Πανορθόδοξον Σύνοδον επιζητεί η πλειοψηφία των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

_________________________

Σε άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή έκδοση του «Ορθόδοξου Τύπου» στις 24 Ιαννουαρίου 2023 με τίτλο ‘’Ο Αλεξανδρείας επιμένει εις Πανορθόδοξον’’, σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας ‘’επαναφέρει εις συνέντευξίν του ως παγίαν λύσιν την  Πανορθόδοξον’’.  Στο εν λόγω άρθρο παρατίθεται απόσπασμα από τη συνέντευξη του Πατριάρχη Αλεξανδρείας στην εφημερίδα «Το Βήμα» της 15^ης Ιαννουαρίου 2023, όπου σημειώνεται μεταξύ άλλων το εξής : ‘’Στην Ορθόδοξη Εκκλησία πάντοτε τα αναφυόμενα προβλήματα ελύνοντο πανορθοδόξως και συνοδικώς.  Έχω την πεποίθηση ότι το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα θα λυθεί, όταν σταθούμε όλοι μας νηφάλια απέναντί του’’.

Η Πανορθόδοξη Σύνοδος είναι η μόνη οδός, καθότι θα επαναφέρει πρωτίστως την Εκκλησιαστική ενότητα. Μόνο συνοδικώς θα επιλυθεί το πολύπλοκο και ιδιάζον Ουκρανικό πρόβλημα. Προς τούτο συνηγορεί και η επισήμανση του μ. πατρός Γεωργίου Μεταλληνού, σε κείμενό του που τιτλοφορείτο ‘’Για να μη κακοποιείται το εκκλησιαστικό αυτοκέφαλο’’ (29/11/2018, ιστολόγιο ‘’aktines’’), ο οποίος τόνισε ότι ‘’τα αυτοκέφαλα δεν πρέπει να διασπούν την ενότητα των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, που διακρατείται με τη μία Πίστη, την ίδια Λατρεία και την ίδια Κανονική Τάξη’’.

Το να τεθεί το θέμα σε Πανορθόδοξη Σύνοδο, βρίσκει σύμφωνο και τον  Πατριάρχη Ιεροσολύμων, τον Πατριάρχη Αντιοχείας, τον Πατριάρχη Σερβίας ο οποίος επίσης ζήτησε  Πανορθόδοξη Σύνοδο για το Ουρανικό, τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας ο οποίος στην αρχική του εισήγηση πρότεινε  Πανορθόδοξη Σύνοδο για το Ουρανικό και τον Αρχιεπίσκοπο  Τσεχίας. Τέσσερεις Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος (Κυθήρων, Πειραιώς, Κονίτσης και Αιτωλοακαρνανίας), πρότειναν Πανορθόδοξη Σύνοδο για το Ουρανικό.

Θα πρέπει επίσης να προστεθεί ότι η  Σύνοδος του Πατριαρχείου Ρουμανίας επεσήμανε, ότι δεν ζητήθηκε Πανορθόδοξη διαμεσολάβηση για το ουκρανικό εκκλησιαστικό πρόβλημα, ανάλογη με εκείνη που έγινε στο    σχίσμα με την Εκκλησία της Βουλγαρίας.  

Ας θυμίσουμε ότι απαρχή για να αρθεί το Βουλγαρικό Σχίσμα, αποτέλεσε η Πανορθόδοξη διάσκεψη του έτους 1932, που πραγματοποιήθηκε στο Άγιο Όρος.  Η άρση του Βουλγαρικού σχίσματος έγινε το έτος 1945.  Και όταν μετά την άρση του σχίσματος, δημιουργήθηκε νέο σχίσμα το έτος 1953, από το γεγονός ότι αυθαίρετα ο έξαρχος της Βουλγαρικής  Εξαρχίας  ανακηρύχθηκε  Πατριάρχης, η άρση του νέου σχίσματος έγινε κατά την Α΄ Πανορθόδοξη διάσκεψη της Ρόδου το έτος 1961 και  ακολούθως απονεμήθηκε στον  Έξαρχο της Βουλγαρικής  Εξαρχίας  ο τίτλος του Πατριάρχη.  Αυτά φυσικά καταρρίπτουν και τα περί ‘’κανονικού εθίμου’’ τα οποία προβάλλονται.

‘’Εκκλησία συστήματος και συνόδου εστίν όνομα’’, λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (PG 55,493).  Με βάση το εκκλησιαστικό κριτήριο της ενότητας, με Πανορθόδοξη Σύνοδο θα επιλυθεί το μεγάλο αυτό πρόβλημα.  ‘’Στην Ορθόδοξη Εκκλησία πάντοτε τα αναφυόμενα προβλήματα ελύνοντο πανορθοδόξως και συνοδικώς’’, τόνισε ο    Πατριάρχης Αλεξανδρείας στην εν λόγω συνέντευξή του.

Advertisement

Demolition Man: Πρόγευση ιατρικής δικτατορίας και νεοταξίτικης κόλασης από το 1993

ΠΡΟΪΔΕΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΙΑΣΤΙΚΟΥΣ

Η ταινία Demolition Man, πρωτοπαιγμένη το 1993, επαληθεύει την υπόνοια ότι οι ταινίες «επιστημονικής φαντασίας» δεν ήταν παρά ο προγνωστικός προγραμματισμός των καλοκάγαθων προβάτων για το μέλλον που είχε σχεδιασθεί από μερικές προνομιούχες οικογένειες οι οποίες λυμαίνονται τον πλανήτη. Ο όρος «ταινίες επιστημονικής φαντασίας» ήταν προφανώς μια νεοταξίτικη γλωσσομάσκα κάτω από την οποία κρύβεται ο όρος «ταινίες πρόγευσης της μελλοντικής κολάσεως».

Υπάρχει κάποιος που ξέχασε το σύνθημα-καραμέλα των πονόψυχων γιατρών και πολιτικών που διαχειρίσθηκαν την υγειονομική κρίση, δηλαδή ότι όλα γίνονται για την ασφάλεια και το καλό μας και γι’ αυτό θα πρέπει να κατεβάσουμε τα κρούσματα ει δυνατόν στο μηδέν;

Υπάρχει κάποιος που δεν θυμάται την δήλωση του Φάουτσι ότι μετά τον κορωνοϊό δεν πρέπει να ξαναδώσουμε τα χέρια, και υπάρχει κάποιος που δεν έμεινε με το χέρι του κάγκελο, επειδή η άλλη πλευρά προτίμησε να δώσει γροθιά ή αγκώνα αντί για την παλάμη, ενώ προ κορωνοϊού μια τέτοια επιλογή θα ήταν προσβλητική για τον συνάνθρωπό μας;

Υπάρχει κάποιος που δεν παρατήρησε ότι μετά τον κορωνοϊό, πηγαίνοντας προς τα διόδια, οι οδηγοί διάβαζαν από τους ηλεκτρονικούς πίνακες μεταβλητών μηνυμάτων την σύσταση να αποφεύγουμε τα μετρητά και να πληρώνουμε με κάρτα, ενώ προ κορωνοϊού όποιος πήγαινε να πληρώσει με κάρτα στα διόδια ή σε ένα κοινό κατάστημα, το πιθανότερο ήταν να αντικρίσει τα ξινά μούτρα του υποψήφιου καρτολήπτη;

Υπάρχει κάποιος που δεν διάβασε την δήλωση του ψευτοπροφήτη της Νέας Τάξης Πραγμάτων, του κ. Χάρου-Χαράρι, σύμφωνα με την οποία «αν θέλουμε να σταματήσουμε αυτή την επιδημία, πρέπει να παρακολουθούμε όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά και το τι συμβαίνει κάτω από το δέρμα τους»;

