, ὡς ποιμένων καὶ πνευματικῶν πατέρων ποὺ ἀφουγκραζόμεθα τὴν ἀγωνία τοῦ λαοῦ μας, ἀπευθύνουμε θερμοτάτη ἔκκληση πρὸς ὅλους τοὺς ὑπευθύνους, ἔστω καὶ τὴν τελευταία αὐτὴ στιγμή, νὰ μὴν ἐπικυρώσετε τὴ συμφωνία, νὰ μὴν θελήσετε νὰ βάλετε τὴν ὑπογραφή σας σὲ μία συμφωνία ποὺ θὰ δημιουργήσει δυσμενῆ ἱστορικὰ τετελεσμένα γιὰ τὴν πατρίδα μας καὶ τὴν Ἐκκλησία μας. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀναγνωρίσουμε μία Ἐκκλησία ποὺ θὰ φέρει τὸ ὄνομα τῆς Μακεδονίας μας καὶ παρότι ἀρκετὰ ἀπὸ τὰ στελέχη της εὐεργετήθηκαν ἀπὸ τὴν Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία καὶ τὸ Ἅγιο Ὄρος, δηλητηριάζουν τὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων παραχαράττοντας τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν ἱστορία τῆς Μακεδονίας καὶ τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἀγνοώντας, ἔστω καὶ ἂν φαινομενικὰ δείχνουν νὰ τὸ σέβονται, συστηματικὰ τὸ Οἰκουμενικὸ μας Πατριαρχεῖο.

Δὲν θέλουμε νὰ πιστεύσουμε ὅτι οὔτε ὁ Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, ὁ ὁποῖος ἀντέδρασε ἤδη στὶς πρόσφατες δηλώσεις τοῦ πρωθυπουργοῦ τῆς γειτονικῆς χώρας, οὔτε ὁ πρωθυπουργὸς τῆς χώρας μας θὰ θελήσουν νὰ ἐπικυρώσουν μία συμφωνία καταστροφικὴ γιὰ τὴν πατρίδα μας καὶ τὰ συμφέροντά της μία συμφωνία δυναμίτη στὰ θεμέλια τῆς Ἑλλάδας ἀλλὰ καὶ τῆς εἰρήνης στὴν περιοχή μας, μία συμφωνία ποὺ θὰ τοὺς καταστήσει ὑπόλογους ἔναντι τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ.

Δὲν μποροῦμε νὰ πιστεύσουμε ὅτι τὰ μέλη τοῦ ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου καὶ ἰδίως οἱ βουλευτὲς τῆς Μακεδονίας θὰ στηρίξουν μὲ τὴ ψῆφο τους μία συμφωνία ἀντίθετη στὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια γιὰ τὴ Μακεδονία μας καὶ θὰ ἀμαυρώσουν τὸ ὄνομά τους γιὰ πάντα.

Δὲν διανοούμεθα κἂν ὅτι τὸ Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο, τὸ ὁποῖο ἔχει καταδικάσει ὡς αἵρεση τὸν ἐθνοφυλετισμό, θὰ ἀναγνωρίσει μία σχισματικὴ Ἐκκλησία καὶ θὰ τῆς δώσει τὴν ἀξία τῆς Αὐτοκεφαλίας ὅταν οἱ «μητροπολίτες καὶ οἱ κληρικοί της» ἐκπροσωποῦν τὴ χειρότερη μορφὴ ἐθνοφυλετισμοῦ καὶ σύντομα θὰ στραφοῦν καὶ ἐναντίον του. Μᾶς ἐνισχύει ἡ διαβεβαίωση τοῦ Παναγιωτάτου μας Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στὴ σύναξη τῶν Ἀρχιερέων στὴν Κωνσταντινούπολη ὅτι δὲν πρόκειται νὰ ἀναγνωρίσει Ἐκκλησία μὲ τὸ ὄνομα τῆς Μακεδονίας. Πρὸς τοῦτο ἀναμένουμε καὶ διὰ μίαν εἰσέτι φορὰν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συνοδικῶς τὴν συμπαράστασίν της».

Τὴν ἐπιστολὴ ὑπογράφουν «πάντες οἱ ἐν Μακεδονία διακονοῦντες ἀρχιερεῖς», δηλαδὴ οἱ:

† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος

† Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καὶ Πολυκάστρου Δημήτριος

† Ὁ Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Παντελεήμων

† Ὁ Καστορίας Σεραφεὶμ

† Ὁ Φλωρίνης, Πρεσπῶν καὶ Ἐορδαίας Θεόκλητος

† Ὁ Κασσανδρείας Νικόδημος

† Ὁ Σερρῶν καὶ Νιγρίτης Θεολόγος

† Ὁ Σιδηροκάστρου Μακάριος

† Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας Ἰωὴλ

† Ὁ Ζιχνῶν καὶ Νευροκοπίου Ἱερόθεος

† Ὁ Ἐλευθερουπόλεως Χρυσόστομος

† Ὁ Σερβίων καὶ Κοζάνης Παῦλος

† Ὁ Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως Βαρνάβας

† Ὁ Δράμας Παῦλος

† Ὁ Σισανίου καὶ Σιατίστης Παῦλος

† Ὁ Πολυανῆς καὶ Κιλκισίου Ἑμμανουὴλ

† Ὁ Λαγκαδᾶ, Λιτῆς καὶ Ρεντίνης Ἰωάννης

† Ὁ Ἱερισσοῦ, Ἁγ. Ὄρους καὶ Ἀρδαμερίου Θεόκλητος

† Ὁ Κίτρους καὶ Κατερίνης Γεώργιος

† Ὁ Γρεβενῶν Δαυΐδ

† Ὁ Νέας Κρήνης καὶ Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος

† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καὶ Θάσου Στέφανος

Ὀρθῶς οἱ ὑπογράφοντες δίδουν τὴν ἴδια βαρύτητα στὴν συμφωνία τῶν Πρεσπῶν καὶ στὴν χορήγηση Αὐτοκεφαλίας, τὴν ὁποία ἐμεῖς σὲ διαδικτυακὴ ὁμιλία μας χαρακτηρίσαμε ὡς Ἐκκλησιαστικὴ Πρέσπα[2]. Ἂς ἐπαναλάβουμε τὴν θέση τους γιὰ περισσότερη ἐνέργεια: «Μία ἐπικύρωση τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν ἀπὸ τὴν Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, ὅπως καὶ ἡ ἀναγνώριση Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Μακεδονίας, ὄχι μόνον δὲν θὰ ἀποτελέσουν τὴν βάση γιὰ τὴν εἰρηνικὴ συμβίωση καὶ συμπόρευση τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ τοῦ λαοῦ τῆς γειτονικῆς χώρας, ἀλλὰ μόνιμη ἑστία καλλιέργειας ἀλυτρωτισμοῦ καὶ ἐχθρότητος».

2. Ὑπεύθυνοι καὶ οἱ βουλευτὲς καὶ οἱ ἱεράρχες

Ἐφ᾽ ὅσον ὅμως καὶ ἡ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν καὶ ἡ ἀναγνώριση Αὐτοκεφαλίας ἔχουν τὴν ἴδια δυσμενῆ βαρύτητα, γιατὶ διαμαρτυρήθηκαν μόνο γιὰ τὴν πρώτη καὶ σιωποῦν γιὰ τὴν δεύτερη; Ἐπειδὴ γιὰ τὴν πρώτη εὐθύνονται οἱ πολιτικοί, καὶ εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ ἀντιδράσουν, χωρὶς μεγάλο κόστος, ἐνῶ γιὰ τὴ δεύτερη εὐθύνονται οἱ ἐκκλησιαστικοὶ προεστῶτες καὶ προϊστάμενοι, ποὺ εὔκολα στοχοποιοῦν τοὺς ἀνθιστάμενους ἢ τοὺς στεροῦν ἀπὸ παροχὲς καὶ πλεονεκτήματα; Στὴν ἀναγνώριση μάλιστα αὐτοκεφαλίας ἔπρεπε νὰ δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα, διότι οἱ ἀποφάσεις λαμβάνονται κανονικὰ ἀπὸ τοὺς ἴδιους. Καὶ ὅπως σὲ πολιτικὸ ἐπίπεδο ἡ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν ἐπικυρώθηκε ἀπὸ τὸ Κοινοβούλιο, ἔτσι καὶ ἡ αὐτοκεφαλία, μείζων καὶ κορυφαῖος θεσμός, ἐγκρίνεται ἀπὸ τὴν μείζονα ἀρχὴ τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν ὑπεξούσια Διαρκῆ Ἱερὰ Σύνοδο, ἡ ὁποία σύμφωνα μὲ τὸν Καταστατικὸ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀσχολεῖται μὲ δευτερεύουσας σημασίας τρέχοντα ποιμαντικὰ καὶ διοικητικὰ θέματα. Δὲν αἰσθάνονται παραμερισμένοι καὶ ἀγνοημένοι σὲ ἕνα τόσο σπουδαῖο θέμα, ὅπως οἱ ἴδιοι τὸ ἀναδεικνύουν στὴν ἐπιστολή τους; Τοὺς ἐρώτησε ὁ πατριάρχης ἢ ὁ ἀρχιεπίσκοπος, ὁ ὁποῖος ἔσπευσε μὲ ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ ἀποδεχθεῖ καὶ νὰ ἐπαινέσει τὴν πρωτοβουλία τοῦ Πατριαρχείου; Γιατί εὐθύνονται οἱ βουλευτὲς γιὰ τὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν καὶ δὲν εὐθύνονται τὰ μέλη τῆς Ἱεραρχίας γιὰ τὴν Ἀναγνώριση τῆς Αὐτοκεφαλίας;

Καὶ ἂν ὁ πατριάρχης καὶ ὁ ἀρχιεπίσκοπος τοὺς ἀγνόησαν καὶ τοὺς περιφρόνησαν, ὑποκείμενοι καὶ αὐτοὶ σὲ ἄνωθεν ἐντολὲς καὶ πιέσεις, γιατὶ δὲν συνέταξαν καὶ τώρα ἕνα κείμενο διαμαρτυρίας, ὅπως ἔπραξαν τότε; Καὶ ὅπως ἐρωτᾶ ἕνας εὐαίσθητος συμπρεσβύτερος καὶ καλὸς ἐκπαιδευτικός, ὁ ὁποῖος ἀνήρτησε στὸ ἱστολόγιό του ὑπομνηστικὰ τὴν ἐπιστολή τους, «Τὶ λοιπὸν ἄλλαξε ὑπὲρ τῆς πατρίδος μας, ὑπὲρ τῆς Μακεδονίας μας, καὶ δὲν ἰσχύουν, πλέον οἱ θέσεις ποὺ διατυπώνονται στὴν ἐπιστολή, ποὺ νόμισαν κάποιοι ὅτι τὴν ξεχάσαμε; Καὶ ἂν συνεχίζουν νὰ ἰσχύουν ὅσα ἐπισημαίνουν, γιατὶ ὅλοι μένουν σιωπηλοί;»[3].

Τώρα μάλιστα τὰ πράγματα ἔγιναν χειρότερα, γιατὶ τὴν πολιτικὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν, ἐνίσχυσε καὶ ὁλοκλήρωσε, ἡ ἐκκλησιαστικὴ Συμφωνία γιὰ παραχώρηση Αὐτοκεφαλίας στοὺς Ψευδο-Μακεδόνες τῶν Σκοπίων. Ὅπως ἔγραψε ἡ θρυλική «Σπίθα» τοῦ ἀληθινοῦ Μακεδονομάχου ὁσίου Γέροντος Αὐγουστίνου Καντιώτη, ποὺ συνεχίζουν νὰ τὴν ἐκδίδουν πνευματικοί του ἀπόγονοι, τὸ ἔγκλημα ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ τακτοποίηση τῶν Ψευδο-Μακεδόνων. Καὶ ἐπιλέγει: «Ποῦ εἶναι ἆραγε τώρα οἱ ἐπίσκοποι τῆς ἀληθινῆς Μακεδονίας; Ἀντὶ γιὰ συλλαλητήρια, ὀργανώνουν συνέδρια, γιὰ νὰ τιμήσουν αὐτοὺς ποὺ διπλωματικῶς βάζουν τὸ ζήτημα τῆς Μακεδονίας στὸ ράφι»[4]. Καὶ πιὸ τολμηρὰ τὸ Ἱστολόγιο «ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ», ποὺ κινεῖται σταθερὰ σὲ πατερικὴ Ὀρθόδοξη πορεία, σχολίασε τὸ Δελτίο Τύπου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία δέχθηκε θετικὰ καὶ ἐπήνεσε τὶς πρωτοβουλίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου· ὁ τίτλος τοῦ σχολίου εἶναι ἐνδεικτικὸς καὶ ἀποδίδει μὲ λίγα λόγια ὅσα προηγουμένως ἐκθέσαμε: «Ἡ τελικὴ πράξη τῆς προδοσίας τῆς Μακεδονίας, ἀπὸ τὸν Ἱερώνυμο καὶ τὰ πιόνια του στὴν ΔΙΣ»[5].

Ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος (ΔΙΣ) τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τὴν περίοδο αὐτὴ ἀπαρτίζεται ἀπὸ τὸν ἀρχιεπίσκοπο Ἱερώνυμο, ὡς πρόεδρο, καὶ δώδεκα (12) μέλη, τοὺς ἑξῆς μητροπολῖτες: Σάμου καὶ Ἰκαρίας Εὐσέβιο, Φλωρίνης Πρεσπῶν καὶ Ἑορδαίας Θεόκλητο, Κασσανδρείας Νικόδημο, Σερρῶν καὶ Νιγρίτης Θεολόγο, Σιδηροκάστρου Μακάριο, Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας Ἰωήλ, Ἀργολίδος Νεκτάριο, Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων Τιμόθεο, Μεγάρων καὶ Σαλαμῖνος Κωνσταντῖνο, Κεφαλληνίας Δημήτριο, Τρίκκης, Γαρδικίου καὶ Πύλης Χρυσόστομο καὶ Καρπενησίου Γεώργιο. Οἱ ἕξι πρῶτοι ἐξ αὐτῶν ποιμαίνουν ἐπαρχίες τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν, ἐνῶ οἱ ὑπόλοιποι ἕξι ἐπαρχίες τῆς παλαιᾶς Ἑλλάδος. Ἀπὸ τοὺς ἕξι τῶν Νέων Χωρῶν, ἂν ἐξαιρέσει κανεὶς τὸν Σάμου καὶ Ἰκαρίας Εὐσέβιο, οἱ ὑπόλοιποι πέντε (5) ποιμαίνουν ἐπαρχίες τῆς Μακεδονίας, καὶ ὑπέγραψαν τὸ κείμενο τῶν εἴκοσι δύο μητροπολιτῶν (22), ποὺ παρουσιάσαμε. Τελικὰ μὲ ποιὰ ἀπόφαση συμφωνοῦν μὲ τὴν τότε (2018) ἢ μὲ τὴν τώρα (2022); Τόσο εὔκολα ἀλλάζουν γνώμη; Καὶ ὄχι μόνον δὲν παρασιωποῦν αὐτὴ τὴν ἀλλαγὴ ἀπὸ ἐντροπὴ καὶ συστολή, αἰδημόνως, ἀλλὰ ὑπογράφουν τὰ ἀντίθετα πρὸς ὅσα ὑπέγραψαν πρὶν ἀπὸ τέσσερα χρόνια. Ὁ ἕνας μάλιστα ἐξ αὐτῶν ξεπέρασε κάθε ὅριο παλιμβουλίας καὶ ἐθελοδουλείας, ὁ μητροπολίτης Σιδηροκάστρου Μακάριος, ὁ ὁποῖος συνέταξε κείμενο ἐπικριτικὸ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας καὶ ἐπαινετικὸ τῶν πρωτοβουλιῶν τοῦ Φαναρίου, τὸ ὁποῖο δῆθεν μόνον αὐτὸ ἔχει τὴν ἁρμοδιότητα νὰ χορηγεῖ τὸ Αὐτοκέφαλο, ἀκόμη καὶ νὰ ἄρη τὰ Αὐτοκέφαλα ποὺ μέχρι τώρα παρεχώρησε[6].!!! Κύριε ἐλέησον.