Υπάρχει κάποιος που, όταν τολμούσε να αμφισβητεί την ιατρική επιστήμη και την τεχνολογία, δεν χλευαζόταν ως εχθρός της κοινωνίας, ενώ προ κορωνοϊού όλοι γνωρίζαμε ότι η επιστήμη και η τεχνολογία προόδευσαν ακριβώς επειδή οι ερευνητές οφείλουν να μην λαμβάνουν τίποτε ως δεδομένο;

Υπάρχει κάποιος που δεν απέκτησε τάση προς έμετο, όταν διάβαζε στα αργυρώνητα συστημικά ΜΜΕ ή άκουγε από στόματα πολιτικών ότι, για να είμαστε ασφαλείς κατά την τέλεση της ερωτικής πράξης, θα πρέπει να φοράμε μάσκα, θα ήταν δε ακόμη καλύτερο να προτιμούσαμε την αυτοϊκανοποίηση, ενώ προ κορωνοϊού η μασκοφορία κατά την διάρκεια της συνουσίας θα ήταν αίτημα κάποιου βιτσιόζου, η δε προτίμηση της αυτοϊκανοποίησης μια αντικοινωνική επιλογή;

Υπάρχει κάποιος που δεν παραξενεύτηκε διαπιστώνοντας ότι, όσο συντηρείτο ο μπαμπούλας του κορωνοϊού και συνδυαζόταν με το ετεροθαλές αδελφάκι του, την κλιματική αλλαγή, άρχισε να γίνεται δημοφιλής η προπαγάνδα κατά της κρεατοφαγίας και υπέρ της ουδετεροποίησης των φύλων;

Υπάρχει κάποιος που δεν φοβάται πλέον να εκφράσει δημόσια την άποψή του για πρόσωπα και πράγματα, επειδή μπορεί να κατηγορηθεί ως παραβάτης των κανόνων της πολιτικής ορθότητας και, ακόμη χειρότερα, ως ρατσιστής;

Όποιος παρακολουθήσει την ταινία Demolition Man θα πρέπει να αναρωτηθεί αν οι σεναριογράφοι είχαν μαντικές ικανότητες ή (προδήλως το πιθανότερο) αν ήταν γνώστες κάποιου διεστραμμένου σχεδίου κατά της ανθρωπότητας, βάσει του οποίου ο πλανήτης θα πρέπει μέχρι το 2032 να έχει μετατραπεί σε μια παγκόσμια, υβριδική φυλακή.

Ασφυκτική κυριαρχία των γιατρών και της τεχνοεπιστήμης, κοινωνία της μηδενικής ανοχής υπό το λάβαρο της ασφάλειας, απαγόρευση χειραψίας, τιμωρία των παραβατών του κώδικα ηθικής συμπεριφοράς από συσκευές που επιτηρούν τους πάντες και τα πάντα, κατάργηση των μετρητών, ανέπαφο-εικονικό σεξ, εμφύτευση τσιπ κάτω από το δέρμα όλων των πολιτών, κελεμπίες ως ενδυματολογικός κώδικας που σέβεται το ουδέτερο φύλο. Αυτά και άλλα πολλά συμβαίνουν στην «προφητική», αλλά στην πραγματικότητα «φιλεύσπλαχνη» ταινία του 1993, η οποία προσέφερε στο πιάτο των βρεφοποιημένων θεατών του 20ού αιώνα το βασικό μενού της νεοταξίτικης κολάσεως που, απ’ ότι φαίνεται, είχε προσχεδιασθεί από μια ολιγαρχική, υπερεθνική ελίτ για να μας σερβιρισθεί στον 21ο αιώνα.

Καλή ανάγνωση!

Κ.Β.

https://kvathiotis.substack.com/p/demolition-man-1993?utm_source=post-email-title&publication_id=786940&post_id=102088914&isFreemail=true&utm_medium=email

OI AΓΙΟΙ ΤΡΕΙΣ ΝΕΟΙ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗ.

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΡΕΙΣ ΝΕΟΙ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗ

ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΦΩΤΙΟΥ

 

του π. Θεοδωρου ΖΗΣΗ

“Ἐὰν ὁ Μέγας Φώτιος δὲν μᾶς ἐχαρίζετο ἀπὸ τὸν Θεὸ κατὰ τὴν κρίσιμη περίοδο τοῦ 9ου αἰῶνος, ἡ σημερινὴ μορφὴ τοῦ κόσμου θὰ ἦταν διαφορετικη¨.

---

1. Παγκοσμίων διαστάσεων τὸ ἔργο τοῦ Φωτίου

Ὁ Μέγας Φώτιος εἶναι μία ἔξοχη, μία σπάνια, μία μεγαλειώδης φυσιογνωμία τοῦ 9ου αἰῶνος. Ὁ αἰώνας αὐτὸς ἔχει χαρακτηρισθῆ, ἰδιαίτερα ἀπὸ δυτικοὺς ἐρευνητάς, ὡς αἰώνας τῆς ἀναγέννησης τῶν κλασσικῶν γραμμάτων.

Ἄλλοι ἐρευνηταὶ διαφωνοῦν μὲ τὸν χαρακτηρισμὸ αὐτό, διότι, ὅπως ὀρθῶς ἰσχυρίζονται, οὐδέποτε στὸ Βυζάντιο ἔπαυσε ἡ καλλιέργεια καὶ ἡ σπουδὴ τῆς ἀρχαιοελληνικῆς παιδευτικῆς καὶ γραμματειακῆς παραδόσεως. Ἂν ὑπάρχει κάποια διαφοροποίηση τὸν 9ο αἰώνα, αὐτὴ συνίσταται στὴν παρουσία καὶ δράση τῆς ἐξαιρετικῆς μορφῆς τοῦ Μεγάλου Φωτίου.

Ὁ Μέγας Φώτιος ἔχει προσδιορίσει τὸ μέλλον ὄχι μόνον τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀλλὰ καὶ τῆς παγκόσμιας ἱστορίας, ὅπως ἐλπίζω νὰ φανῆ ἀπὸ τὴν σύντομη ἀνάπτυξη ποὺ θὰ ἐπιχειρήσω.

Ἐὰν ὁ Μέγας Φώτιος δὲν μᾶς ἐχαρίζετο ἀπὸ τὸν Θεὸ κατὰ τὴν κρίσιμη περίοδο τοῦ 9ου αἰῶνος, ἡ σημερινὴ μορφὴ τοῦ κόσμου θὰ ἦταν διαφορετική. Καὶ σπεύδω νὰ πῶ ἀμέσως, κατοχυρώνοντας αὐτὴν τὴν θέση, ὅτι ἡ πορεία τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ σὲ σχέση μὲ τὴν Δύση τῶν Φράγκων σφραγίσθηκε ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Μεγάλου Φωτίου, ὅπως καὶ ἡ πορεία καὶ ἡ πνευματικὴ ἐξέλιξη τῶν Σλάβων. Οἱ σλαβικοὶ λαοὶ οφείλουν τὸν πολιτισμό τους, τὴν γλῶσσα τους, τὴν θρησκεία τους σὲ ἐνέργειες καὶ δράσεις τοῦ Μ. Φωτίου, ὁ ὁποῖος ἐσχεδίασε καὶ ἐπραγματοποίησε τὸν ἐκχριστιανισμό τους. Ἡ σθεναρὴ στάση τοῦ Μ. Φωτίου ἔναντι τοῦ πάπα καὶ τῶν Φράγκων, ὅπως θὰ δοῦμε, καὶ ἡ πολιτιστικὴ διεύρυνση τοῦ Βυζαντίου πρὸς τοὺς σλαβικοὺς λαοὺς δείχνουν τὸ παγκοσμίων διαστάσεων ἔργο τοῦ Μεγάλου Φωτίου. Ἂν ὁ Μέγας Φώτιος δὲν προσέφερε αὐτὰ ποὺ προσέφερε, ἐκινδύνευαν οἱ Ἕλληνες νὰ ἐκλατινισθοῦν, νὰ φραγκέψουν, οἱ δὲ σλαβικοὶ λαοὶ ἢ θὰ ἐξισλαμίζοντο ἢ θὰ ἐξελατινίζοντο, μὲ συνέπεια νὰ εἶναι πολὺ διαφορετικὸς σήμερα ὁ χῶρος τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς.

2. Ἡ Εὐρώπη τῶν Φράγκων καὶ τοῦ πάπα

Ὁ αἰώνας τοῦ Φωτίου, ὁ 9ος αἰώνας, ἦταν πολὺ κρίσιμη ἐποχὴ γιὰ τὴν Ρωμιοσύνη τοῦ Βυζαντίου. Μέχρι τότε ὑπῆρχε μιὰ ἑνιαία αὐτοκρατορία, μία ἑνιαία οἰκουμένη, ἡ ἑλληνορωμαϊκὴ αὐτοκρατορία τοῦ Βυζαντίου, ποὺ ἐκτεινόταν στὴν Ἀνατολὴ καὶ στὴ Δύση. Δὲν ὑπῆρχε ἄλλη πολιτικὴ ὀντότητα, ἄλλη πολιτικὴ δύναμη ἱκανὴ νὰ ἀμφισβητήσει τὴν κυριαρχία τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ νὰ διαιρέσει τὴν αὐτοκρατορία. Ἡ ἕνωση ὅμως τῶν φραγκικῶν λαῶν ὑπὸ τὸν Μέγα Κάρολο δημιουργεῖ στὴ Δύση ἕνα νέο ἰσχυρὸ πολιτικὸ κέντρο, μία νέα πολιτικὴ δύναμη. Τὸ 800 μ.Χ. γίνεται στὴ Ρώμη ἀπὸ τὸν πάπα ἡ στέψη τοῦ Μεγάλου Καρόλου ὡς αὐτοκράτορος τῆς Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας τοῦ Γερμανικοῦ ἔθνους. Ἡ ἑνιαία αὐτοκρατορία διασπᾶται, τὸ Βυζάντιο ἀποκτᾶ ἰσχυρὸ ἀντίπαλο στὴ Δύση μὲ καταλυτικὲς συνέπειες γιὰ τὴν παγκόσμια ἱστορία.

Ὁ πάπας μέχρι τότε μετεῖχε στὴν ἑνιαία ἑλληνορωμαϊκὴ αὐτοκρατορία. Παρὰ τὶς αὐταρχικὲς καὶ μοναρχικὲς τάσεις ποὺ εἶχαν ἐκδηλωθῆ ἐκ μέρους μερικῶν παπῶν, ἦταν ἁπλῶς ἕνα μέλος τῆς πενταρχίας τῶν πατριαρχῶν, μετέχων ἰσοτίμως στὶς οἰκουμενικὲς συνόδους, ἀκόμη καὶ στὴν ἑβδόμη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ἐναντίον τῶν εἰκονομάχων τὸ 787. Θεώρησε λοιπὸν κατάλληλη τὴν εὐκαιρία, συμμαχῶν μὲ τοὺς Φράγκους, νὰ προωθήσει τὶς μοναρχικὲς ἀξιώσεις του ἐπὶ τῆς παγκόσμιας Ἐκκλησίας καὶ νὰ ἐπιβάλει τὶς περὶ πρωτείου καὶ παγκόσμιας δικαιοδοσίας ἀξιώσεις του.

Ἐπὶ ἀρκετὸ καιρὸ κρατοῦσε ἰσορροπίες ἀνάμεσα στὰ δύο ἰσχυρὰ πολιτικὰ κέντρα τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ τῶν Φράγκων, μέχρι, ποὺ τελικῶς, ὅπως πειστικὰ ἔχει ἀναπτύξει στὰ βιβλία του ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ὑπέκυψε στοὺς Φράγκους, καὶ ἔτσι οὐσιαστικῶς ὅλος ὁ δυτικὸς κόσμος, καὶ ἡ Ρώμη, ἐφράγκεψαν, ἐτέθησαν ὑπὸ τὴν κυριαρχία τῶν Γερμανῶν Φράγκων. Αὐτὸ ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς σημερινοὺς εὐρωπαϊκοὺς προβληματισμούς, γιὰ τὸ εὐρωπαϊκὸ γίγνεσθαι σήμερα, γιατὶ δὲν ὑπάρχει ἕνα ἀντίπαλο ἰσχυρὸ πολιτικὸ κέντρο, ὅπως ἦταν τότε ἡ κοσμοκράτειρα Κωνσταντινούπολη. Ἴσως ἡ Ὀρθόδοξη Μόσχα θὰ ἠμποροῦσε σήμερα νὰ παίξει αὐτὸν τὸν ρόλο.

Ἡ τότε στάση τοῦ Μεγάλου Φωτίου ἀπέναντι στὰ δύο μεγάλα κέντρα ἐξουσίας ποὺ ὑπῆρχαν στὴ Δύση, ἕνα πολιτικὸ καὶ ἕνα ἐκκλησιαστικό, πρέπει νὰ προσδιορίζει καὶ τὴν δική μας πολιτικὴ καὶ πολιτιστικὴ στάση, ἂν θέλουμε νὰ διαφυλάξουμε τὴν πολιτιστικὴ καὶ πνευματική μας ἰδιοπροσωπία, μολονότι φαίνεται ὅτι ἡ ἔνταξή μας στὴν Ἑνωμένη Εὐρώπη τῶν Φράγκων ἔγινε χωρὶς κανένα ὅρο, καὶ ἤδη οἱ ἀφομοιωτικὲς διαδικασίες ἔχουν ἀρχίσει νὰ λειτουργοῦν εἰς βάρος μας. Σήμερα καμαρώνουμε ὅλοι, διότι ἐγίναμε μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης καὶ θεωροῦμε ὅτι ἡ Δύση εἶναι ὁ φυσικὸς ζωτικός μας χῶρος. Ἀπὸ αὐτὸν ὅμως τὸν χῶρο εἰσέρχονται στὸν δικό μας χῶρο, εἴτε ἐπίσημα μὲ τὴν νομοθεσία, εἴτε ἀνεπίσημα, λόγω τῶν ἀναγκαίων ἐπαφῶν, νοοτροπίες, μέτρα, ἤθη καὶ ἔθιμα, στὴν παιδεία καὶ στὴν καθημερινότητα, τὰ ὁποῖα ἀλλοιώνουν καὶ ἐξασθενοῦν τὶς δικές μας πολιτιστικὲς παραδόσεις. Σκέφθηκε ποτὲ κανεὶς ἀπὸ τοὺς ὑπεύθυνους πολιτικούς μας, οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων στεροῦνται ἀκραιφνοῦς ἱστορικῆς παιδείας, πῶς ἐνήργησαν σὲ ἀνάλογες περιπτώσεις οἱ μεγάλοι ἄνδρες τοῦ Γένους καὶ κατόρθωσαν νὰ διασώσουν τὸν ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό, ἕνας ἀπὸ τοὺς ὁποίους, ὄντως καὶ ἀληθῶς μέγας, εἶναι ὁ Φώτιος; Θὰ δοῦμε στὴ συνέχεια πῶς διαμόρφωσε τὴν στάση του, τελείως διαφορετικὴ καὶ ἀσύγκριτα ἀνώτερη ἀπὸ τὴ στάση τῆς σημερινῆς πολιτικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας.