3. Ἀντὶ νὰ εἶναι λέοντες, φεύγουν σὰν λαγοί. Πανσλαβισμὸς καὶ Παναμερικανισμός.

Δὲν θὰ προχωρήσουμε σὲ περαιτέρω σχόλια καὶ ἐκτιμήσεις γιὰ τὴν γενικευμένη αὐτὴ ἀτολμία καὶ ἐθελοδουλεία τῶν ἐπισκόπων στοὺς ἰσχυροὺς τῆς γῆς, πολιτικοὺς καὶ ἐκκλησιαστικοὺς ἄρχοντες, ποὺ τοὺς ἀποξενώνουν ἀπὸ τὸ μαρτυρικό, προφητικό, ἀγωνιστικό, ὁμολογητικὸ φρόνημα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων. Θὰ ὑπενθυμίσουμε ἁπλῶς, ἐφέτος ποὺ γιορτάζουμε τὰ ἑκατὸ χρόνια ἀπὸ τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή (1922-2022), πόσο ἀγωνίσθηκε γιὰ τὴν Μακεδονία ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλοὺς ἀληθινοὺς Μακεδονομάχους Ἱεράρχες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὁ ἐθνομάρτυς μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ὡς μητροπολίτης Δράμας (1902-1907).

Ἤθελαν καὶ τότε νὰ ἐκσλαβίσουν, νὰ ἐκβουλγαρίσουν τὴν Μακεδονία, οἱ κομιτατζῆδες τῆς Σόφιας, βοηθούμενοι ἀπὸ τοὺς πανσλαβικοὺς σχεδιασμοὺς τῆς Μόσχας, ὅπως κατόρθωσαν νὰ ἐκσλαβίσουν τὴν Βόρεια Μακεδονία οἱ Ψευδο-Μακεδόνες τῶν Σκοπίων καὶ νὰ παρουσιάσουν τὸ σλαβικὸ γλωσσικό τους ἰδίωμα ὡς μακεδονικὴ γλώσσα. Τότε ὁ Πανσλαβισμός,ποὺ διεκδικοῦσε ἔξοδο στὸ Αἰγαῖο μὲ τὴν δημιουργία Μεγάλης Βουλγαρίας. Τώρα ὁ Παναμερικανισμός, ποὺ ἐπιδιώκει ἀποδυνάμωση τῆς Μόσχας μὲ τὸν πολιτικὸ καὶ στρατιωτικὸ ἔλεγχο τῶν Βαλκανίων, τοῦ Αἰγαίου καὶ τῆς Μεσογείου, εἰς βάρος τῶν ἐθνικῶν συμφερόντων τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Στὶς πιέσεις τῶν Ἀμερικανῶν ὑπέκυψαν ὅσοι ξεπούλησαν τὴν Μακεδονία μὲ τὴν προδοτικὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν καὶ στὶς ἴδιες πιέσεις ὑποχώρησαν ὅσοι παραχωροῦν Αὐτοκεφαλία στοὺς σχισματικοὺς τοῦ ψευδοκράτους τῶν Σκοπίων. Τότε ὑπῆρξαν παλληκάρια ἱεράρχες, ὅπως ὁ Δράμας καὶ μετέπειτα Σμύρνης Χρυσόστομος, ὁ Καστορίας Γερμανὸς Καραβαγγέλης, ὁ Αἰμιλιανὸς Γρεβενῶν, ὁ Νευροκοπίου Ἀγαθάγγελος καὶ ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι ὕψωσαν τὸ ἐθνικὸ φρόνημα τῶν κατοίκων τῆς Μακεδονίας καὶ ἀπέτρεψαν τὸν ἐκβουλγαρισμό τους. Τώρα ἐνισχύουμε τὸν ἀλυτρωτισμὸ τῶν Σκοπίων ὑπὸ τὴν πίεση τῶν Ἀμερικανῶν, καὶ οἱ ἱεράρχες ἢ σιωποῦν ἢ προσυπογράφουν, παρασυρόμενοι ἀπὸ τὸ ἀμερικανόδουλο Φανάρι. Ἀντὶ ὡς λέοντες, πῦρ πνέοντες, νὰ μεταδώσουν τὴν ἀνδρειοσύνη καὶ τὴν φιλοπατρία στοὺς ἀληθινοὺς Μακεδόνες καὶ στοὺς ἄλλους Ἕλληνες, ἔγιναν φοβιτσιάρηδες λαγοὶ καὶ τό ᾽βαλαν στὰ πόδια. Ὅταν ὁ Δράμας Χρυόστομος ἀναγκάσθηκε ἀπὸ τὶς Τουρκικὲς Ἀρχὲς νὰ ἐγκαταλείψει τὴν Δράμα, διότι οἱ Βούλγαροι τὸν κατηγοροῦσαν ὅτι προκαλεῖ ταραχὲς στὴν περιοχή, χιλιάδες Δραμινῶν τὸν συνόδευσαν τιμητικὰ μέχρι τὸν σιδηροδρομικὸ σταθμό. Καὶ ἐκεῖ ὁ δημογέροντας Νίκας φώναξε δυνατά, συνοψίζοντας τὸ μεγαλειῶδες ἐθνικὸ καὶ ἡρωϊκὸ ἔργο τοῦ Χρυσοστόμου στὴ Δράμα:

– Δέσποτα μᾶς παρέλαβες λαγοὺς καὶ μᾶς ἔκανες λιοντάρια. Μένε ἥσυχος. Θὰ γίνη τὸ θέλημά σου[7].

Τώρα ἔγιναν λαγοὶ καὶ αὐτοὶ ποὺ πρῶτοι ἔπρεπε νὰ εἶναι λιοντάρια, γιὰ νὰ κάνουν καὶ τοὺς ἄλλους λιοντάρια.

[1]. Βλ. «Ἐπιστολὴ τῶν 22 Μητροπολιτῶν τῆς Μακεδονίας», στὸ Ἱστολόγιο Σάλπισμα Ζωῆς, 20 Μαΐου 2022.

[2]. Ἡ ὁμιλία εἶχε ὡς τίτλο «Ἐξελίξεις στὴν ψευδομακεδονικὴ Ἐκκλησία τῶν Σκοπίων. Ἐνισχύεται ἡ προδοτικὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν», Ἱστολόγιο Κατάνυξις, 25 Μαΐου 2022.

[3]. Βλ. ὑποσημ. 1.

[4]. «Ἡ ὁλοκλήρωση τοῦ ἐγκλήματος», στὴν Χριστιανικὴ Σπίθα, Μάϊος-Ἰούνιος 2022, ἀριθ. φύλ. 775, σελ. 1.

[5]. Ἱστολόγιο ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ, ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ, 8.6.2022.

[6]. Βλ. «Ἀνοικτὴ ἐπιστολὴ Σιδηροκάστρου Μακαρίου γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῶν Σκοπίων», Ἱστότοπος Romfea.gr. 18/05/2022.

[7]. Βλ. περισσότερα εἰς Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδωρου Ζηση, Ἱεράρχες Ἐθνάρχες. Γρηγόριος Ε´. – Χρυσόστομος Σμύρνης – Χρύσανθος Ἀθηνῶν – Σεβαστιανὸς Δρυϊνουπόλεως, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 51-80.

………………………………………………………….

Γιώργος Τσούπρας: Αρχιεπισκοπή Αχρίδας και Εκκλησία των Σκοπίων. Αδύνατη η ταύτιση

ΣΚΟΠΙΑΝΟ ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

Γράφει ο Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος

15-06-2022

Στήν εἰσήγηση, πού ἐξεφώνησε ἡ ἐλάχιστότητά μας, μέ τίτλο «Ἡ στάση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στό θέμα τοῦ Οὐκρανικοῦ ΄΄αὐτοκεφάλου΄΄»[1] κατά τήν διεξαγωγή τῆς Θεολογικῆς Ἡμερίδος μέ θέμα «Τὸ Οὐκρανικὸ Αὐτοκέφαλο καὶ ἡ νέα Ἐκκλησιολογία τοῦ Φαναρίου»[2], πού διοργανώθηκε μέ μεγάλη ἐπιτυχία στήν αἴθουσα τοῦ ξενοδοχείου PORTO PALACE τῆς Θεσσαλονίκης τὸ Σάββατο 22 Ἰουνίου 2019, εἴχαμε τονίσει καί ὑπογραμμίσει μεταξύ ἄλλων καί τό ἑξῆς : «Μετά τήν Οὐκρανική ΄΄αὐτοκεφαλία΄΄ σειρά θά ἔχει ἡ ἀπόδοση ΄΄αὐτοκεφαλίας΄΄ στούς σχισματικούς τῶν Σκοπίων καί τοῦ Μαυροβουνίου. Ἐάν ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἀποδεχθεῖ τήν οὐκρανική ΄΄αὐτοκεφαλία΄΄, θά ἐνθαρρύνει τήν τακτική τοῦ Φαναρίου καί θά πρέπει συνεπῶς νά ἀποδεχθεῖ καί τίς ἑπόμενες νέες ΄΄αὐτοκεφαλίες΄΄». Καί νά πού τώρα, τρία σχεδόν χρόνια μετά, αὐτό ἔγινε πραγματικότητα. Ἡ ἀπόδοση «αὐτοκεφαλίας» στήν σχισματοαιρετική κοινότητα τῶν Σκοπίων εἶναι πραγματικότητα.

Ἀλλά, ἄς πάρουμε τά πράγματα ἀπό τήν ἀρχή.

1. Τό ἱστορικό τοῦ σχίσματος

Σύμφωνα μέ τόν ὁμότιμο καθηγητή Σλαυικῶν Σπουδῶν τοῦ ΑΠΘ, Ἰωάννη Ταρνανίδη[3], ἀπό τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1958 τό Σερβικό Πατριαρχεῖο βασανίζει έἕνα σοβαρό πρόβλημα : Πῶς νά ἀντιμετωπίσει τό σχίσμα, πού δημιουργήθηκε ἀπό τήν αὐθαίρετη διάσπαση τῶν τριῶν νοτιότερων ἐπαρχιῶν της, δηλαδή τῆς μητροπόλεως Σκοπίων, τῆς μητροπόλεως Ζλετόβου-Στρώμνιτσας καί τῆς ἐπισκοπῆς Ἀχρίδος-Βιτωλίων. Οἱ ἐπαρχίες αὐτές ἀποτελοῦν τό τμῆμα ἐκεῖνο τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου, πού βρίσκεται στά νότια τῆς Σερβίας μέ ἔδρα τά Σκόπια.

Ἡ ἱστορία γύρω ἀπ’ αὐτό τό σχίσμα ἄρχισε, ἀφοῦ τελείωσε ὁ δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1941 οἱ Βούλγαροι εἶχαν καταλάβει τή Νότια Σερβία καί ἀνάμεσα στά ἄλλα μέτρα, πού πῆραν γιά τήν προσάρτηση τῆς περιοχῆς στή Βουλγαρική Ἐξαρχία, ἦταν καί ἡ ἐκδίωξη τοῦ μητροπολίτη Σκοπίων Ἰωσήφ καί τοῦ ἐπισκόπου Ζλετόβου – Στρώμνιτσας Βικεντίου. Ὅταν μετά τόν πόλεμο ἡ περιοχή αὐτή ξαναῆρθε στά χέρια τῶν Γιουγκοσλάβων, οἱ ἀρχές δέν ἐπέτρεψαν στούς διωγμένους ἀπό τούς Βουλγάρους ἱεράρχες νά γυρίσουν στίς θέσεις τους. Ἦταν τό πρῶτο βῆμα κάποιου ἄγνωστου μέχρι τότε σχεδίου γιά τήν διάσπαση τῆς περιοχῆς άπό τό σῶμα τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου. Λίγο ἀργότερα, τόν Μάρτιο τοῦ 1945, συνῆλθε στά Σκόπια μιά κληρικολαϊκή συνέλευση, στήν ὁποία πρώτη φορά διατυπώθηκε καθαρά ἡ ἀπόφαση γιά τήν ἀπόσχιση τῆς Νότιας Σερβίας, ἡ ὀποία πῆρε τό ὄνομα «Μακεδονία», ἀπό τό Σερβικό Πατριαρχεῖο καί ἡ ἀνασύσταση τῆς «ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος»!

Ἡ νέα αὐτή σχισματική κοινότητα ἔχρισε σάν ἱδρυτή καί προστάτη της τόν Ἅγιο Κλήμη, προφανῶς σέ ἀντιπερισπασμό πρός τόν Ἅγιο Σάββα, πού ἦταν ἰδρυτής καί προστάτης τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου.

Ἡ στάση τοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ὑπῆρξε ἀπό τήν πρώτη κιόλας στιγμή πολύ ἀποφασιστική. Τίς ένέργειες αὐτές τίς κατεδίκασε σάν αὐθαίρετες καί ἀντικανονικές καί κάλεσε τόν κλῆρο νά παραμείνει πιστός στήν κανονική του ἡγεσία. Ἡ κατάσταση αὐτή ἔμεινε γιά ἕνα διάστημα ἀξεκαθάριστη καί μάλιστα οὔτε τό κῦρος τοῦ ἡρωϊκοῦ Πατριάρχη Γαβριήλ, πού εἶχε ἐκθρονιστεῖ ἀπό τούς Γερμανούς καί τώρα ἐπέστρεψε στόν θρόνο του, δέν μπόρεσε νά βοηθήσει στήν ρύθμισή της. Ἔτσι πέρασε καί τό ύπόλοιπο μέρος τῆς πατριαρχίας τοῦ Γαβριήλ, δηλαδή ἀπό τό 1946 μέχρι τό 1950, ὅταν στόν πατριαρχικό θρόνο ἀνέβηκε ὁ Βικέντιος (1950-1958). Τά πράγματα στίς μέρες του φάνηκαν γιά λίγο ὅτι βαδίζουν πρός τήν διευθέτησή τους, ἀφοῦ καί οἱ ἀπαιτήσεις τῶν ἐπαναστατημένων περιοχῶν εἶχαν περιοριστεῖ. Ζητοῦσαν νά τούς δοθεῖ τό δικαίωμα νά χρησιμοποιοῶν τό τοπικό σλαβικό γλωσσικό ἰδίωμα στήν ἐκκλησιαστική διοίκηση καί στό κήρυγμα καί ἐπίσης νά τοποθετοῦν ντόπιους ἱεράρχες στούς ἄδειους ἐπισκοπικούς θρόνους.

Νέα καί ὀξύτερη φάση παρουσίασε τό πρόβλημα, ὅταν οἱ ἐκπροσωποι τῶν ἐπαρχιῶν αὐτῶν ἔκαναν μιά ξαφνική καί ἐκ πρώτης ὄψεως ἀδικαιολόγητη ὑπαναχώρηση, κατηγορώντας τό Πατριαρχεῖο ὅτι ἀρνεῖται νά ἀνταποκριθεῖ στίς ὑποσχέσεις, πού εἶχε δώσει. Μετά ἀπ’ αὐτό, τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1958 συγκλήθηκε νέα κληρικολαϊκή συνέλευση, αὐτή τή φορά στήν Ἀχρίδα, ἡ ὁποία α) ἀνεκήρυξε τήν ἀνανέωση τῆς νέας ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος, β) ἐξέλεξε πρῶτο μητροπολίτη τῆς ἀρχιεπισκοπῆς αὐτῆς τόν μέχρι τότε βικάριο ἐπίσκοπο τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου Δοσίθεο Stojkovic, γ) ψήφισε τό Καταστατικό τῆς νέας «ἐκκλησίας», δ) ἐξέλεξε νέους «ἐπισκόπους» καί ε) ἀποφάσισε ἡ «ἐκκλησία» αὐτή, πού ὀνομάστηκε «Μακεδονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» νά βρίσκεται σέ κανονική ἑνότητα μέ τήν Σερβική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διά τοῦ πατριάρχη της. Σύμφωνα μέ τό ἄρθρο 1 τοῦ Καταστατικοῦ, ἡ ἀρχιεπισκοπή αὐτή ἀποτελεῖται ἀπό τήν «ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος καί Σκοπίων, μέ ἔδρα τά Σκόπια, καί ἀπό τίς ἐπισκοπές Πρέσπας-Βιτωλίων, μέ ἔδρα τά Βιτώλια (Μοναστήρι), καί Ζλετόβου-Στρώμνιτσας, μέ ἔδρα τό Στίπ».

Τό Σερβικό Πατριαρχείο, στόν θρόνο τοῦ ὁποίου ἀνέβηκε ἀπό τό 1958 ὁ Πατριάρχης Γερμανός, ἀντιστάθηκε μέ σθένος καί ἀπέκρουσε τήν παραχώρηση αὐτονομίας στίς παραπάνω ἐπαρχίες. Τό 1966 ἡ «σύνοδος» τῆς αὐτοδημιουργημένης αὐτῆς «ἐκκλησίας» ζήτησε ἀπό τό Σερβικό Πατριαρχεῖο μέ ἔγγραφο τήν ἀναγνώρισή της σάν αὐτοκέφαλης. Τήν αἴτηση, ὅμως, αὐτή ἀπέρριψε καί πάλι ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας σέ εἰδική συνεδρία, πού ἔγινε τό ἑπόμενο ἔτος 1967. Σάν ἀπάντηση, ἡ ἡγεσία τῆς σχισματικῆς κοινότητος προχώρησε στήν μονόπλευρη ἀνακήρυξή της σέ αὐτοκέφαλη. Μετά ἀπ’ αὐτό τό γεγονός συγκλήθηκε ἔκτακτη Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, στίς 14-15 Σεπτεμβρίου 1967, καί ἀποφάσισε ὁμόφωνα τήν διακοπή τῆς λειτουργικῆς καί κανονικῆς ἐπικοινωνίας της μέ τήν «ἱεραρχία» τῆς σχισματικῆς κοινότητος, ἐφ’ ὅσον μέ δική της θέληση καί ἐνεργώντας ἀντίθετα μέ τούς κανόνες ἀποσχίστηκε ἀπό τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί ἀποτέλεσε σχισματική θρησκευτική ὀργάνωση. Αὐτή ἠ κατάσταση ἐπεκράτησε καί ἐπί τῆς πατριαρχείας τῶν ἑπομένων δύο Πατριαρχῶν Σερβίας, τοῦ Παύλου (1990-2009) καί τοῦ Εἰρηναίου (2010-2020). Ἄλλαξε, ὅμως, ἐπί τῆς Πατριαρχείας τοῦ νῦν Πατριάρχου Σερβίας Πορφυρίου (2021) , ὅπως θά δοῦμε παρακάτω.

2. Ἱστορική καί κανονική θεώρηση τοῦ προβλήματος

Γιά τήν ἀντικανονικότητα καί τό αὐθαίρετο τῆς ἀνεξαρτησίας τῆς μητροπόλεως Σκοπίων δέν εἶναι δυνατόν νά ἀμφιβάλλει κανείς. Ὅλες οἱ ἐνέργειες, πού ἔγιναν, καί αὐτή ἡ ὀνομασία της σάν αὐτοκέφαλης, εἶναι, ὄχι μόνο παράνομες καί ἀντικανονικές, ἀλλά τίς πιό πολλές φορές ἐνέχουν καί κάποια δόση θεληματικῆς περιφρονήσεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν θεσμῶν. Μ’ ὅλα ταῦτα εἶναι πιά γνωστό καί μᾶς τό δίδαξε ἡ Ἱστορία ὅτι ἡ ἀπόδειξη τῆς ἀντικανονικότητας μιᾶς ἐνέργειας δέν σημαίνει πάντα καί τήν ἀκύρωσή της. Οἱ κανόνες τῆς Ἐκκλησίας δέν ἀποτέλεσαν ποτέ καί πολύ περισσότερο δέν ἀποτελοῦν σήμερα ἀναγκαστικούς νόμους τῆς ὁποιασδήποτε Πολιτείας.

α) Ἐπιχειρηματολογία σχισματικῶν

Εἶναι ἐπιτακτική ἀνάγκη νά ἀναλύσουμε τήν ἐπιχειρηματολογία τῆς σχισματικῆς κοινότητος, πού προσπαθεῖ μ’ αὐτή νά ἐμφανίσει τήν θέση της σάν κανονική καί νά ἐνισχύσει τό κῦρος της.

Σάν βασικά ἐπιχειρήματα, γιά τήν στήριξη τοῦ «αὐτοκεφάλου» τῆς μητροπόλεως Σκοπίων, προβάλλονται τά ἀκόλουθα: 1) Ὅτι ἀποτελεῖ συνέχεια τῆς τέως αὐτοκέφαλης ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος καί οὐσιαστικά ἀνασύσταση ἐκείνης, καί 2) ὅτι ἀποτελεῖ ξεχωριστή ἐθνική «ἐκκλησία», πού, σύμφωνα μέ τόν 34ο Ἀποστολικό Κανόνα, πρέπει νά ἔχει δική της κεφαλή : «Τούς ἐπισκόπους ἑκάστου ἔθνους εἰδέναι χρή τόν ἐν αὐτοῖς πρῶτον. καί ἡγεῖσθαι αὐτόν ὡς κεφαλήν, καί μηδέν τι πράττειν ἄνευ τῆς ἐκείνου γνώμης»[4].

β) Ἡ σχισματική κοινότητα τῶν Σκοπίων δέν ἀποτελεῖ συνέχεια καί ἀνασύσταση τῆς παλαιᾶς αὐτοκεφάλου Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος

Τό πρῶτο ἐπιχείρημα φάνηκε τόσο ίσχυρό, πού μιά μερίδα ἱστορικῶν, θέλοντας νά προσβάλλουν τό κῦρος τοῦ αὐτοκέφαλου αὐτῆς τῆς σχισματικῆς κοινότητος, ἔφτασαν στό σημεῖο νά ἀμφισβητήσουν τήν κανονικότητα καί τό κῦρος τοῦ αὐτοκεφάλου τῆς τέως ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος[5]. Ἴσως δέν χρειάζεται νά ποῦμε πώς ὁ τρόπος αὐτός εἶναι λαθεμένος καί καταδικασμένος σέ ἀποτυχία. Τό αὐτοκέφαλο τῆς παλαιᾶς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος ἦταν θεμελιωμένο στήν πράξη καί κατοχυρωμένο ἀπό αἰώνων ἐκκλησιαστική ζωή καί δραστηριότητα. Ἡ ἀρχιεπισκοπή αὐτή, ὅπως μαρτυροῦν τά ἱστορικά κείμενα τῆς ἐποχῆς, ὑπῆρχε ἀπό τόν 10ο αἰώνα καί μάλιστα ἀμέσως μετά τήν διάλυση τοῦ πρώτου Βουλγαρικοῦ κράτους ἀπό τόν αὐτοκράτορα Ἰωάννη Τσιμισκή, τό 972. Ὅλα τά στοιχεῖα δείχνουν πώς ἀποτέλεσε τήν συνέχεια τοῦ Βουλγαρικοῦ Πατριαρχείου, πού εἶχε καταργήσει ὁ Τσιμισκής. Τό 1018 ἐνίσχυσε τό κῦρος της ὁ αὐτοκράτορας Βασίλειος Β’ Βουλγαροκτόνος μέ εἰδικά σιγίλλια γράμματα καί ἀπό τότε ἡ ἀρχιεπισκοπή ἄρχισε νά δέχεται μιά ἔντονη ἑλληνική ἐπίδραση. Πάντως, γιά τήν κανονικότητα αὐτῶν τῶν ἀρχιεπισκόπων, πού ἐκλέγονταν ἀπ’ εὐθείας ἀπό τόν αὐτοκράτορα, ἀρκεῖ νά θυμήσουμε πώς ἔπαιρναν μέρος στίς συνόδους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί ὑπέγραφαν τά σχετικά πρακτικά. Αὐτό καί μόνο φτάνει, γιά νά διαλύσει κάθε ἀμφιβολία γιά τήν κανονικότητά τους.

Ἐκεῖνο, ὅμως, πού πρέπει νά δεῖ ὁ ἐρευνητής, ἱστορικός ἤ κανονολόγος, εἶναι πιά σχέση μπορεῖ νά ἔχει ἡ μητρόπολη Σκοπίων μέ τήν παλαιά ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος. Προκαταβολικά θά πρέπει νά ποῦμε πώς ἡ μοναδική σχέση μεταξύ τους εἶναι ὅτι ἕνα ἐλάχιστο τμῆμα τῆς τωρινῆς μητροπόλεως περιλαμβάνει γεωγραφικά τήν ἔδρα τῆς παλαιᾶς ἀρχιεπισκοπῆς. Πρέπει δέ νά προσθέσουμε ὅτι τό μέγιστο μέρος ἐκείνης τῆς ἀρχιεπισκοπῆς, τόσο γεωγραφικά ὅσο καί ἀπό ἄποψη πληθυσμοῦ, δέν ἀνήκει στή σημερινή μητρόπολη. Καί τίθεται τό ἐρώτημα, πῶς ἕνα ἐλάχιστο τμῆμα τῆς παλαιᾶς ἀρχιεπισκοπῆς διεκδικεῖ γιά τόν ἑαυτό του τόν τόσο μεγάλο τίτλο, χωρίς νά ρωτηθεῖ τό μέγιστο μέρος τοῦ πληρώματος ἐκείνης τῆς ἐκκλησίας, πού ἀνῆκε τότε εἴτε στό Οικουμενικό Πατριαρχεῖο, εἴτε στό Πατριαρχείο Βουλγαρίας;

Ἀλλά, ἄς δοῦμε πιό συγκεκριμένα ποιά σχέση ἔχουν οἱ σημερινές ἐπαρχίες τῆς σχισματικής αὐτῆς κοινότητος μέ τήν ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος.

Ἡ ἐπαρχία Σκοπίων, πού ἦταν ἀρχαιότερη ἀπό ἐκείνη τῆς Ἀχρίδος, προσαρτήθηκε στήν τελευταία γύρω στά τέλη τοῦ 10ου αἰώνα, ἐπί τσάρου Σαμουήλ. Στίς άρχές τοῦ 11ου αἰώνα ξαναγύρισε στήν δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί μετά τήν κατάληψη τῆς περιοχῆς ἀπό τόν αὐτοκράτορα Βασίλειο Β’ Βουλγαροκτόνο καί μέχρι στίς άρχές τοῦ 13ου αἰώνα, δηλαδή ἐπί ἕνα αἰώνα, ἔμεινε στήν δικαιοδοσία τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος. Ἀπό τήν ἐποχή, ὅμως, τοῦ κράλη Μιλούτιν (1282) καί μέχρι τίς μέρες μας, μέ μικρές μόνο διακοπές, ἀποτελοῦσε τμῆμα τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου καί μητρόπολή του. Ἕνα μεγάλο διάστημα μάλιστα, ἀπό τήν κατάργηση μέχρι τήν ἀνασύσταση τοῦ Σερβικού Πατριαρχείου (1766-1920), ὐπάγονταν στό Οἰκουμενικό Πατριαρχείο. Τό 1920 παραχωρήθηκε στό ἐπανιδρυμένο Σερβικό Πατριαρχείο μέ κανονικό Τόμο.

Τήν ἴδια περίπου πορεία εἶχε καί ἡ ἐπισκοπή Ζλετόβου-Στρωμνίτσης, πού παραχωρήθηκε στό Σερβικό Πατριαρχείο τό 1920, μέ τόν ἴδιο ἕνωτικό Τόμο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Στόν μεσαίωνα καί αὐτή ἀπετέλεσε τμῆμα τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος, ἀλλά ἀπό τό 1347, ὅταν ὁ Δουσάν ἀνεκήρυξε τήν Σερβική Ἐκκλησία σέ Πατριαρχείο, ἡ ἐπισκοπή αὐτή μεταβλήθηκε σέ τμῆμα τῆς μητροπόλεως Σκοπίων.

Ἔτσι, οἱ σημερινές ἐπαρχίες, πού καλοῦνται νά ἀπαρτίσουν τήν νέα ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος, εἶναι οὐσιαστικά ξένες μέ τήν ἱστορία της καί τό σπουδαιότερο, ξένες πρός τό πνεῦμα ἐκείνης. Γιατί, μήν ξεχνᾶμε πώς μιά ἐκκλησιαστική κοινότητα καί μάλιστα αὐτοκέφαλη καί μέ ἱστορία αἰώνων ἔχει νά παρουσιάσει καί κάποια πνευματική ζωή, κάποια πνευματική φυσιογνωμία. Ἡ ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος πράγματι εἶχε ἐπιβάλλει τήν παρουσία της στόν χώρο αὐτό, γιά τήν ἔντονη πνευματική της δραστηριότητα καί τό κύρος τῶν σπουδαίων ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν, πού τήν ἐποίμαναν. Στήν πλειοψηφία, ὅμως, καί ἀπό τόν 11ο αἰώνα καί μετά, αὐτοί οἱ ἡγέτες ἦσαν Ἕλληνες καί ἡ φυσιογνωμία τῆς ἀρχιεπισκοπής ἐπίσης Ἑλληνική. Ποιά σχέση, ὅμως μπορεϊ νά ἔχει ἡ ἀρχιεπισκοπή ἐκείνη μέ τήν σχισματική κοινότητα τῶν Σκοπίων; Ἡ ἐπίκληση τῆς λαμπρῆς ἐκείνης καί ἔνδοξης ἀρχιεπισκοπῆς ἀπό τήν γειτονική μέν, ἀλλά ξένη πνευματικά σχισματική κοινότητα ἀσφαλῶς δέν ἀποτελεῖ κανονικό λόγο οἰκειοποιήσεως τοῦ τίτλου της.