3. Ἡ εἰκονομαχικὴ Μεταρρύθμιση περιελάμβανε καὶ τὸν ἀποχριστιανισμὸ τῆς παιδείας

Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀντιπαράθεση αὐτὴ τῶν τριῶν κέντρων ἐξουσίας, δηλαδὴ Κωνσταντινούπολης, Ρώμης καὶ Φράγκων (Ἄαχεν), τὴν ἐποχὴ τοῦ Μεγάλου Φωτίου χαρακτηρίζουν καὶ οἱ καταστροφικὲς συνέπειες τῆς Εἰκονομαχίας, τὴ δεύτερη φάση τῆς ὁποίας, στὸ πρῶτο μισὸ τοῦ 9ου αἰῶνος, ἐπρόλαβε νὰ βιώσει ὁ Φώτιος. Εἶναι πολὺ γνωστὸ ὅτι ὁ πολιτικὰ πρωταίτιος τῆς Εἰκονομαχίας αὐτοκράτωρ Λέων Γ’, ὁ Ἴσαυρος, λόγω τοῦ ὅτι οἱ μοναχοὶ ἀποτελοῦσαν τὴν βασικὴ δύναμη ἀντιδράσεως, ὡς ὑπέρμαχοι τῶν ἱερῶν εἰκόνων, προσέδωσε στὴν παιδεία κοσμικὸ χαρακτήρα μὲ ἀνάλογες μεταρρυθμίσεις στὸ Πανεπιστήμιο Κωνσταντινουπόλεως. Θέλησε νὰ ἀποεκκλησιαστικοποιήσει, νὰ ἀποχριστιανίσει τὴν παιδεία καὶ τὴν αὐτοκρατορία, νὰ τὴν ἐκκοσμικεύσει, ὥστε νὰ παύσουν οἱ μοναχοὶ νὰ ἐπηρεάζουν πνευματικὰ τοὺς πιστούς, πρᾶγμα ποὺ ἐπετεύχθη πολὺ ἀργότερα στὴ Δύση μὲ τὸν Διαφωτισμὸ καὶ τὴν Ἀναγέννηση, ἰδιαίτερα δὲ μετὰ τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση καὶ τὴν ἐγκαθίδρυση κοσμικῶν κρατῶν, παντελῶς χωρισμένων ἢ καὶ ἐχθρικῶν πρὸς τὴν Ἐκκλησία. Ἡ παιδεία στὸ Βυζάντιο μέχρι τὴν περίοδο τῆς Εἰκονομαχίας εἶχε διπλὸ χαρακτήρα, ὅπως εἶχε προσδιορισθῆ ἀπὸ τοὺς Τρεῖς Ἱεράρχας. Ἦταν ἑλληνικὴ καὶ χριστιανικὴ συγχρόνως. Στὰ σχολεῖα τῆς Ρωμιοσύνης, τοῦ Βυζαντίου, διδάσκονταν ἀδιαιρέτως οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες συγγραφεῖς καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Λέων Ἴσαυρος, λοιπόν, θέλησε νὰ δώσει μία «προοδευτικὴ» κατεύθυνση στὸν πολιτισμὸ καὶ στὴν παιδεία, ὅπως ἐπιθυμοῦν νὰ δώσουν «προοδευτικὴ» κατεύθυνση καὶ οἱ νεώτεροι εἰκονομάχοι ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα, οἱ σύγχρονοι «προοδευτικοί». Θέλησε νὰ προσδώσει περισσότερο κοσμικὸ χαρακτήρα στὴν παιδεία. Καὶ ὅπως σήμερα γίνεται λόγος γιὰ τὴν ἔξοδο τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν ἀπὸ τὰ σχολεῖα μας, νὰ μὴ διδάσκονται ἡ Ἁγία Γραφή, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἀρχὲς τῆς πίστεως, περίπου τὸ ἴδιο εἶχε ἀποφασίσει ὁ Λέων Ἴσαυρος τὴν περίοδο τῆς Εἰκονομαχίας. Ἐξεδίωξε τοὺς Χριστιανοὺς καθηγητὰς ἀπὸ τὸ Πανεπιστήμιο τῆς Κωνσταντινούπολης, ὅπως εἶχε κάνει σὲ εὐρύτερη κλίμακα, σὲ ὅλα τὰ σχολεῖα, τὸν 4ο αἰώνα ὁ Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης, τοῦ ὁποίου τὰ σχέδια εὐτυχῶς δὲν εὐδοκίμησαν, διότι ἐκυριάρχησε μετὰ τὸν θάνατό του ἡ παιδευτικὴ γραμμὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, οἱ ὁποῖοι ἐκράτησαν τὴν παιδεία μας ἑλληνικὴ καὶ χριστιανικὴ συγχρόνως, τὰ ὑγιῆ στοιχεῖα τῆς ἀρχαιοελληνικῆς παιδευτικῆς παραδόσεως συνταιριασμένα μὲ τὶς ἀρχὲς τοῦ Εὐαγγελίου.

Τὴν περίοδο λοιπὸν αὐτὴ ποὺ ἡ παράδοση τῆς παιδείας ἀμφισβητεῖται, γεννιέται καὶ ἀναπτύσσεται ὁ Μέγας Φώτιος. Οἱ συγγενεῖς του ἦσαν φίλοι τῶν ἁγίων εἰκόνων· ὁ πατριάρχης Ἅγιος Ταράσιος ποὺ συνεκάλεσε τὴν ἑβδόμη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ἦταν θεῖος του, ἀδελφὸς τοῦ πατρός του, ἐνῶ ἀμφότεροι οἱ γονεῖς του εἶχαν διωχθῆ ἀπὸ τοὺς εἰκονομάχους. Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ κλῖμα διαμορφώνει ὁ Μέγας Φώτιος τὴν δική του στάση ἀπέναντι στὴν παιδεία.

4. Τὸ τριπλὸ μεγαλεῖο τοῦ Φωτίου

Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς δύο αὐτοὺς παράγοντες, τὴν αὐτονόμηση δηλαδὴ τῆς Δύσεως καὶ τὸ εἰκονομαχικὸ κίνημα, ἐμφανίζεται καὶ ἕνας τρίτος παράγων ποὺ συνυπολογίζεται ἀπὸ τὸν Μέγα Φώτιο στὴν διαμόρφωση τῆς ἐκκλησιαστικῆς του πολιτικῆς· πρόκειται γιὰ τὴν ἐδαφική, τὴν γεωγραφικὴ συρρίκνωση τῆς αὐτοκρατορίας ἀπὸ τὴν ἐμφάνιση τῶν Ἀράβων τὸν 7ο αἰώνα, οἱ ὁποῖοι διαρκῶς ἀποσποῦσαν ἀνατολικὲς ἐπαρχίες ἀπὸ τὴν αὐτοκρατορία καὶ ἐγκαθιστοῦσαν τὴν νέα θρησκεία τοῦ Μωάμεθ, τὸ Ἰσλάμ.