Στό ἴδιο πνεῦμα κινεῖται καί ὁ καθηγητής Ἀλέξιος Π. Παναγόπουλος[6], ὁ ὁποῖος λέγει ὅτι ὁ ἰσχυρισμὸς τῶν Σκοπιανῶν ἱστορικῶν ὅτι ἡ ψευδοεκκλησία τους ἀποτελεῖ συνέχεια τῆς βυζαντινῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος στερεῖται ἱστορικῶν καὶ νομοκανονικῶν ἐρεισμάτων γιὰ τοὺς ἑξῆς λόγους :

1. Ἡ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος δὲν ὑπῆρξε ποτὲ μὰ ποτὲ Ἐθνικὴ Ἐκκλησία, ἀφοῦ δὲν ταυτίστηκε ποτὲ μὲ τὴν πολιτικὴ ὑπόσταση κανενὸς Σλαβικοῦ Κράτους, κι αὐτὸ διαχρονικά.

2. Δὲν ἔγινε οὔτε ἦταν ποτὲ Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία, ἀφοῦ δὲν ἱδρύθηκε μὲ Ἀπόφαση Ἐκκλησιαστικῆς Συνόδου, ἀλλὰ μὲ ἁπλὴ Αὐτοκρατορικὴ ἐντολή, ἡ ὁποία δὲν ἐπικυρώθηκε ποτὲ ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ἀλλὰ ἀναγνωρίσθηκε ὡς de facto γιὰ λόγους διευκόλυνσης.

3. Ἡ Ἀρχιεπισκοπὴ Αχρίδος δὲν εἶχε ποτὲ τὴν ὀνομασία «Μακεδονική», ἀφοῦ ποτὲ δὲν εἶχε Μακεδονικὸ χαρακτῆρα. Τὸ ποίμνιό της ἦταν πάντοτε μεικτό. Δηλαδὴ: Ἑλληνικό, Σερβικό, Βουλγαρικὸ (κυρίως ἀπὸ τοὺς τελευταίους αὐτοὺς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους αὐτοδημιουργήθηκαν οἱ αυτοαποκαλούμενοι σλαβο/«μακεδόνες»).

4. Ἐπιπλέον, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς Τίτλους καὶ τὶς ὑπογραφὲς τῶν Ἀρχιεπισκόπων τῆς Ἀχρίδος, ὅλοι τους, πλὴν τοῦ νῦν Ἰωάννου, ἦταν Ἕλληνες καὶ προωθοῦσαν τὰ ἑλληνικὰ γράμματα, τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ παιδεία καὶ ὄχι τὴν Σλαβικὴ ἢ τὸν ἐθνοφυλετισμό της.

5. Ἀλλὰ, καὶ γεωγραφικὰ ἢ γεωπολιτικὰ νὰ τὸ δοῦμε, μόνο ἕνα μικρὸ τμῆμα τοῦ σημερινοῦ τεχνητοῦ κρατικοῦ μορφώματος τῶν Σκοπίων περιλαμβανόταν στὴν πάλαι ποτὲ Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος. Καθότι, τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς δικαιοδοσίας τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀχρίδος, τόσο γεωγραφικὰ, ὅσο καὶ πληθυσμιακὰ, ξεπερνοῦσε κατὰ πολὺ τὰ μικρὰ δικαιοδοτικά ὅρια τῆς σχισματικῆς ψευδοεκκλησίας τῶν Σκοπίων. Διότι, πλὴν τῆς πόλεως τῶν Σκοπίων καὶ τῆς μικρῆς περιοχῆς γύρω ἀπ᾿ αὐτήν, τὸ ὑπόλοιπο καὶ μεγαλύτερο μέρος ἦταν τῆς πάλαι ποτὲ Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος.

6. Ἐπιπλέον ὅλων αὐτῶν τῶν ὡς ἄνω ἱστορικῶν ἀληθειῶν, ξέρουμε ἀπὸ τὶς ἱστορικὲς πηγὲς ὅτι ἡ ἐπίσημη δημόσια γλῶσσα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος ἦταν ἡ ἑλληνική. Ἦταν ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ὄχι ἡ σλαβική, κι ἂς εἶχαν ποίμνιο μικτό. Καθότι οἱ μητροπολῖτες καὶ οἱ ἐπίσκοποι τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς ἦταν οἱ περισσότεροι Ἕλληνες ἢ εἶχαν σπουδάσει μὲ ἑλληνικὴ Παιδεία, ἀφοῦ ἦταν ἀπόφοιτοι τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Τὸ ὅτι οἱ μητροπολῖτες γνώριζαν καὶ ἄλλες γλῶσσες ἢ καὶ τὴν σλαβική, αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι ἡ Ἱεραρχία τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀχρίδος ἦταν σλαβική. Ὁ δὲ ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος τιμητικὰ ἐκλέγονταν ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ ὄχι ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας καὶ στέλνονταν στὴν ἔδρα τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος.

γ) Ἡ σχισματική κοινότητα τῶν Σκοπίων δέν ἀποτελεῖ ἔθνος καί συνεπῶς δέν δικαιοῦται αὐτοκεφαλία

Ὕστερα ἀπ’ αὐτά μένει τό ἐπιχείρημα ὅτι ἡ θρησκευτική αὐτή κοινότητα δικαιοῦται νά ἀνακηρυχτεῖ αὐτοκέφαλη, γιατί ἀποτελεῖ μιά ξεχωριστή ἐθνική ἐκκλησιαστική κοινότητα καί, σύμφωνα μέ τόν Ἀποστολικό Κανόνα, πού ἀναφέραμε πιό πάνω, οἱ ἐπίσκοποι τοῦ ἔθνους αὐτοῦ πρέπει νά ἔxουν μιά ἀνεξάρτητη κεφαλή, στήν ὁποία καί μόνο θά ύπακούνε. Σάν άπάντηση στό ἐπιχείρημα αύτό, θά πρέπει πρῶτα νά ποῦμε ὅσα λέγει ὁ παρών Ἀποστολικός Κανών, ἀλλά καί ὅλοι οἱ Ἱεροί Κανόνες, ἰσχύουν καί ἐφαρμόζονται μόνο γιά κανονικούς, χειροτονημένους καί ἐντός Ἐκκλησίας Χριστοῦ κληρικούς καί ὄχι γιά σχισματικούς καί ἐκτός Ἐκκλησίας. Δεύτερον, ἡ ἔννοια τοῦ ὄρου «ἔθνος» δέν εἶναι ἀπόλυτα ξεκαθαρισμένη. Γιά τήν ἐποχή, πού γράφτηκε, σήμαινε μιά εὐρύτερη ἐπαρχία στά ὅρια τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Ἀνεξάρτητα, ὅμως, ἀπ’ αὐτό, ἄν κάθε ἔθνος δικαιοῦνταν νά ἔχει καί τόν δικό του αὐτοκέφαλο ἀρχιεπίσκοπο-πατριάρχη, τότε ἡ σχισματική αὐτή κοινότητα δέν θά ἔπρεπε νά ἔχει ἕναν μόνο, ἀλλά περισσσότερους ἀρχιεπισκόπους-πατριάρχες, ἀνάλογα μέ τήν σύσταση τοῦ πληθυσμοῦ αὐτῆς τῆς ἐπαρχίας.

Τό συμπέρασμα ἀπ’ όλα αὐτά, πού εἴπαμε παραπάνω, εἶναι πώς ἡ σημερινή σχισματική κοινότητα τῶν Σκοπίων καταπατεῖ τούς Ἱερούς Κανόνες καί, ὑπακούοντας σέ ἀντιεκκλησιαστικές σκοπιμότητες, πιέζει τό Σερβικό Πατριαρχεῖο νά τῆς παραχωρήσει αὐτοκέφαλο. Μιά πίεση, πού, ὅπως θά δοῦμε παρακάτω, πέτυχε τόν στόχο της.

3. Ὁ σχισματικός, ἀχειροτόνητος καί φιλοπαπικός ψευδοαρχιεπίσκοπος τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος τῶν Σκοπίων Στέφανος

Ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα τῶν Σκοπίων ἀποτελεῖ ἕναν ἀπό τούς βασικούς πυλώνες τῆς δημιουργίας τῆς «μακεδονικῆς ἐθνότητας». Ὁ ψευδοαρχιεπίσκοπός της Στέφανος δέχθηκε ἐπικρίσεις γιά τόν τρόπο ἀναρρήσεώς του στόν «ἀρχιεπισκοπικό θρόνο», ἀφοῦ ἐξελέγη σέ ἡλικία μόλις 44 ἐτῶν καί ἐπί προεδρίας Κίρο Γκλιγκόροφ.

Γεννημένος τήν 01-05-1955 στά νότια τῶν Σκοπίων καί στήν εὐρύτερη περιοχή τοῦ Μοναστηρίου ὁ Στέφανος ἀποτελεῖ μέρος τῆς ὁμάδος ἐκείνων τῶν κληρικών, πού μεγάλωσαν καί ἀνατράφηκαν, ἐνῶ ἡ ψευδοεκκλησία τῆς πατρίδος τους βρισκόταν σέ σχίσμα ἀπό τό Πατριαρχεῖο Σερβίας καί ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Τοπικές Ἐκκλησίες. Πρόκειται γιά τόν 5ο «ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος» καί, παρά τό γεγονός ὅτι σπούδασε στήν Θεολογική Σχολή τοῦ Βελιγραδίου, οἱ σχέσεις του τά τελευταία χρόνια μέχρι πρίν ἕνα μῆνα περίπου, μέ τούς Σέρβους Μητροπολίτες βρίσκονταν στό ναδίρ. Σύμφωνα μέ πολλούς, ἡ «ἐκλογή» του ὑποστηρίχθηκε ἀπό τόν Κίρο Γκλιγκόροφ, ὁ ὁποῖος ἦταν παρών τό 1999 στήν «τελετή ἐνθρονίσεώς» του στόν «ἀρχιεπισκοπικό θρόνο» στόν Ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας τῶν Σκοπίων, γι’ αὐτό καί δέχθηκε πολλές επικρίσεις. Καί δέν εἶναι λίγες οἱ φορές πού, ὅταν κάποιος ξένος ἀξιωματούχος ἐπισκέπτεται τήν χώρα του ὁ Στέφανος τόν ξεναγεῖ στά μοναστήρια καί τούς ναούς, πού ὑπάγονται στήν «δικαιοδοσία» του, προάγοντας καί προωθώντας τίς ἀπόψεις καί τίς θέσεις τῶν Σκοπιανῶν γιά τό λεγόμενο «μακεδονικό ζήτημα».

Πρόκειται, δηλαδή γιά ἕναν ψευδοκληρικό, ὁ ὁποῖος βρίσκεται σέ ἄμεση συνεννόηση μέ τήν πολιτική ἡγεσία τῆς χώρας του, καί ἡ ψευδοεκκλησία, πού «ποιμαίνει», δημιουργήθηκε ἀπό τόν Τίτο, γιά νά στηρίξει τήν συγκρότηση τῆς λεγομένης «Δημοκρατίας τῆς Μακεδονίας» καί τοῦ λεγομένου «μακεδονικοῦ ἔθνους».

Ὁ Στέφανος κατά τήν διάρκεια τῶν τελετῶν γιά τούς ἁγίους Κύριλλο καί Μεθόδιο στήν Ρώμη τό 2008, εἶπε μεταξύ ἄλλων: «Σήμερα στή γενέτειρά σου πόλη ἔχουν γίνει ὅλα στάχτη καί σκόνη, καί δέν ἔμεινε οὔτε γράμμα ἀπό τήν γλῶσσα τή δική σου καί τή δική μας. Στήν περιοχή, ὅπου τότε ὄλοι μιλοῦσαν, ὅπως ἐσύ καί ὅπως κι ἐμεῖς, σήμερα ἀπαγορεύεται, ὄχι μόνο νά ὁμιλεῖται αὐτή ἡ γλῶσσα, ἀλλά καί νά ὑπάρχει».

Μήν ξεχνᾶμε, ἐπίσης, ὅτι πρόσφατα, στίς 10-03-2022, ὁ σχισματικός «μητροπολίτης» Βελεσῶν, ἐκφράζοντας τόν ἀλυτρωτισμό τῶν Σκοπιανῶν, παρουσίασε σέ τηλεοπτική ἐκπομπή[7] τόν χάρτη τῆς κατ’ αὐτούς δικῆς τους «Μεγάλης Μακεδονίας», ἡ ὁποία περιλαμβάνει τήν μία, ἐνιαία καί Ἑλληνικοτάτη Μακεδονία μας, καθώς καί τά Σκόπια, τό Μαυροβούνιο, τήν Βουλγαρία καί τήν Ἀλβανία.

Τό Βατικανό ἀποτελεῖ γιά τόν Στέφανο τό μόνο παράθυρο πρός τήν διεθνή χριστιανική κοινότητα. Τίς τελευταίες δεκαετίες ψευδοκληρικοί τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος τῶν Σκοπίων ἐπισκέπτονται τήν «Ἁγία Ἔδρα», ζητώντας μιά λύση στό πρόβλημά τους. Καί ὁ Στέφανος δείχνει πιό ἄνετος ὅποτε ταξιδεύει στήν Ιταλία, καθώς πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στόν Ἑλληνοβυζαντινό Πολιτισμό καί τήν Πατρολογία στό Μπάρι.

Τίς τελευταίες δεκαετίες ἔχουν ἐνισχυθεῖ οἱ προσπάθειες γιά τήν ἀνέγερση Ναοῦ στόν Νομό Ἐδέσσης ἀπό τόν καθηρημένο ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος κληρικό, πού δηλώνει «μακεδόνας», Νικόδημο Τσαρκνιά, ὁ ὁποῖος ἔχει σχέσεις μέ τούς Σκοπιανούς. Ἐπισκέπτεται τήν Φλώρινα καί ἄλλες περιοχές, ἐνῶ ἔχει σχέσεις καί μέ τούς ὁμοεθνεῖς του, ὅπως τούς ἀποκαλεῖ, στήν Αὐστραλία, στή Γερμανία καί στόν Καναδά.

Ἀπό τήν ἡμέρα τῆς «ἐκλογῆς» του προσπάθησε νά βρεῖ πολλές φορές λύση στό πρόβλημά του, πού δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν ἀναγνώριση τῆς ψευδοεκκλησίας του, ἐφ’ ὅσον ἀπό το 1967 βρίσκεται σέ σχίσμα. Παρά τό γεγονός ὅτι ἦταν ἀποκομμένος ἀπό τό σῶμα ὅλων τῶν ὀρθοδόξων Προκαθημένων, προσπάθησε νά βρεῖ λύση μέ τίς ἐπισκέψεις ἐκπροσώπων του στόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο, στόν Πατριάρχη τῶν Σέρβων κυρό Παῦλο, στόν Ἀρχιεπίσκοπο Τιράνων Ἀναστάσιο καί στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κυρό Χριστόδουλο[8].

4. Ὁ σχισματικός, ἀχειροτόνητος καί οἰκουμενιστής «ἀρχιεπίσκοπος» Ἀχρίδος καί «μητροπολίτης» Σκοπίων Ἰωάννης (κατά κόσμον Ζόραν Βρανισκόφσκι)

Τό 2005, μετά ἀπό διάλογο, πού δέν κατέληξε σέ συμφωνία μεταξύ τοῦ Πατριαρχείου τῆς Σερβίας καί τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος, τό Πατριαρχεῖο Σερβίας προχώρησε στήν ἴδρυση τῆς Αὐτόνομης Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος στά Σκόπια.

Γιά τό Πατριαρχεῖο Σερβίας, Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος καί Μητροπολίτης Σκοπίων ὑπῆρξε ἀπό τό 2005 μέχρι τόν Μάιο τοῦ 2022 ὁ Ἰωάννης ΣΤ΄ Βρανισκόφσκι.

Ὁ Ἰωάννης γεννήθηκε στίς 28-02-1966, «χειροτονήθηκε» διάκονος, ἱερεύς καί ἐπίσκοπος μέσα στό πλαίσιο τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος τῶν Σκοπίων. Αὐτό σημαίνει ὅτι οἱ χειροτονίες του στούς τρεῖς βαθμούς τῆς ἱερωσύνης εἶναι ἄκυρες, διότι ἔγιναν ἀπό σχισματικούς καί ἐκτός Ἐκκλησίας.

Ὡς «ἐπίσκοπος» Βελεσῶν ἀπό τό 1998 συμμετεῖχε κανονικά στήν «σύνοδο» τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος τῶν Σκοπίων, ἡ ὁποία τό 2002 ἦρθε σέ ἀρχική συμφωνία μέ τό Πατριαρχεῖο Σερβίας γιά τήν ἐπάνοδό της στό Σερβικό Πατριαρχεῖο. Ἡ συμφωνία αὐτή (συμφωνία τῆς Νίς) προέβλεπε αὐτονομία στήν σχισματοαιρετική αὐτή κοινότητα καί τό ὄνομά της θά ἦταν «Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος».

Οἱ Σκοπιανοί, λαϊκοί καί πολιτικοί, ξεσηκώθηκαν, γιατί δέν ὀνομάστηκε «Μακεδονική Ἐκκλησία» καί ἡ «σύνοδος» ἀναγκάστηκε σχεδόν ἀμέσως νά πάρει πίσω τήν ἀρχική ἀπόφασή της, ἀρνούμενη τελικά τήν ἔνταξή της στό Σερβικό Πατριαρχεῖο.

Ὁ Ἰωάννης διαφώνησε, κι ἔτσι κι αὐτός καί ὅλη ἡ Μητρόπολή του ἐντάχθηκαν στό Σερβικό Πατριαρχεῖο, ὄχι ἀκριβῶς ἀκολουθῶντας τήν συμφωνία τῆς Νίς, ἀλλά μέ ἕναν ἄλλο, πλάγιο τρόπο, ὥστε νά μήν φαίνεται ὅτι ὁ Ἰωάννης ἀπορρίπτει τό αὐτοκέφαλο καί τήν ὀνομασία «Μακεδονική Ἐκκλησία» γιά τήν σχισματοαιρετική κοινότητα.

Ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα τόν καθήρεσε καί τό κράτος τῶν Σκοπίων ἄρχισε τίς διώξεις ἐναντίον του. Στό σημεῖο αὐτό ὀφείλουμε νά τονίσουμε οἱ διώξεις και οἱ φυλακίσεις τοῦ Ἰωάννου δεν ὀφείλονται σε θέματα πίστεως, παρά μόνο σέ διοικητικά. Αὐτό τό τονίζουμε, διότι ὑπῆρξαν ἀρκετοί και κυρίως ὁ ὁμότιμος καθηγητής τοῦ ΑΠΘ Μιχαήλ Τρίτος, οἱ ὁποῖοι παρουσίαζαν τόν Ἰωάννη ὡς μέγα ὁμολογητή τῆς πίστεως, σύγχρονο μάρτυρα, ἥρωα κλπ., πράγμα πού δέν ἰσχύει.

Τό 2005 τό Σερβικό Πατριαρχεῖο τόν ἀνεβίβασε καί τόν χειροτόνησε «Ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος καί Σκοπίων» καί ὡς τέτοιος ἀναγνωριζόταν καί εἶχε πλήρη κοινωνία μέ ὅλες τίς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ὡς ὁ «κανονικός ἐπίσκοπος» τῶν Σκοπίων, ὑπαγόμενος στό Σερβικό Πατριαρχεῖο. Ὑποτίθεται ὅτι αὐτός καί οἱ ἄλλοι τρεῖς ἐπίσκοποι τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς του (χειροτονημένοι ἀπό τόν Σέρβο Πατριάρχη) ποιμαίνουν τούς Σέρβους τοῦ ψευδοκράτους τῶν Σκοπίων.

Τό μεγάλο πρόβλημα ἐδῶ εἶναι τό πῶς ἔγινε ἡ ἀποδοχή καί εἰσδοχή τοῦ σχισματικοῦ Ἰωάννη στο Πατριαρχεῖο Σερβίας; Ἀκολουθήθηκε ἡ τάξη, πού προβλέπουν οἱ Ἰεροί Κανόνες (η΄ τῆς Α΄, ζ΄ τῆς Β΄ κ.ἄ.); Δηλ. ἀποκήρυξη τοῦ σχίσματος διά λιβέλλου, ἀναχειροτονία; Προφανῶς, ὄχι. Καταλαβαίνουμε τί σημαίνει αὐτό!

Ὁ Ἰωάννης ἀνῆκει στήν χορεία τῶν οἰκουμενιστῶν. Συμμετεῖχε στήν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης (Ἰούνιος 2016) ὡς μέλος τῆς ἀντιπροσωπείας τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου καί ὑπέγραψε τά αἱρετικά κείμενά της[9]. Ἐπίσης, μέ εἰσήγησή του, πού ἐξεφώνησε κατά τήν τελετή ἀναγόρευσής του σέ ἐπίτιμο διδάκτορα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ ΕΚΠΑ, στίς 17-05-2017, μέ θέμα «Πρός τήν καινούργια, Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδο»[10], ἐξύμνησε τήν ψευδοσύνοδο τῆς Κρήτης[11].

5. Οἱ νεώτερες ἐξελίξεις

α) Ἡ στάση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου

Ὅλες οἱ ἀνωτέρω περιγραφεῖσες προσπάθειες τοῦ Στεφάνου γιά ἀναγνώριση τῆς ψευδοεκκλησίας του ἔπεσαν στό κενό, μέχρι τήν 9η Μαΐου 2022, ὅταν τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὑπό τόν ἐπικεφαλῆς του Πατριάρχη Βαρθολομαῖο μέ ἀνακοινωθέν ἀναγνώρισε τήν σχισματοαιρετική κοινότητα ὡς Ἐκκλησία μέ τόν τίτλο «Ἀχρίδος», ἡ δικαιοδοσία τῆς ὁποίας ἐκτείνεται μόνο ἐντός τῶν ὁρίων τῆς ἐπικρατείας τοῦ κράτους τῶν Σκοπίων, καί τήν δέχτηκε μονομερῶς καί ἀντικανονικῶς σέ ἐκκλησιαστική κοινωνία[12].

Ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα καί ὁ πολιτικός κόσμος τῶν Σκοπίων δέχτηκε ἀσμένως τήν ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Ἀκολουθῶντας τήν ἀνωτέρω ἀπόφαση, πρῶτος ὁ ψευδοηγούμενος τῆς νέας ψευδοαδελφότητος τῆς Μονῆς Ἐσφιγμένου Ἁγίου Ὄρους Βαρθολομαῖος, στίς 21-05-2022, ἐπισκέφθηκε τὴν Ἱερὰ Μονὴ Τιμίου Προδρόμου Μπιγκόρσκι τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος τῶν Σκοπίων καί συμπροσευχήθηκε μέ τούς σχισματικούς, παρέχοντάς τους «ἁγιορειτική κάλυψη»[13].

Ἡ ἐκκλησιαστική αὐτή κοινωνία ἔγινε πραγματικότητα : α) Μέ τήν συμμετοχή καί συμπροσευχή τοῦ Στεφάνου κατά τόν διαχριστιανικό ἑσπερινό τῶν ὀνομαστηρίων τοῦ Βαρθολομαίου, πού τελέστηκε στίς 09-06-2022 στήν Πατριαρχική Μονή Ζωοδόχου Πηγῆς Βαλουκλῆ[14], στόν ὁποῖο συμμετεῖχαν καί συμπροσευχήθηκαν παπικοί και ἀγγλικανοί ψευδοκληρικοί. Στό τέλος τοῦ ἑσπερινοῦ ὁ Βαρθολομαῖος ἐνεχείρισε στόν Στέφανο τήν Πατριαρχική καί Συνοδική Πράξη ἀποκαταστάσεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας. β) Μέ τό κοινό συλλείτουργο καί τό κοινό ποτήριο μεταξύ Βαρθολομαίου καί Στεφάνου στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Γεωργίου στό Φανάρι τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς 12-06-2022[15].

Κατ’ ἀρχήν, γιά τό θέμα τῆς ὀνομασίας τῶν σχισματοαιρετικῶν τῶν Σκοπίων ὡς «Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος», τό Πατριαρχεῖο σφάλλει μεγάλως καί ἰσχύουν ὅσα εἴπαμε στό κεφάλαιο 2.β.

Ἐπίσης, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἔκανε εἰσπήδηση σέ ἔδαφος τῆς κανονικῆς δικαιοδοσίας τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου, πού εἶναι ἡ Μητέρα Ἐκκλησία.

Παραλλήλως, κατεπάτησε τούς σχετικούς Ἱερούς Κανόνες (η΄ καί ιθ΄ τῆς Α΄, ζ΄ τῆς Β΄, 95ος τῆς ΣΤ΄, ε΄ τῆς Ἀντιοχείας, ζ΄ καί η΄ τῆς Λαοδικείας, ε΄ και μζ΄ Μ. Βασιλείου)[16], πού μᾶς παραδίδουν τόν ὀρθό τρόπο ἀποδοχῆς, ἐπιστροφῆς καί ἐντάξεως τῶν σχισματοαιρετικῶν στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἐγκαινιάζοντας ἕναν νεωτερίστικο τρόπο ἀποδοχῆς τους μόνο μέ τόν λόγο καί ἔγγράφως, πρᾶγμα ἐντελῶς ἀμάρτυρο καί γι’ αὐτό ἄκυρο, καί βεβαίως χωρίς νά ὑπάρχει προηγουμένως μετάνοια, ἀποκήρυξη καί ἀναθεματισμός τῆς σχισματοαιρέσεως, κατήχηση, λίβελλος, σφραγίδα μύρου, χειροτονία.

Ἐπιπροσθέτως, ἡ ἀναγνώριση δόθηκε σέ ἐκτός Ἐκκλησίας, σχισματικούς καί ὄχι σέ κανονικούς κληρικούς.

Τέλος, ἡ συμπροσευχή καί πλήρης ἐκκλησιαστική κοινωνία, δηλαδή τό κοινό συλλείτουργο καί τό κοινό ποτήριο, μεταξύ Βαρθολομαίου καί Στεφάνου καί τῶν σύν αὐτοῖς, ἐκτός τοῦ ὅτι ἀποτελεῖ καταπάτηση τοῦ 33ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς ἐν Λαοδικείᾳ Τοπικῆς Συνόδου[17], καθιστᾶ τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο γιά δεύτερη φορά, μετά τήν Οὐκρανική κακοκεφαλία, ἐκτός ἀπό μέγα οἰκουμενιστή καί αἱρετίζοντα, καί σχισματικό, σχίστη καί ἀκοινώνητο, βάσει τῶν 10ου καί 11ου Ἱερῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τοῦ 2ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Συνόδου[18].

β) Ἡ στάση τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας

i) Τό Πατριαρχεῖο Σερβίας, ὑπό τόν ἐπικεφαλῆς του, Πατριάρχη Πορφύριο, μέ ἀπόφαση τῆς Συνόδου, στίς 16-05-2022, ἀναγνώρισε τό καθεστώς τῆς εὐρύτερης δυνατῆς αὐτονομίας, δηλαδή τῆς πλήρους ἐσωτερικῆς ἀνεξαρτησίας στήν σχισματοαιρετική κοινότητα τῶν Σκοπίων, πού χορηγήθηκε τό 1959, τό ὀποῖο ἐξήλειψε τούς λόγους τῆς διακοπῆς τῆς λειτουργικῆς καί κανονικῆς κοινωνίας, πού προκλήθηκε ἀπό τήν μονομερή ἀνακήρυξη τοῦ αὐτοκεφάλου τό 1967, καί καθιέρωσε μιά πλήρη λειτουργική καί κανονική κοινωνία. Τῆς ἔδωσε ἐπίσης τό δικαίωμα τῆς δικαιοδοσίας της, ὄχι μόνο μέσα στό ψευδοκράτος της, ἀλλά καί στήν διασπορά καί τῆς ἔδωσε τόν τίτλο «Μακεδονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπή Ὀχρίδας»[19].

Ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα καί ὁ πολιτικός κόσμος τῶν Σκοπίων δέχτηκε ἀσμένως τήν ἀπόφαση τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας[20].

ii) Στίς 19-05-2022 στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Σάββα στό Βελιγράδι ἔγινε κοινό συλλείτουργο καί κοινό ποτήριο μεταξύ Πορφυρίου καί Στεφάνου καί τῶν συνόδων τους[21].

iii) Στίς 24-05-2022 στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Ἁγίου Κλήμεντος ἐπισκόπου Ἀχρίδος στά Σκόπια, ἔγινε κοινό συλλείτουργο καί κοινό ποτήριο μεταξύ Πορφυρίου καί Στεφάνου καί τῶν συνόδων τους, κατά τό ὁποῖο ὁ Πατριάρχης Πορφύριος ἀνεκοίνωσε τήν παραχώρηση αὐτοκεφαλίας στήν σχισματοαιρετική κοινότητα τῶν Σκοπίων[22].

iv) Στίς 05-06-2022 ἔγινε κοινό συλλείτουργο καί κοινό ποτήριο μεταξύ Πορφυρίου καί Στεφάνου καί τῶν συνόδων τους στόν Καθεδρικό Ἱερό Ναό τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ στό Βελιγράδι, στό πέρας τοῦ ὁποίου ὁ πρῶτος παρέδωσε στόν δεύτερο τόν Τόμο Αὐτοκεφαλίας[23].