Ἐπιχειρεῖται, λοιπόν, ἀπὸ τοὺς δυτικοὺς Φράγκους ἡ διεκδίκηση τῆς ἑνιαίας αὐτοκρατορίας, ἡ ἀμφισβήτηση τῆς οἰκουμενικότητος τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἐπιδιώκουν νὰ πάρουν αὐτοὶ τὴν παγκόσμια ηγεμονία, ἔχοντας συνεπίκουρο καὶ τὸν πάπα, ὁ ὁποῖος στηριζόμενος τώρα πολιτικὰ στους Φράγκους ἀποτολμᾶ ἐκκλησιαστικὴ διείσδυση σὲ ἔδαφος τῆς ἐκκλησιαστικῆς δικαιοδοσίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως μὲ ἀποστολὴ Φράγκων ἱεραποστόλων στὴν Βουλγαρία, ἡ ὁποία μόλις πρὶν ἀπὸ λίγα χρόνια εἶχε ἐπισήμως δεχθῆ τὸν Χριστιανισμὸ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη (864). Ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ ἐπίσης ἡ αὐτοκρατορία ὑφίστατο συρρίκνωση ἐκ μέρους τῶν Ἀράβων, ὅπως εἴπαμε.

Πολλοὶ ἐρευνηταὶ βλέπουν ὅτι αὐτὴν τὴν ἐπιβολὴ καὶ ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ ἀπὸ τὴν Δύση τὴν ἀντιμετώπισε μὲ μεγαλοφυῆ σχεδιασμὸ ὁ Μ. Φώτιος, ὥστε νὰ ἀναπληρωθοῦν οἱ ἀπώλειες ζωτικοῦ χώρου, ἐδαφικῶς καὶ πολιτιστικῶς. Ἰθύνων νοῦς αὐτοῦ τοῦ σχεδιασμοῦ ἦταν ὁ Μ. Φώτιος. Καὶ ἐπειδὴ τὸ θέμα τῆς ὁμιλίας μου εἶναι τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ προσφορὰ τοῦ Μεγάλου Φωτίου, αὐτὰ ἐκδηλώθηκαν σὲ τρεῖς βασικοὺς τομεῖς, τριπλασιάζοντας ἔτσι τὴν προσφορά του, διότι καὶ ἡ ἐπιτυχία σὲ ἕνα μόνον ἀπὸ τοὺς τρεῖς τομεῖς θὰ ἀρκοῦσε γιὰ νὰ χαρακτηρισθῆ ὡς μέγας ὁ Φώτιος. Ὁ Φώτιος λοιπὸν ἦταν μέγας α) ὡς ἐκκλησιαστικοπολιτικὸς ἡγέτης β) ὡς φιλόλογος καὶ γ) ὡς θεολόγος.

Πρὶν ἀπὸ μερικὰ χρόνια, τὸ 1991, γιορτάσαμε διορθοδόξως καὶ διεπιστημονικῶς τὰ 1100 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Μεγάλου Φωτίου († 891). Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς ἐπετείου συνεκλήθησαν ἀπὸ διαφόρους φορεῖς, ἐκκλησιαστικοὺς καὶ πανεπιστημιακούς, συμπόσια καὶ συνέδρια, στὰ ὁποῖα παρουσιάσθηκαν δεόντως τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Μ. Φωτίου. Στὴν Θεσσαλονίκη ὀργανώθηκαν δύο ἐπιστημονικὰ συνέδρια: ἕνα ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, στὰ πρακτικὰ τοῦ ὁποίου ὑπάρχουν ἀναφορὲς στὴν μνημονευθεῖσα τριπλὴ προσφορὰ τοῦ Φωτίου1 καὶ τὸ ἄλλο ἀπὸ τὸ Κέντρο Βυζαντινῶν Ἐρευνῶν τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τὸ ὁποῖο εἶχε ὡς θέμα τοὺς δύο μεγάλους ἀρχιεπισκόπους Κωνσταντινουπόλεως, τὸν Ἅγιο Γρηγόριο Θεολόγο καὶ τὸν Μέγα Φώτιο: «Μνήμη Ἁγίων Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Μεγάλου Φωτίου, ἀρχιεπισκόπων Κωνσταντινουπόλεως» (14-17 Ὀκτωβρίου 1993)2. Ὅταν λοιπὸν τότε, τὸ 1993, ὡς πρόεδρος τοῦ Κέντρου Βυζαντινῶν Ἐρευνῶν παρουσίαζα στὴν Μεγάλη Αἴθουσα Τελετῶν τοῦ Πανεπιστημίου τὸ συνέδριο, ἔκανα τὴν ἑξῆς συνοπτικὴ ἀναφορὰ στὴν προσφορὰ καὶ στὸ ἔργο τοῦ Μεγάλου Φωτίου:

«Μισὴ χιλιετηρίδα χωρίζει αὐτὲς τὶς δύο μεγάλες μορφὲς τοῦ Βυζαντίου, τὸν ἅγιο Γρηγόριο Θεολόγο († 391) καὶ τὸν Μέγα Φώτιο († 891). Ὁ ἕνας ζῆ στὴν ἀρχὴ τῆς θεμελιώσεως τοῦ βυζαντινοῦ κράτους, σὲ ἐποχὴ ἐκρηκτικῆς πνευματικῆς καὶ θεολογικῆς ἀνθήσεως, τῆς ὁποίας εἶναι συντελεστὴς μαζὺ μὲ ἄλλες μεγάλες μορφὲς ἁγίων καὶ πατέρων. Ὁ ἄλλος ζῆ σὲ περίοδο ποὺ ἡ χριστιανικὴ αὐτοκρατορία ἔχει φθάσει στὸ ἀπόγειο τῆς δυνάμεως καὶ τῆς αἴγλης, μὲ ἰσχυρὴ καὶ ἐλκυστικὴ ἀκτινοβολία, τὴν ὁποία ἐκμεταλλεύεται ἀφ’ ἑνὸς γιὰ τὴ διάδοση τοῦ Χριστιανισμοῦ στοὺς Σλάβους καὶ ἀφ’ ἑτέρου γιὰ τὸν αὐτοπροσδιορισμό της ἀπέναντι στὴ Δύση, ποὺ ἀμφισβητεῖ τὴν οἰκουμενικότητά της καὶ ἐπιδιώκει πνευματικὴ αὐτονόμηση. Ἐκφραστὴς αὐτῆς τῆς αὐτοσυνειδησίας ὁ πατριάρχης Φώτιος κυριαρχεῖ θεολογικὰ τὸν 9ο αἰῶνα καὶ συμπληρώνει τὴν τριάδα τῶν πατέρων ποὺ ὀνομάσθηκαν μεγάλοι, καταστὰς ὄντως Μέγας, μαζὺ μὲ τὸν Μέγα Ἀθανάσιο καὶ τὸν Μέγα Βασίλειο. Ὁ Μέγας Φώτιος, μετὰ ἀπὸ πέντε αἰῶνες, ἀνώτερος κρατικὸς ἀξιωματοῦχος καὶ καθηγητὴς στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Μαγναύρας, κατέστη ὠς πατριάρχης ὁ ἐνσαρκωτὴς καὶ προγραμματιστὴς τῆς οἰκουμενικῆς προοπτικῆς τῆς αὐτοκρατορίας καὶ συγχρόνως μέγας θεολόγος καὶ μέγας ἀνθρωπιστής. Ἡ ἐκκλησιαστική του πολιτικὴ μὲ τοὺς δύο προγραμματικούς της στόχους, τὴν ἱεραποστολικὴ ἐξόρμηση πρὸς τοὺς Σλάβους καὶ τὴν παρεμπόδιση τῶν παπικῶν διεκδικήσεων στὴν Ἀνατολή, δημιούργησε τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴν αἴγλη τῆς αὐτοκρατορίας καὶ τὴν ἐπιβίωσή της ἐπὶ πεντακόσια ἀκόμη χρόνια. Ἡ θεολογικὴ δεινότης τοῦ ἁγίου Φωτίου, ἐμφανὴς εἰς ὅλα τὰ θεολογικά του ἔργα, κορυφώνεται στὸ Περὶ Ἁγίου Πνεύματος ἔργο του, ποὺ προσδιώρισε τὴν πνευματολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καθ’ ὅλους τοὺς μετέπειτα αἰῶνες. Δὲν ὑστερεῖ καθόλου ἡ φιλολογικὴ καὶ φιλοσοφική του προσφορά, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὴν ἐνασχόληση τῶν φιλολόγων μὲ τὸ τεράστιο φιλολογικό του ἔργο καὶ ἀπὸ τὸν χαρακτηρισμό του ὠς μεγάλου ἀνθρωπιστοῦ. Ἀπάντησε ἔτσι δημιουργικὰ ὁ Φώτιος στὶς ἱστορικὲς προκλήσεις τῶν καιρῶν του, ποὺ εἶχαν ὠς στόχο τὴν γεωγραφικὴ καὶ πνευματικὴ συρρίκνωση τῆς αὐτοκρατορίας· μὲ τὸ ἱεραποστολικό του ἔργο διεύρυνε τὰ ὅρια ἐπιρροῆς τοῦ Βυζαντίου, ἐνῶ μὲ τὸ θεολογικὸ καὶ ἀνθρωπιστικὸ ἐνίσχυσε τὰ πνευματικὰ θεμέλια καὶ τὴν ἀκτινοβολία τοῦ ὀρθοδόξου πολιτισμοῦ. Ὡδήγησε ἔτσι τὴν Ἐκκλησία στὴν ἐνδοξότερή της ἐποχὴ μέσα σὲ ἕνα ἀκμαῖο καὶ ἰσχυρὸ χριστιανικὸ κράτος. Εἶναι λοιπὸν τρισδιάστατο τὸ μεγαλεῖο τοῦ ἁγίου Φωτίου· μέγας ὡς θεολόγος, μέγας ὡς ἐκκλησιαστικὸς πολιτικὸς καὶ μέγας ὡς ἀνθρωπιστής»3.