Τό κείμενο τοῦ Τόμου Αὐτοκεφαλίας ἔχει ὡς ἑξῆς[24]:

«Πορφύριος, διὰ τῆς χάριτος Θεοῦ, Ἀρχιεπίσκοπος Πεκίου, Μητροπολίτης Βελιγραδίου καὶ Καρλόβατς καὶ Σέρβος Πατριάρχης, μετὰ τῶν ἁγίων ἱεραρχῶν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, χορηγεῖ στὸν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ὀχρίδας καὶ Μακεδονίας Στέφανο, σύμφωνα μὲ ἱερὰ καὶ ἁγία καὶ καθιερωμένη κανονικὴ τάξη τῆς Ἁγιωτάτης Ὀρθοδόξου τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας καὶ εἰδικότερα σύμφωνα μὲ τὸν 34ο Κανόνα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ βάσει τῆς Ἀποφάσεως 55.65 τοῦ Ἱεροῦ Συμβουλίου τῶν Ἐπισκόπων τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς 7ης Μαΐου τοῦ τρέχοντος ἔτους, ποὺ ἀποδέχεται τὸ αἴτημα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῶν Ἱεραρχῶν τῆς Μακεδονικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας – Ἀρχιεπισκοπῆς Ὀχρίδος, (ἀπόφαση αρ. 65 τῆς 18ης Μαΐου τοῦ τρέχοντος ἔτους) καὶ στὴν Ἐκκλησία στὴν ὁποία ἀναφέρεται, αὐτόνομη ἐντὸς τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου, τὸ κανονικὸ καθεστὼς τῆς αὐτοκέφαλης Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, εὐλογώντας, παραχωρώντας καὶ ἀναγνωρίζοντας τὸ αἰτηθέν κανονικὸ καθεστὼς τῆς αὐτοκέφαλης Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, μὲ τὴ Σύνοδο νὰ ἀναθέτει στὸ Ἱερὸ Συμβούλιο τῶν Ἐπισκόπων τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τὴν ἐπίλυση τῶν ἀπαραίτητων τεχνικῶν καὶ ὀργανωτικῶν ζητημάτων, μετὰ τὰ ὁποία ὁ Σέρβος Πατριάρχης θὰ ἀνακοινώσει ἐπισήμως καὶ δημοσίως τὴν ἀνωτέρω Συνοδικὴ Ἀπόφαση, θὰ ὑπογράψει τὸν ἀντίστοιχο Τόμο καὶ θὰ τὸν ὑποβάλει σὲ ὅλες τὶς ἀδελφὲς αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες πρὸς ἀποδοχή, διότι ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν εἶναι ὁ μόνος παράγοντας γιὰ τὴν αυτοκεφαλία, ἀλλὰ μᾶλλον τὸ σύνολο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, γι’ αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητη ἡ ἀποδοχὴ ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.

Καὶ λαμβάνοντας ὑπόψιν τὶς νέες ἐκκλησιαστικο-ἱστορικές καὶ λοιπὲς περιστάσεις καὶ μὲ πρωταρχικὸ στόχο νὰ ἀπολαμβάνει ὁ χριστεπώνυμος λαὸς τοῦ Θεοῦ τὸ μεγαλύτερο πνευματικὸ ὄφελος καὶ πρόοδο τῆς ὁδοῦ τῆς σωτηρίας, καθὼς καὶ τὴν ἀκώλυτη διαχείριση τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑποθέσεων ἠθελημένως, κανονικῶς καὶ εὐσεβῶς, ἡ ἁγία μας Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὡς κληρονόμος τοῦ ἀρχαίου καὶ ἐνδόξου Πατριαρχείου Πεκίου, εὐλογεῖ συνοδικῶς, ἐγκρίνει, παραχωρεῖ καὶ ἀναγνωρίζει τὸ αὐτοκέφαλο καθεστὼς τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ στὴ Δημοκρατία τῆς Βόρειας Μακεδονίας, ποὺ σήμερα ὀνομάζεται Μακεδονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι διάδοχος τῆς ἀρχαίας καὶ ἔνδοξης Ἀρχιεπισκοπῆς τῆς Οχρίδος, καὶ λόγῳ τῆς ὁποίας ὁ τίτλος τῆς περιλαμβάνει τὸ τιμητικὸ ὄνομα αὐτῆς καὶ ἡ ὁποία καλύπτει τὸν κανονικὸ χῶρο τῆς προηγούμενης καὶ ὀνομαζόμενης αὐτόνομης Ἐκκλησίας τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου μας τοῦ 1959.

Ἡ αὐτοκεφαλία τῆς νέας ἀδελφῆς Ἐκκλησίας εἶναι πλήρης αὐτοκεφαλία, πράγμα ποὺ σημαίνει ὅτι ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν τὴν θέτει ὑπὸ ὄρους, ποὺ περιορίζουν τὴν κανονικὴ δικαιοδοσία τῆς καὶ τὴν ποιμαντικὴ μέριμνα γιὰ τὸν πιστὸ Ὀρθόδοξο λαὸ της στὴν πατρίδα καὶ στὴ διασπορά.

Ταυτοχρόνως, ἡ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία συνιστᾶ θερμῶς στὸν Μακαριώτατο προκαθήμενο καὶ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς νέας ἀδελφῆς αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας νὰ ἐπιλύσουν τὸ ζήτημα τῆς ἐπίσημης ὀνομασίας της μέσῳ ἀδελφικοῦ διαλόγου μὲ τὴν ἑλληνόφωνη καὶ ἄλλες Τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες.

Οἱ ἱεροὶ ναοὶ καὶ τὰ μοναστήρια, ἰδιαιτέρως οἱ σπουδαῖοι ἱεροὶ τόποι τῆς περιόδου Νεμάνια καὶ τῆς πιὸ πρόσφατης σερβικῆς παρουσίας, οἱ ἐκκλησιαστικὲς κατασκευὲς καὶ ἡ πολιτιστικὴ δημιουργία, στὸ ἔδαφος τῆς σημερινῆς Βόρειας Μακεδονίας, καθὼς καὶ ὁλόκληρη ἡ κινητὴ καὶ ἀκίνητη περιουσία τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐντὸς τῶν συνόρων της παραχωροῦνται στὴ χρήση τῆς νέας ἀδελφῆς αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας.

Πρὸς ἀπόδειξη, ἐπιβεβαίωση καὶ διαρκὴ μαρτυρία ὅλων ὅσων οὕτως κανονικῶς τακτοποιοῦνται καὶ καθορίζονται, στὸν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Οχρίδος καὶ Μακεδονίας Στέφανο, τὸν ἀγαπητὸ μας ἀδελφὸ ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ Χριστῷ καὶ συλλειτουργὸ τῆς ἡμῶν Μετριότητος, μὲ ὅλους τοὺς αἰδεσιμωτάτους, Σεβασμιωτάτους καὶ θεοφιλεστάτους ἱεράρχες ἐναγκαλιζομένους αὐτόν, τοὺς ἀγαπητοὺς μας ἐν Πνεύματι ἀδελφοὺς καὶ συλλειτουργούς, ἐκδίδουμε αὐτὸν τὸν Πατριαρχικὸ καὶ Συνοδικὸ μας Τόμο, τοῦ ὁποίου τὸ πρωτότυπο, ἀληθινὸ καὶ ἀβλαβὲς διατηρεῖται στὸ ἱερὸ μας Πατριαρχεῖο.

Προσευχόμαστε στὸν Θεὸ – γιὰ τὴ χάρη Του, ποὺ μᾶς κάλεσε στὴν αἰώνια δόξα Του, μέσῳ τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ Κυρίου μᾶς, μὲ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὴν προσευχητική μεσιτεία τῆς Ἁγίας Του Ἐκκλησίας, νὰ δώσει στὴ μικρότερη ἀδελφὴ μας καὶ στὴν αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία κάθε εὐλογία, κάθε καλὸ πνευματικὸ καρπὸ στὸν ἄρρηκτο δεσμὸ ἀγάπης καὶ ἑνότητας μὲ τὴ Σερβικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ μὲ ὅλες τὶς Ἅγιες Τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Σ’ Αὐτὸν εἶναι ἡ δόξα, ἡ τιμή, ἡ δύναμη καὶ ἡ λατρεία, πάντα δοξασμένες στὴν Τριάδα, στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Σὲ αὐτόν, πάντα δοξασμένος στὴν Τριάδα, ἂς εἶναι δόξα, τιμή, δύναμη καὶ προσκύνηση στοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Στὸ Πατριαρχεῖο Σερβίας στὸ Βελιγράδι, τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου,

23 Μαΐου/5 Ἰουνίου, τὸ 2022 ἔτος Κυρίου

Ἀρχιεπίσκοπος Πεκίου, Μητροπολίτης Βελιγραδίου καὶ Καρλοβιτσίου, καὶ Σέρβος Πατριάρχης, Πορφύριος, Πρόεδρος τοῦ Ἱεροῦ Ἐπισκοπικοῦ Συμβουλίου τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας».

Ὁ Στέφανος δέχτηκε μέν τόν Τόμο, ἀλλά μόλις μία ἡμέρα πρίν ἔδωσε συνέντευξη, στήν ὁποία δήλωσε ὅτι «μόνο τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐκδίδει τόμους αὐτοκεφαλίας, ἐνῶ οἱ ἄλλες Ἐκκλησίες τό δέχονται αὐτό μέ σεβασμό»[25]. Το ἴδιο ἐπεσήμανε δύο μέρες μετά σέ ἀνακοίνωσή της ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα, προσθέτοντας ὅτι ὁ Σερβικός Τόμος αὐτοκεφαλίας της δέν ἦταν Τόμος αὐτοκεφαλίας, ἀλλά ἕνα ἐπίσημο ἔγγράφο, ὡς τρόπον τινά πρόταση, μέ τήν ὁποία ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα παρουσιάζεται ὡς ἔτοιμη καί ἀξία τοῦ αὐτοκεφάλου καθεστώτος[26].

Οἱ Σέρβοι δηλαδή, ὅπως καταλαβαίνουμε, τά ἔδωσαν ὅλα στούς σχισματοαιρετικούς. Καί ὀνομασία «Μακεδονική» καί διασπορά καί αὐτοκέφαλο. Κι ἄν ἀναρωτιόμαστε γιατί, ἡ ἀπάντηση εἶναι, διότι ἔτσι διέταξε ἡ Ἀμερική. Καί ἡ ἀπόδειξη εἶναι ὅτι μόλις δέκα μέρες πρίν τις ἐξελίξεις αὐτές, δηλαδή στίς 07-05-2022, ὁ Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος ὑποδέχθηκε τόν Πρέσβη τῶν ΗΠΑ στή Σερβία, Christopher Hill, στό Πατριαρχικό Μέγαρο, στό Βελιγράδι[27].

Κατ’ ἀρχήν, γιά τό θέμα τῆς ὀνομασίας τῶν σχισματοαιρετικῶν τῶν Σκοπίων ὡς «Μακεδονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – Ἀρχιεπισκοπή Ὀχρίδας» τό Σερβικό Πατριαρχεῖο σφάλλει μεγάλως, ἀποδεικνύοντας τήν ἀνθελληνική πολιτική του, καί ἰσχύουν κι ἐδῶ ὅσα εἴπαμε στό κεφάλαιο 2.β.

Ἐπίσης, κατεπάτησε τούς σχετικούς Ἰερούς Κανόνες (η΄ καί ιθ΄ τῆς Α΄, ζ΄ τῆς Β΄, 95ος τῆς ΣΤ΄, ε΄ τῆς Ἀντιοχείας, ζ΄ καί η΄ τῆς Λαοδικείας, ε΄ και μζ΄ Μ. Βασιλείου), πού μᾶς παραδίδουν τόν ὀρθό τρόπο ἀποδοχῆς, ἐπιστροφῆς καί ἐντάξεως τῶν σχισματοαιρετικῶν στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καί βεβαίως χωρίς νά ὑπάρχει προηγουμένως μετάνοια, ἀποκήρυξη καί ἀναθεματισμός τῆς σχισματοαιρέσεως, κατήχηση, λίβελλος, σφραγίδα μύρου, χειροτονία.

Ἐπιπροσθέτως, ἡ αὐτοκεφαλία δόθηκε σέ ἐκτός Ἐκκλησίας, σχισματικούς καί ὄχι σέ κανονικούς κληρικούς.

Δύο πράγματα εἶναι ἀπορίας ἄξια: Πρῶτον, πῶς οἱ Σέρβοι Ἰεράρχες κατέληξαν νά δώσουν αὐτοκεφαλία στούς Σκοπιανούς, τήν στιγμή πού οἱ ἴδιοι μέ τό συνοδικό τους ἀνακοινωθέν λίγες μέρες πρίν, στίς 16-05-2022, ἀνεγνώρισαν μόνο τό καθεστώς τῆς εὐρύτερης δυνατῆς αὐτονομίας στούς Σκοπιανούς; Καί δεύτερον, πῶς ἔτσι αὐτομάτως καί μαγικῶς καί μόνο μέ τόν λόγο αὐτή ἡ ἀναγνώριση τῆς αὐτονομίας τους ἐξήλειψε τούς λόγους τῆς διακοπῆς τῆς λειτουργικῆς καί κανονικῆς κοινωνίας, πού προκλήθηκε ἀπό τήν μονομερή ἀνακήρυξη τοῦ αὐτοκεφάλου τό 1967, καί καθιέρωσε μιά πλήρη λειτουργική καί κανονική κοινωνία;

Τέλος, ἡ πλήρης ἐκκλησιαστική κοινωνία, δηλαδή τά κοινά συλλείτουργα καί τά κοινά ποτήρια, μεταξύ Πορφυρίου καί Στεφάνου καί τῶν σύν αὐτοῖς, ἐκτός τοῦ ὅτι ἀποτελοῦν καταπάτηση τοῦ 33ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς ἐν Λαοδικείᾳ Τοπικῆς Συνόδου, καθιστᾶ τόν Πατριάρχη Πορφύριο καί τούς σύν αὐτῷ, ἐκτός ἀπό φιλοπαπικούς καί οἰκουμενιστές, καί σχισματικούς, σχίστες καί ἀκοινωνήτους, βάσει τῶν 10ου καί 11ου Ἱερῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τοῦ 2ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Συνόδου.

Ἑπομένως, τί σημασία ἔχει πλέον ἡ ἀντίδραση καί ἡ μή ἀναγνώριση τῶν σχισματοαιρετικῶν τοῦ Βαρθολομαίου στήν Οὐκρανία ἀπό τό Πατριαρχεῖο Σερβίας, τήν στιγμή πού τό ἴδιο ἀναγνωρίζει καί αὐτοκεφαλοποιεῖ τούς σχισματοαιρετικούς τῶν Σκοπίων; Καί οἱ δύο σχισματοαιρετικές κοινότητες εἶναι ἐκτός Ἐκκλησίας, καί οἱ ψευδοκληρικοί τους εἶναι ἀχειροτόνητοι καί δέν ἔχουν ἀποστολική διαδοχή, ἱερωσύνη καί μυστήρια.

γ) Ἡ στάση τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας

Τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, μέσῳ τοῦ ἀναπληρωτοῦ προϊσταμένου τοῦ ΤΕΕΣ, Πρωθιερέως Νικολάου Μπαλασώφ[28], καί τοῦ προέδρου τοῦ Τμήματος οἰκουμενιστοῦ μητροπολίτου Βολοκολάμσκ Ἰλαρίωνος[29], χαιρέτισαν τήν ἀπόφαση τοῦ Πατριάρχου Σερβίας.

Ἔχει δίκαιο μέν ὁ Ἰλαρίων, ὅταν λέει ὅτι ἦταν διαφορετικός ὁ τρόπος ἀναγνώρισης τῶν Σκοπιανῶν ἀπό τούς Οὐκρανούς, ἀλλά ξεχνᾶ ὅτι πρόκειται γιά δύο κοινότητες ἐξίσου σχισματοαιρετικές καί ἐκτός Ἐκκλησίας, χωρίς ἀποστολική διαδοχή, κανονική χειροτονία, ἱερωσύνη καί ἔγκυρα μυστήρια, καί ὅτι γιά καμμία ἀπό τίς δύο δέν ἐφαρμόστηκε ὁ ἱεροκανονικός τρόπος ἐπιστροφῆς τους στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Ἑπομένως, τί σημασία ἔχει πλέον γιά τό Πατριαρχεῖο Μόσχας ἡ ἀντίδρασή του καί ἡ μή ἀναγνώριση τῶν σχισματοαιρετικῶν τοῦ Βαρθολομαίου στήν Οὐκρανία, τήν στιγμή πού τό ἴδιο ἀναγνωρίζει τούς σχισματοαιρετικούς τῶν Σκοπίων, στούς ὁποίους ἀποδίδει κι αὐτό μέ τήν σειρά του τήν ὀνομασία «Μακεδονική», ἀποδεικνύοντας τήν ἀνθελληνική πολιτική του; Σαφέστατα τό Πατριαρχεῖο Μόσχας φλερτάρει μέ τό σχίσμα καί τήν ἀκοινωνησία. Αὐτό, πού ἀπέφευγε ἐδῶ καί τρία χρόνια νά πάθει μέ τούς Οὐκρανούς, κινδυνεύει νά τό πάθει τώρα μέ τούς Σκοπιανούς.

δ) Ἡ στάση τῆς κρατικῆς Ἑλλαδικῆς «ἐκκλησίας»

Κατ’ ἀρχήν, ἄς ὑπενθυμίσουμε ὅτι τόν Δεκέμβριο τοῦ 2021 τελέστηκε συλλείτουργο τοῦ ἀρχιγραμματέως τῆς Δ.Ι.Σ. καί τῆς Ι.Σ.Ι., ἐπισκόπου Ὡρεῶν Φιλοθέου Θεοχάρη μέ ψευδοκληρικούς τῆς σχισματοαιρετικῆς κοινότητος τῶν Σκοπίων ἀπό τήν Μονή Μπιγκόρσκι στόν Ἱ. Ν. Ἁγίου Παντελεήμονος Ἀθηνῶν.

Ἀπό τούς 82 Μητροπολῖτες, μόνο ἕνας ἔγραψε μιά ἐλλιπή καί λειψή ἀνοικτή ἐπιστολή ἐπί τοῦ θέματος στίς 18-05-2022, ὁ οἰκουμενιστής Μητροπολίτης Σιδηροκάστρου Μακάριος, ὁ ὁποῖος ἀσκεῖ μέν σκληρή κριτική στήν ἀπόφαση τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας, ἀλλά ὡς φιλοπατριαρχικός καί βαρθολομαιϊκός ἀφήνει στό ἀπυρόβλητο καί συντάσσεται μέ τήν ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου[30].

Στίς 8/9-06-2022 συνῆλθε ἡ Δ.Ι.Σ.[31], ἡ ὁποία ἀποτελεῖται ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἐλλάδος Ἱερώνυμο Β΄, ὡς πρόεδρο, καί μέλη τούς Μητροπολῖτες: Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιο, Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἐορδαίας Θεόκλητο, Κασσανδρείας Νικόδημο, Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγο, Σιδηροκάστρου Μακάριο, Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Ίωήλ, Ἀργολίδος Νεκτάριο, Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων Τιμόθεο, Μεγάρων καί Σαλαμίνος Κωνσταντῖνο, Κεφαλληνίας Δημήτριο, Τρίκκης, Πύλης καί Γαρδικίου Χρυσόστομος, Καρπενησίου Γεώργιο καί τόν ἐπίσκοπο Ὠρεῶν Φιλόθεο, ὡς ἀρχιγραμματέα.

Ἡ Δ.Ι.Σ. ἐνημερώθηκε γιά τίς ἀποφάσεις τόσο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὅσο καί τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας. Συντάχθηκε πλήρως μέ τήν ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἐνῶ διαμαρτυρήθηκε γιά τίς ἀποφάσεις τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας, ἰδίως ὅσον ἀφορᾶ τήν ὀνομασία, τήν διασπορά καί τήν αὐτοκεφαλία.

Τέλος, παρέπεμψε τό θέμα στίς Συνοδικές Ἐπιτροπές: α) Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν ζητημάτων, καί β) Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Σχέσεων, γιά νά μελετήσουν ἐπισταμένως τό ζήτημα καί νά εἰσηγηθοῦν πρός τήν «Σύνοδο» τόν τρόπο τοῦ περαιτέρω χειρισμοῦ του.

Ἡ Συνοδική Ἐπιτροπή ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν Ζητημάτων ἀποτελεῖται ἀπό τόν Μητροπολίτη Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος, ὡς Συνοδικό Σύνδεσμο 2021-2022, τακτικά μέλη τους Μητροπολῖτες Διδυμοτείχου, Ὀρεστιάδος καί Σουφλίου Δαμασκηνό, Μεσσηνίας Χρυσόστομο, Ἄρτης Καλλίνικο, Κηφισίας, Ἀμαρουσίου καί Ὠρωποῦ Κύριλλο καί τούς καθηγητές Βλάσιο Φειδᾶ καί Γεώργιο Ἀνδρουτσόπουλο, ἀναπληρωματικά μέλη τούς Μητροπολῖτες Νικοπόλεως καί Πρεβέζης Χρυσόστομο, Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς Παντελεήμονα, Μάνης Χρυσόστομο, Περιστερίου Γρηγόριο καί τούς καθηγητές Θεόδωρο Γιάγκου καί Νικόλαο Ξιώνη, καί γραμματέα τόν Ἀρχιμ. Φιλόθεο Κολλιόπουλο.

Ἡ Συνοδική Ἐπιτροπή ἐπί τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν Σχέσεων ἀποτελεῖται ἀπό τόν Μητροπολίτη Σιδηροκάστρου Μακάριο, ὡς Συνοδικό Σύνδεσμο 2021-2022, τακτικά μέλη τους Μητροπολῖτες Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ Ἰγνάτιο, Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγο, Μεσσηνίας Χρυσόστομο, Ἰλίου, Ἀχαρνῶν καί Πετρουπόλεως Ἀθηναγόρα, Θερμοπυλῶν Ἰωάννη καί τόν καθηγητή Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, ἀναπληρωματικά μέλη τούς Μητροπολῖτες Μητροπολίτης Νέας Ἰωνίας καί Φιλαδελφείας Γαβριήλ καί Κεφαλληνίας Δημήτριο καί τούς καθηγητές Γεώργιο Μαρτζέλο, Στυλιανό Τσομπανίδη καί Μαρίνα Κολοβοπούλου, καί γραμματέα τόν Ἀρχιμ. Ἰγνάτιο Σωτηριάδη.

Κατ’ ἀρχήν, γιά τό θέμα τῆς ὀνομασίας τῶν σχισματοαιρετικῶν τῶν Σκοπίων, ἡ Δ.Ι.Σ. δέν δέχεται μέν τόν ὄρο «Μακεδονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», ἀλλά συμφωνεῖ καί ἀποδέχεται τόν ὄρο «Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος», μιά ὀνομασία, πού εἶναι κι αὐτή ἐντελῶς ἑσφαλμένη, ὅπως καταδείχτηκε στό κεφάλαιο 2.β.

Παραλλήλως, ἡ Δ.Ι.Σ. παραθεωρεῖ τούς σχετικούς Ἱερούς Κανόνες (η΄ καί ιθ΄ τῆς Α΄, ζ΄ τῆς Β΄, 95ος τῆς ΣΤ΄, ε΄ τῆς Ἀντιοχείας, ζ΄ καί η΄ τῆς Λαοδικείας, ε΄ και μζ΄ Μ. Βασιλείου), πού μᾶς παραδίδουν τόν ὀρθό τρόπο ἀποδοχῆς, ἐπιστροφῆς καί ἐντάξεως τῶν σχισματοαιρετικῶν στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, χωρίς νά ὑπάρχει προηγουμένως μετάνοια, ἀποκήρυξη καί ἀναθεματισμός τῆς σχισματοαιρέσεως, κατήχηση, λίβελλος, σφραγίδα μύρου, χειροτονία.

Ἐπιπροσθέτως, ἡ Δ.Ι.Σ. δέν λαμβάνει ὑπ’ ὄψιν ὅτι ἡ ἀναγνώριση ὡς «ἐκκλησίας» καί ἡ πλήρης ἐκκλησιαστική κοινωνία δόθηκε σέ ἐκτός Ἐκκλησίας, σχισματικούς καί ὄχι σέ κανονικούς κληρικούς.

Ἡ ἐξέλιξη τῆς ὑπόθεσης μέ τήν παραπομπή τοῦ Σκοπιανοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ζητήματος στίς ὡς ἄνω Συνοδικές Ἐπιτροπές, ἀναμοχλεύει στήν μνήμη μας τήν ἐξέλιξη τῆς ὑπόθεσης τῆς ἀναγνωρίσεως τῶν σχισματοαιρετικῶν τῆς Οὐκρανίας ἀπό τήν κρατική «ἐκκλησία» τῆς Ἑλλάδος. Καί τότε (Ὀκτώβριος 2019) τό Οὐκρανικό παραπέμθηκε στίς ἴδιες Συνοδικές Ἐπιτροπές μέ τίς ἴδιες οἰκουμενιστικές συνθέσεις, οἱ ὁποῖες ἀποδέχτηκαν τήν μεροληπτική εἰσήγηση τοῦ οἰκουμενιστοῦ καί φιλοπατριαρχικοῦ καθηγητοῦ Βλασίου Φειδᾶ, καί φτάσαμε στήν τελική ἀναγνώριση τοῦ Οὐκρανικοῦ ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἐλλάδος. Ἀκριβῶς τό ἴδιο σκηνικό ἐπαναλαμβάνεται καί μέ τό Σκοπιανό καί ἡ ἐξέλιξη προοιωνίζεται ἀκριβῶς ἡ ἴδια. Δηλ. ἡ τελική ἀναγνώριση τῶν σχισματοαιρετικῶν τῶν Σκοπίων ἀπό τήν κρατική «ἐκκλησία» τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία θά ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νά καταστεῖ γιά δεύτερη φορά (μετά τό Οὐκρανικό) σχισματική καί ἀκοινώνητη, βάσει τῶν 10ο καί 11ο Ἱερῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τοῦ 2ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Συνόδου.

ε) Ἡ στάση τοῦ Πατριαρχείου Βουλγαρίας

Ἐκ μέρους τοῦ Πατριαρχείου Βουλγαρίας, ὁ Μητροπολίτης Λόβετς Γαβριήλ σέ συνέντευξή του[32] στίς 12-05-2022 προέβλεψε ὅτι ἡ κίνηση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου «θά φέρει περισσότερα προβλήματα γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», τονίζοντας ὅτι «τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο δέν ἔχει περισσότερα δικαιώματα ἀπό ὁποιαδήποτε ἄλλη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία» καί ὅτι «αὐτό εἶναι μία ἀφορμή γιά νά ἐνταθεῖ τό σχίσμα». Συνέχισε, σημειώνοντας ὅτι «ἡ Ἐκκλησία τῆς Βόρειας Μακεδονίας βρίσκεται στή δικαιοδοσία τῆς Σερβίας ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1920 καί ἀναγνωρίζεται ἀπό ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ἀνά τόν κόσμο. Ἑπομένως, σύμφωνα μέ τούς κανόνες, ἡ Σερβική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶχε τό δικαίωμα νά παραχωρήσει Αὐτοκεφαλία στήν Ἐκκλησία τῆς Βόρειας Μακεδονίας ἤ μία Πανορθόδοξη Σύνοδος». Τέλος, ὑπογράμμισε πώς «δέν μπορεῖ στήν Ἐκκλησία τῆς Βόρειας Μακεδονίας νά δοθεῖ τό ὄνομα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος, καθώς πρόκειται γιά τήν ἱστορική ὀνομασία τῆς Βουλγαρικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἀπό τό 1018 μέχρι τό 1767», ἐνῶ δέν παρέλειψε νά ὑπενθυμίσει ὅτι «μόλις τό 2017 ἡ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Βόρειας Μακεδονίας εἶχε δηλώσει ὅτι ἀναγνωρίζει τό Πατριαρχεῖο Βουλγαρίας ὡς Μητέρα Ἐκκλησία».

Στό σημεῖο αὐτό ἄς ὑπενθυμίσουμε ὅτι τὸ 2017, ἡ σχισματοαιρετική «σύνοδος» τῶν Σκοπίων ἔκανε προσπάθεια νὰ ἀποκτήσει τὸ καθεστὼς τοῦ αὐτοκεφάλου, ἀπευθυνομένη στό Πατριαρχεῖο Βουλγαρίας, μὲ πρόταση νὰ τὴν ἀναγνωρίσει ὡς «μητέρα ἐκκλησία» της, μὲ ἀντάλλαγμα τὴν καθιέρωση τῆς εὐχαριστιακῆς κοινωνίας καὶ τὴν ἐπακόλουθη αυτοκεφαλία. Οἱ Βούλγαροι ἀπήντησαν θετικὰ καὶ στὶς 27-11-2017 ἡ Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου Βουλγαρίας υἱοθέτησε ψήφισμα, ποὺ ἀναφέρει ὅτι, «ἐὰν ἡ «Μακεδονικὴ Ἐκκλησία» τὴν ἀναγνωρίσει ὡς «μητέρα ἐκκλησία», τότε τό Πατριαρχεῖο «ἀναλαμβάνει νὰ παράσχει πλήρη βοήθεια, μεσιτεία ἐνώπιον τῶν Τοπικῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἀναλαμβάνοντας ὅ,τι εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ τὴν καθιέρωση τοῦ κανονικοῦ καθεστῶτος τῆς Μακεδονικῆς Ἐκκλησίας». Μὲ ἄλλα λόγια, θὰ προσπαθοῦσε δηλαδὴ νὰ πείσει τὶς Τοπικὲς Ἐκκλησίες νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν αὐτοκεφαλία τῶν Σκοπιανῶν ἀπὸ τοὺς Βούλγαρους. Το Πατριαρχεῖο μάλιστα δημιούργησε εἰδικὴ ἐπιτροπὴ γιὰ τὴν ὑπόθεση τῆς σχισματοαιρετικῆς ψευδοεκκλησίας ταῶν Σκοπίων καὶ ὁ Βούλγαρος Πατριάρχης Νεόφυτος δέχθηκε τὸν σχισματοαιρετικό Στέφανο σέ ἐκκλησιαστική κοινωνία.