α) Ὁ Μ. Φώτιος ὡς φιλόλογος καὶ ἀνθρωπιστὴς

Σχετικὰ μὲ αὐτὲς τὶς τρεῖς πλευρὲς τῆς δραστηριότητος τοῦ Φωτίου ὡς φιλολόγου, ὡς θεολόγου και ὡς ἐκκλησιαστικοῦ πολιτικοῦ θὰ παρουσιάσω μερικὰ στοιχεῖα. Ἐν πρώτοις τί εἶναι ἐκεῖνο ποὺ καθιστᾶ τὸν Φώτιο μεγάλο φιλόλογο; Ὁ ἀείμνηστος καθηγητὴς τῆς φιλοσοφίας στὴν Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Β. Τατάκης γράφει ὅτι τὸν Φώτιο τὸν διεκδικοῦν περισσότερο οἱ φιλόλογοι παρὰ οἱ θεολόγοι, ὅτι ἔχει μεγαλύτερη σημασία ὡς φιλόλογος παρὰ ὡς θεολόγος4. Ὁ Μέγας Φώτιος ἦταν κάτοχος μιᾶς ἐξαιρετικῆς, μιᾶς μοναδικῆς σοφίας καὶ γνώσης, γιὰ τὴν ὁποία προκαλοῦσε τὸν θαυμασμὸ καὶ τὸν ἔπαινο ἀκόμη καὶ τῶν ἐχθρῶν καὶ ἀντιπάλων του. Πρὶν γίνει πατριάρχης ἐδίδασκε καὶ σὲ ἰδιωτικὴ σχολὴ ποὺ εἶχε ὀργανώσει στὴν οἰκία του, ἀλλὰ καὶ στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Μαγναύρας. Ἐδίδασκε γραμματική, φιλοσοφία, λογική, διαλεκτική, ἀκόμη καὶ μαθηματικὰ5. Μὲ πολλὴ στενοχωρία ἐγκατέλειψε αὐτὴν τὴν ἐκπαιδευτικὴ δραστηριότητα, ποὺ τοῦ ταίριαζε καὶ τὴν ἀγαποῦσε, γιὰ νὰ ἀνέλθει, πιεζόμενος, στὴν ἡλικία τῶν σαράντα ἐτῶν στὸν πατριαρχικὸ θρόνο. Σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν ὑπερφίαλο πάπα Νικόλαο, ὁ ὁποῖος τὸν κατηγοροῦσε ὅτι ἀνῆλθε «ἀθρόον» εἰς τὸν πατριαρχικὸ θρόνο, ἔγινε δηλαδὴ ἐκ λαϊκῶν ἀμέσως ἐπίσκοπος, διελθὼν ταχέως τοὺς ἱερατικοὺς βαθμούς, γράφει ὅτι δὲν εἶχε κανένα λόγο, δὲν ἐπιθυμοῦσε νὰ ἐγκαταλείψει τὰ γράμματα, τὸ χῶρο τῆς παιδείας, καὶ νὰ ἀναλάβει τὸν πολυεύθυνο ρόλο τοῦ πατριάρχου. Γιὰ νὰ δείξει πόσο καρποφόρο καὶ ἀποδοτικὸ ἦταν τὸ ἔργο του στὴν παιδεία, διηγεῖται ὅτι, ὅταν ἔφευγε ἀπὸ τὴν ἰδική του σχολὴ γιὰ νὰ μεταβεῖ στὰ ἀνάκτορα, ὅπου εἶχε ὑψηλὴ πολιτικὴ θέση, τὸν συνόδευαν οἱ μαθηταί του μὲ πίκρα καὶ πόνο, γιατὶ τοὺς ἄφηνε μόνους γιὰ λίγο χρονικὸ διάστημα. Τόση ἕλξη ἀσκοῦσε ὡς διδάσκαλος, ὥστε καὶ ἡ ὀλιγόωρη ἀπουσία του στενοχωροῦσε τοὺς μαθητάς του. Ὅταν δὲ ἐπέστρεφε ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα, ἔβγαιναν ὅλοι νὰ τὸν ὑποδεχθοῦν καὶ ἐσχημάτιζαν κύκλο γύρω του6. Ἀπὸ αὐτὸν τὸν κύκλο τῶν μαθητῶν τοῦ Φωτίου προῆλθαν μεγάλες προσωπικότητες, ὅπως ὁ αὐτοκράτωρ Λέων Στ’ ὁ Σοφός, οἱ αὐτάδελφοι ἀπόστολοι τῶν Σλάβων Κύριλλος καὶ Μεθόδιος, ὁ πατριάρχης Νικόλαος Α’ Μυστικός, ὁ Ἀρέθας Καισαρείας κ.ἄ.

Ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς φιλολογικῆς δραστηριότητος τοῦ Φωτίου πολὺ γνωστὰ στοὺς εἰδικοὺς εἶναι δύο ἐξαιρετικά του ἔργα. Τὸ πρῶτο εἶναι τὸ Λεξικὸ τοῦ Φωτίου, τὸ «Λέξεων Συναγωγή». Μέχρι τῶν μέσων τοῦ 20οῦ αἰῶνος τὸ σπουδαῖο αὐτὸ ἔργο ἐσώζετο ἀποσπασματικῶς σὲ μερικὰ χειρόγραφα. Εὐτυχῶς τὸ 1959 ὁ καθηγητὴς τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Λίνος Πολίτης ἀνακάλυψε ἕνα χειρόγραφο στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Νικάνορος (Ζάβορδα) στὰ Γρεβενά, τὸ ὁποῖο περιεῖχε ὁλόκληρο τὸ ἔργο, τοῦ ὁποίου τὴν ἔκδοση ἀνέλαβε καὶ πραγματοποιεῖ ὁ καθηγητὴς τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς Χρῆστος Θεοδωρίδης· ἐξεδόθησαν ἤδη δύο τόμοι7. Στὸ Λεξικό του ὁ Μ. Φώτιος συγκέντρωσε ὅλες τὶς δύσκολες λέξεις τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γραμματείας τὶς ὁποῖες ἑρμηνεύει ἐτυμολογικὰ καὶ ἐννοιολογικά, γιὰ νὰ διευκολύνει τοὺς μαθητές του, ἀλλὰ καὶ τοὺς μετέπειτα, στὴν ἐνασχόλησή τους μὲ τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ κείμενα.

Τὸ σπουδαιότερο ὅμως ἔργο τοῦ Φωτίου στὸν χῶρο αὐτὸ εἶναι ἡ γνωστὴ «Μυριόβιβλος» ἢ «Βιβλιοθήκη», ὅπως χαρακτηρίσθηκε ἐπαινετικῶς καὶ ὀρθῶς ἀπὸ μεταγενεστέρους. Ὁ ἴδιος ὁ Φώτιος τὸ χαρακτηρίζει ὡς «Ἀπογραφὴ καὶ συναρίθμησις τῶν ἀνεγνωσμένων ἡμῖν βιβλίων». Στὸ ἔργο αὐτὸ ἀναλύει καὶ σχολιάζει διακόσια ὀγδόντα συγγράμματα προγενεστέρων συγγραφέων καὶ ἀπὸ τὴν ἀρχαιοελληνικὴ ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν χριστιανικὴ πατερικὴ γραμματεία. Ἡ μεγάλη σημασία αὐτοῦ τοῦ ἔργου, πέραν τῶν ἐκτιμήσεων καὶ σχολίων τοῦ Φωτίου, ἔγκειται εἰς τὸ ὅτι μᾶς προσφέρει πληροφορίες γιὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα ἔχουν χαθῆ, καὶ ἑπομένως χωρὶς τὸ ἔργο αὐτὸ δὲν θὰ ἐγνωρίζαμε οὔτε τὴν ὕπαρξη οὔτε τὸ περιεχόμενό τους.

Στὴ συνάφεια αὐτὴ ἀξίζει νὰ ἀναφέρουμε ὅτι ὁ καθηγητὴς Β. Τατάκης ἔχει γράψει, πέραν τῶν ἄλλων, καὶ μία μελέτη μὲ τίτλο «Φώτιος ὁ μέγας ἀνθρωπιστής»8. Ἐπειδὴ ὁ ὅρος «ἀνθρωπιστὴς» μπορεῖ νὰ παρεξηγηθῆ, συμπληρώσαμε ἢ διευκρινήσαμε τὶς σκέψεις τοῦ καθηγητοῦ Τατάκη σὲ δικό μας ἄρθρο μὲ τὸν ἐρωτηματικό τίτλο «Ἦταν ὁ Μ. Φώτιος ἀνθρωπιστής;»9. Ἐπειδὴ συνήθως ὡς «ἀνθρωπισμὸς» ἐννοεῖται ἡ στροφὴ πρὸς τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ σκέψη μὲ συνακόλουθη ἀπόρριψη τῆς Χριστιανικῆς σκέψεως, καὶ πλειστάκις μὲ ἐχθρικὴ ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας στάση, διευκρινίζουμε ὅτι μὲ αὐτὸν τὸν ἀνθρωποκεντρικὸ καὶ ἄθεο Οὐμανισμὸ τῆς Δύσεως δὲν ἔχει καμμία σχέση ὁ Μ. Φώτιος· ἦταν χριστιανὸς ἀνθρωπιστὴς στὰ ἴχνη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ ὄχι σὰν τοὺς ἀνθρωπιστὰς τῆς εὐρωπαϊκῆς Ἀναγεννήσεως καὶ τοῦ εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ.

β) Ὁ Μέγας Φώτιος ὡς θεολόγος

Ὁ Φώτιος διέπρεψε ὄχι μόνον ὡς φιλόλογος, ἀλλὰ καὶ ὡς θεολόγος. Μέχρι τὴν ἡλικία τῶν 38 ἐτῶν κανεὶς δὲν πίστευε ὅτι θὰ ἀναμιχθῆ στὰ πράγματα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Θεολογίας· ἦταν ἕνας ἐπιτυχημένος κοσμικὸς καθηγητής, κρατικὸς ἀξιωματοῦχος στὴν αὐτοκρατορικὴ αὐλὴ καὶ ἔμπειρος διπλωμάτης. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ ὅμως ποὺ ἀνῆλθε, πιεζόμενος, στὸν πατριαρχικὸ θρόνο ἦταν φυσικὸ καὶ ἀναμενόμενο νὰ ἀσχοληθῆ μὲ τὰ ἀνακύπτοντα θεολογικὰ προβλήματα. Εἶναι πολυμερὴς καὶ ἐκτεταμένη ἡ θεολογική του παραγωγή, θὰ ἐπισημάνω ὅμως ἐδῶ ὀλίγα ἀπὸ τὴν πλούσια θεολογικὴ προσφορά του. Τὸ σημαντικώτερο εἶναι ὅτι ἐτόλμησε πρῶτος καὶ μόνος, μὲ πολὺ προσωπικὸ κόστος, νὰ ἀντιπαραταχθῆ πρὸς τὴν Φραγκικὴ Θεολογία, ἡ ὁποία πλέον εἶχε ἐπιβληθῆ στὴν παλαιὰ Ρώμη. Οἱ Φράγκοι θεολόγοι τῆς αὐλῆς τοῦ Μ. Καρόλου καὶ τῶν διαδόχων του ἤθελαν νὰ εἶναι καὶ θεολογικὰ ἀνεξάρτητοι καὶ αὐτόνομοι, νὰ μὴν ἀκολουθοῦν τὴν Θεολογία τῆς Ἀνατολῆς στὰ δόγματα, στὴν λατρεία, στὸ δίκαιο, ὅπως ἔπραττε μέχρι τότε η Δύση, ποὺ οὐσιαστικὰ ἦταν μαθήτρια τῆς Ἀνατολῆς. Ἤθελαν νὰ οἰκοδομήσουν δικό τους πολιτισμό, δική τους θεολογία, καὶ αὐτὰ νὰ μεταδώσουν καὶ εἰς ἄλλους λαούς, ὡς ἰσχυρὸ πλέον πολιτικὸ κέντρο. Ὅπως σήμερα ἡ Ἀμερικὴ ἐδημιούργησε δικό της πολιτισμό, τοῦ ὁποίου τᾶ προϊόντα μεταδίδει καὶ εἰς ἄλλους λαούς, τὰ μεταδίδει καὶ σὲ ἐμᾶς, χωρὶς δυστυχῶς νὰ ἀντιδροῦμε, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο οἱ Φράγκοι θέλησαν νὰ εἰσέλθουν καὶ στὸν χῶρο τῆς Θεολογίας. Ἡ ἐπέμβαση αὐτὴ ἔγινε μὲ τὴν υἱοθέτηση καὶ ὑποστήριξη τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ», μὲ τὸ γνωστὸ στὰ λατινικὰ «filioque», καὶ μὲ τὴν προσθήκη αὐτῆς τῆς αἱρέσεως στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως. Καὶ μολονότι ἀκόμη καὶ ὀρθόδοξοι πάπες ἀντέδρασαν στὸ ἐγχείρημα αὐτό, ἐν τούτοις κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ Φωτίου θέλησαν νὰ περάσουν αὐτὴν τὴν διδασκαλία καὶ τὴν προσθήκη καὶ στὸ χῶρο τῆς Ἀνατολῆς. Ἔστειλαν ἱεραποστόλους στὴν Βουλγαρία, μολονότι ἐκεῖ προηγουμένως εἶχαν ἐργασθῆ ἱεραπόστολοι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ εἶχαν ἐκχριστιανίσει τοὺς Βουλγάρους. Οἱ Φραγκολατῖνοι ἱεραπόστολοι δίδαξαν στοὺς νεοφύτους Χριστιανοὺς τὴν αἵρεση τοῦ filioque καὶ κατήργησαν ὅλα τὰ ἰδικά μας λειτουργικὰ καὶ ἄλλα ἤθη καὶ ἔθιμα, τὰ ὁποῖα ἀπαριθμεῖ ὁ Μ. Φώτιος, ἐνημερώνοντας μὲ ἐγκύκλιο ἐπιστολὴ τοὺς πατριάρχας τῆς Ἀνατολῆς10. Ὁ Φραγκικὸς πολιτισμὸς ἀπειλοῦσε νὰ ὑποκαταστήσει τὸν Ὀρθόδοξο πολιτισμό.