Ὡστόσο, αὐτὴ ἡ ἰδέα συνήντησε ἀμέσως σοβαρὴ ἀντίσταση. Ἡ Σύνοδος τῆς Ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας κήρυξε τὸ ἀπαράδεκτο τῆς παρέμβασης τῆς Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας στὴ δικαιοδοσία τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας καὶ ἡ Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως δήλωσε ὅτι θεωρεῖ τὶς ἐνέργειες τῆς Βουλγαρικῆς Ἐκκλησίας ὡς ἀντικανονικὲς, διότι, κατὰ τὴ γνώμη τους, μόνο τὸ Φανάρι μπορεῖ νὰ δώσει αὐτοκεφαλία. Οἱ Βούλγαροι ὑποχώρησαν καὶ ἀρνήθηκαν τὸν τίτλο τῆς «Μητέρας Ἐκκλησίας» τῶν σχισματοαιρετικῶν Σκοπιανῶν[33].

Ὅ,τι δηλαδή κάνουν τώρα (2022) Φαναριώτες καί Σέρβοι, προσπάθησαν τότε (2017) νά τό κάνουν πρῶτοι οἱ Βούλγαροι, ἀναγνωρίζοντας ὄνομα, ἐκκλησιαστικότητα καί αὐτοκέφαλο στούς σχισματοαιρετικούς τῶν Σκοπίων. Ὁ δέ Πατριάρχης Νεόφυτος, ἐξαιτίας τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας, πού εἶχε μέ τόν σχισματοαιρετικό Στέφανο, καθίσταται σχισματικός καί ἀκοινώνητος, βάσει τῶν 10ο καί 11ο Ἱερῶν Κανόνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τοῦ 2ου Ἱεροῦ Κανόνος τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ Συνόδου.

Ἐπίλογος

Στίς 12-06-2018 συνυπογράφτηκε ἡ ἐπαίσχυντη καί προδοτική «Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν» μεταξύ τῆς τότε Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως τοῦ ΣΥ.ΡΙΖ.Α. (Ἀλέξης Τσίπρας, Νίκος Κοτζιᾶς) καί τῆς Σκοπιανῆς Κυβερνήσεως (Ζόραν Ζάεφ, Ντιμιτρόφ), μέ τήν ὁποία δόθηκε το ὄνομα «Βόρεια Μακεδονία» στο ψευδοκράτος τῶν Σκοπίων, ἡ ἰθαγένεια τῶν Σκοπιανῶν ὀρίστηκε ὡς «μακεδονική» καί ἀναγνωρίστηκε ἡ «μακεδονική γλῶσσα», ἀνήκουσα στήν οἰκογένεια τῶν νότιων σλαβικῶν γλωσσῶν.

Τέσσερα χρόνια μετά, Μάιος-Ἰούνιος 2022, συνυπογράφτηκε ἡ ἐπαίσχυντη καί προδοτική ἐκκλησιαστική «Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν» ἀνἀμεσα στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τό Πατριαρχεῖο Σερβίας καί τούς σχισματοαιρετικούς τῶν Σκοπίων, ἡ ὁποία γίνεται ἀποδεκτή ἀπό τό Πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας καί τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος.

Μεγάλοι νικητές ἀναδεικνύονται ὁ σχισματοαιρετικός Στέφανος, ὁ ὁποῖος κατάφερε να πάρει αὐτά, πού ἤθελε τόσα χρόνια (ἀναγνώριση ἐκκλησιαστικότητος, πλήρη ἐκκλησιαστική κοινωνία, ὀνομασία, αὐτοκέφαλο, διασπορά), και οἱ αὐτόν ὑποστηρίζοντες ἀνθέλληνες καί ἀντορθόδοξοι Βατικανό, Ἀμερική, ΝΑΤΟ καί οἰκουμενιστές.

Μεγάλοι ἠττημένοι ἀναδεικνύονται ἡ μία και μοναδική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ἡ μία, μοναδική καί ἑλληνικωτάτη Μακεδονία. Οἱ δέ «λεβέντες μακεδονομάχοι Ἕλληνες Ἱεράρχες» τῶν πεπαλαιωμένων «Νέων Χωρῶν», πού κομπάζουν γιά τόν «Πατριάρχη τοῦ Γένους», σύντομα θά δρέψουν τούς καρπούς τῆς ἀφωνίας καί προδοσίας τους, γευόμενοι τήν ἄλωση καί ἐξαφάνισή τους ἀπό τό ἐπικείμενο ξέσπασμα τοῦ ἀλυτρωτισμοῦ τῶν Σκοπιανῶν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] https://sotiriosnavs.com/η-σταση-τησ-εκκλησιασ-τησ-ελλαδοσ-στο-θ/
[2] https://www.youtube.com/watch?v=BxnD6iNvpQ8
[3] ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΑΡΝΑΝΙΔΗΣ, Ἱστορία τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας, ἐκδ. Ἀφῶν Κυριακίδη, Θεσ/κη 1998, σσ. 110-114.
[4] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσ/κη 2003, σσ. 36-39.
[5] B. Gardasevic, Kanonicnost sticanja autokefalnosti srpske crkve 1219 godine (Ἠ κανονικότητα τῆς ἀπόκτησης αὐτοκεφάλου τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας). Sveti Sana. Spomenica 1175-1975, Beograd 1977.
[6] ΑΛΕΞΙΟΣ Π. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ, Ἡ ὑπόσταση τῆς σχισματικῆς ἐκκλησίας τῶν Σκοπίων μέσα ἀπό μία διαβαλκανική καί ἐθνική προσέγγιση, https://tasthyras.wordpress.com/2022/06/14/είναι-η-νατοΐκή-εκκλησία-των-σκοπια/#more-52087
[7] https://youtu.be/Q6I57XJt0CE
[8] ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ, «Στέφανος˙ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος μέ τό ἐθνικιστικό λάβαρο», ἐν εφημερίδᾳ Τό Βῆμα, 01-06-2008.
[9] https://www.holycouncil.org/rest-of-christian-world_el
[10] http://www.poa-info.org/mk/arhiepiskop/proucuvanja/kon_nov_sobor-gr.pdf
[11] Ὀ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀχρίδος Ἰωάννης ἀναγορεύθηκε ἐπίτιμος διδάκτoρας τοῦ Τμήματος Κοινωνικῆς Θεολογίας, 17-05-2017, https://orthodoxia.info/news/ο-αρχιεπίσκοπος-αχρίδος-ιωάννης-αναγ/
[12] Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο δέχθηκε σέ ἐκκλησιαστική κοινωνία τήν Ἀρχιεπισκοπή Σκοπίων, 09-05-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/49974-to-oikoumeniko-patriarxeio-anagnorise-tin-sxismatiki-ekklisia-ton-skopion
[13] Ὁ νεοεσφιγμενίτης δικαιώνει τὸ «Μακεδονικὸν» ψευδοαφήγημα; http://aktines.blogspot.com/2022/06/blog-post_4.html, https://www.youtube.com/watch?v=0MaA7osp4iA&t=1760s
[14] Ὀ Ἀχρίδος Στέφανος στόν Ἑσπερινό τῶν ὀνομαστηρίων τοῦ Πατριάρχη (Βίντεο), 09-06-2022, https://fosfanariou.gr/index.php/2022/06/09/o-axridos-stefanos-sta-onomastiria-ecum-patr/, Οἰκουμενικός Πατριάρχης στόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀχρίδος : «Νά εἶστε σταθεροί στίς δεσμεύσεις σας» (βίντεο), 09-06-2022, https://www.dogma.gr/kosmos/oikoumenikos-patriarchis-ston-archiepiskopo-achridos-na-eiste-statheroi-stis-desmefseis-sas-vinteo/144567/, Σέ θερμό κλίμα ἡ ἐπιστροφή τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχρίδος στήν κανονικότητα, 10-06-2022, https://orthodoxia.info/news/aprothymos-o-vartholomaios-na-sygkroys/, Τά ὀνομαστήρια τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου στό Φανάρι, https://fosfanariou.gr/index.php/2022/06/10/ta-onomastiria-tou-ecum-patr/, Οἰκουμενικός Πατριάρχης : Αἱ λύσεις ἀπαιτοῦν θυσίας καί γενναιότητα, 11-06-2022, https://fosfanariou.gr/index.php/2022/06/11/ecum-patr-oi-lyseis-apaitoun-thysies-kai-gennaiotita/
[15] Οἰκουμενικός σέ Ἀχρίδος : »Ἐμπιστευθεῖτε καρδιακῶς τήν Μητέρα Σας Ἐκκλησία», 12-06-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50605-oikoumenikos-se-axridos-empisteftheite-kardiakos-tin-mitera-sas-ekklisia, Πατριαρχική καί Συνοδική Θεία Λειτουργία στό Φανάρι ἐπί τῇ ἑορτῇ τῆς Πεντηκοστῆς, 12-06-2022, https://fosfanariou.gr/index.php/2022/06/12/patriarxiki-kai-synodiki-leitourgia-epi-ti-eorti-tis-pentikostis/
[16] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, σσ. 133-134, 147-148, 163-164, 304-305, 410, 422-423, 592-593, 617-618.
[17] Ὅ. π., σ. 433.
[18] Ὅ. π., σσ. 13, 14, 407-408.
[19] Τό Πατριαρχεῖο Σερβίας γιά τήν Ἐκκλησία τῶν Σκοπίων, 16-05-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50091-to-patriarxeio-servias-gia-tin-ekklisia-ton-skopion
[20] Ἠ »ΜΟΕ» ἀποδέχθηκε τήν ἀπόφαση τοῦ Πατριαρχείου Σερβίας – Στόχος ἠ Αὐτοκεφαλία, 18-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-serbias/50135-i-moe-apodexthike-tin-apofasi-tou-patriarxeiou-servias-stoxos-i-aftokefalia
[21] Πατριάρχης Σερβίας: »Μετά ἀπό 55 χρόνια ἐπουλώθηκε ἕνα σχίσμα» (ΦΩΤΟ), 19-05-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50138-live
[22]Αὐτοκεφαλία στήν »ΜΟΕ-ΑΑ» ἀνακοίνωσε ὁ Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος, 24-05-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50253-aytokefalia-edose-o-porfyrios-stin-moe
[23] Ὁ Πατριάρχης Σερβίας παρέδωσε τόν Τόμο στόν Ἀρχιεπίσκοπο Στέφανο, 05-06-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50492-o-patriarxis-servias-paredose-ton-tomo-ston-arxiepiskopo-stefano
[24] Δρ. Ἀναστάσιος Βαβούσκος, Δικηγόρος, Ἄρχων Ἀσηκρήτης τῆς Μ.τ.Χ.Ε., Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος ἤ Ἀρχιεπισκοπή Σκοπίων; 09-06-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50561-arxiepiskopi-axridos-i-arxiepiskopi-skopion, https://orthochristian.com/146559.html
[25] Ἀχρίδος Στέφανος: “Μόνο τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐκδίδει τόμους αὐτοκεφαλίας”, 05-06-2022, https://www.ekklisiaonline.gr/nea/achridos-stefanos-mono-to-ikoumeniko-patriarchio-ekdidi-tomous-aftokefalias/
[26] Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος: Τόμο Αὐτοκεφαλίας χορηγεῖ μόνο τό Οἰκ. Πατριαρχεῖο – Διευκρινίσεις μετά τό συλλείτουργο στό Βελιγράδι, 07-06-2022, https://www.dogma.gr/kosmos/archiepiskopi-achridos-tomo-aftokefalias-chorigei-mono-to-oik-patriarcheio-diefkriniseis-meta-to-sylleitourgo-sto-veligradi/144245/
[27] Συνάντηση Πατριάρχη Σερβίας μέ Πρέσβη τῶν ΗΠΑ στή Σερβία, 07-05-2022, https://www.orthodoxianewsagency.gr/patriarxeia/patriarxio_serbias/synantisi-patriarxi-servias-me-presvi-ton-ipa-sti-servia/
[28] Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας χαιρετίζει τήν ἀπόφαση τοῦ Πατριάρχη Σερβίας, 25-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50274-i-ekklisia-tis-rosias-xairetizei-tin-apofasi-tou-patriarxi-servias
[29] Ἰλαρίων: Ἡ »ΜΟΕ» δέν εἶναι δυνατόν νά τεθεῖ στό ἴδιο ἐπίπεδο μέ τούς Οὐκρανούς σχισματικούς, 01-06-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50417-ilarion-i-moe-den-einai-dynaton-na-tethei-sto-idio-epipedo-me-tous-oukranoys-sxismatikoys
[30] Ἀνοιχτή ἐπιστολή Σιδηροκάστρου Μακαρίου γιά τήν Ἐκκλησία τῶν Σκοπίων, 18-05-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50125-anoixti-epistoli-sidirokastrou-makariou-gia-tin-ekklisia-ton-skopion
[31] Ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου γιά τή «ΜΟΕ-ΑΑ», 08-06-2022, https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/50545-apofaseis-tis-ieras-synodou-gia-ti-moe-aa
[32] Πατριαρχεῖο Βουλγαρίας γιά ἀναγνώριση ἐκκλησίας Σκοπίων: Ἀφορμή γιά νά ἐνταθεῖ τό σχίσμα. Τό Οἰκ. Πατριαρχεῖο δέν ἔχει περισσότερα δικαιώματα, 12-06-2022, https://www.ekklisiaonline.gr/nea/patriarchio-voulgarias-gia-anagnorisi-ekklisias-skopion-aformi-gia-na-entathi-to-schisma-to-ik-patriarchio-den-echi-perissotera-dikeomata/

[33] Τό Φανάρι πῆρε τόν δρόμο τῆς ἀναγνώρισης τῶν Μακεδόνων σχισματικῶν; 22-12-2021, https://orthodoxostypos.gr/το-φανάρι-πήρε-τον-δρόμο-της-αναγνώρισ/

ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

e- Ορθόδοξη Παρακαταθήκη

Το περιεχόμενο των επώνυμων άρθρων ενδέχεται να μη συμπίπτει με τις απόψεις και θέσεις του διαχειριστού

Category Archives: ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΧΡΙΔΟΣ-ΣΚΟΠΙΑ