Εὐτυχῶς βρέθηκε τὴν περίοδο ἐκείνη ἡ ἰσχυρὴ προσωπικότητα τοῦ Μεγάλου Φωτίου, γιὰ νὰ ἐμποδίσει τὴν διείσδυση τῶν Φράγκων στὴν Ὀρθόδοξη Θεολογία. Συνέγραψε γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ πρῶτος μία καταπληκτικὴ θεολογικὴ πραγματεία μὲ τίτλο «Περὶ τῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Μυσταγωγίας». Ἐκφράζεται πολὺ αὐστηρὰ γιὰ τοὺς Φράγκους θεολόγους τοὺς ὁποίους ὀνομάζει «ἄνδρας ἐκ σκότους ἀναδύντας», καὶ ἀνασκευάζει ὅλα τὰ θεολογικά τους ἐπιχειρήματα. Τὸ ἔργο αὐτὸ ἔγινε τὸ βασικὸ θεολογικὸ ἔργο, στο ὁποῖο στηρίχθηκαν καὶ στηρίζονται ὅλοι οἱ μεταγενέστεροι θεολόγοι στὴν ἀντιμετώπιση τῆς αἱρετικῆς διδασκαλίας τοῦ Παπισμοῦ περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ».

Ἡ θεολογικὴ προσφορὰ τοῦ Μ. Φωτίου δὲν ἐξαντλεῖται βεβαίως στὴν ἀντιπαράθεσή του μὲ τοὺς παπικούς, ἀλλὰ ἐπεκτείνεται στὴν ὑμνογραφία, τὴν ὁμιλητική, τὸ κανονικὸ δίκαιο, τὴν ἐπιστολογραφία, τὴν ἑρμηνευτική. Στὰ ἑρμηνευτικά του ἔργα ἀνήκουν τὰ «Ἀμφιλόχια», μία μεγάλη συλλογὴ ἐρωταποκρίσεων, ποὺ γράφτηκε γιὰ τὸν ἐπίσκοπο Κυζίκου Ἀμφιλόχιο, ἐκ τοῦ ὁποίου πῆρε καὶ τὸ ὄνομά της. Ὅ,τι εἶναι ἡ «Μυριόβιβλος» γιὰ τοὺς φιλολόγους εἶναι τὰ «Ἀμφιλόχια» γιὰ τοὺς θεολόγους. Ἀπαντᾶ ὁ Φώτιος σὲ τριακόσια (300) θεολογικὰ ἐρωτήματα, τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἔχουν σχέση μὲ ἑρμηνεία δυσκόλων χωρίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

γ) Ὁ Μέγας Φώτιος ὡς ἐκκλησιαστικὸς πολιτικὸς

Ἔκανα προηγουμένως ἐνδεικτικὴ ἀναφορὰ στὴν προσφορὰ τοῦ Μεγάλου Φωτίου ὡς ἐκκλησιαστικοῦ πολιτικοῦ, ἡ ὁποία εἶναι διπλῆ· περιλαμβάνει καὶ τὴν σθεναρή του στάση ἀπέναντι στὴν Εὐρώπη τῶν Φράγκων καὶ τοῦ ἐκφραγκευμένου πλέον Παπισμοῦ, ἀλλὰ καὶ τὴν ἱεραποστολικὴ ἐξόρμηση τῆς αὐτοκρατορίας πρὸς τοὺς σλαβικοὺς λαοὺς τῆς Νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης καὶ πρὸς τὴν Ρωσία. Τὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο τοῦ Μ. Φωτίου εἶναι τεράστιο, συγκρινόμενο μόνον μὲ τὸ ἀνάλογο ἔργο τοῦ πολυπαθοῦς μεγάλου ἐπίσης προκατόχου του στὸν πατριαρχικὸ θρόνο Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου. Ὁ ἐκχριστιανισμὸς τῶν Σλάβων τῆς Μοραβίας ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Κύριλλο καὶ Μεθόδιο, τῶν Βουλγάρων καὶ τῶν Ρώσων ἐντάσσεται στὰ πλαίσια αὐτῆς τῆς δραστηριότητος τοῦ Μ. Φωτίου.

5. Κρίσεις περὶ τοῦ Μεγάλου Φωτίου

Πρὶν φθάσω στον Ἐπίλογο, ὅπου θὰ κάνω μερικὲς ἐκσυγχρονιστικὲς ἐκτιμήσεις, θὰ παραθέσω ἐνδεικτικὰ μερικὲς γνῶμες γιὰ τὸν Μέγα Φώτιο, ποὺ δείχνουν κάλλιστα τὸν ἐντελῶς ἐξαιρετικὸ καὶ μοναδικὸ χαρακτήρα τῆς προσφορᾶς του. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ἀκόμη καὶ οἱ φανατικοὶ ἀντίπαλοί του ἀναγνωρίζουν τὰ φυσικὰ καὶ ἐπίκτητα χαρίσματά του, ὅπως συμβαίνει μὲ τὸν γνωστὸ συγγραφέα Νικήτα Δαβὶδ Παφλαγόνα, ὁ ὁποῖος στὸν Βίο τοῦ Πατριάρχου Ἰγνατίου γράφει τὰ ἑξῆς, γνωστὰ σὲ ὅσους ἀσχολοῦνται μὲ τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Μ. Φωτίου:

«Ἦν δὲ οὗτος (ὁ Φώτιος) οὐ τῶν ἀγενῶν τε καὶ ἀνωνύμων, ἀλλὰ καὶ τῶν εὐγενῶν κατὰ σάρκα καὶ λίαν περιφανῶν σοφίᾳ τε κοσμικῇ καὶ συνέσει τῶν ἐν τῇ πολιτείᾳ στρεφομένων εὐδοκιμώτατος πάντων ἐνομίζετο. Γραμματικῆς μὲν γὰρ καὶ ποιήσεως, ρητορικῆς τε καὶ φιλοσοφίας καὶ δὴ καὶ ἰατρικῆς, καὶ πάσης ὀλίγου δεῖν ἐπιστήμης τῶν θύραθεν τοσοῦτον αὐτῷ τὸ περιϊὸν ὡς μὴ μόνον σχεδὸν φάναι τῶν κατὰ τὴν αὐτοῦ γενεὰν πάντων διενεγκεῖν, ἤδη δὲ καὶ πρὸς τοὺς παλαιοὺς αὐτὸν διαμιλλᾶσθαι. Πάντα γὰρ συνέτρεχεν ἐπ’ αὐτοῦ, ἡ ἐπιτηδειότης τῆς φύσεως, ἡ σπουδή, ὁ πλοῦτος, δι’ ὃν αὐτῷ καὶ νύκτες ἄυπνοι περὶ τὴν ἀνάγνωσιν ἐμμελῶς ἐσχολακότι»11. Ὁ διάδοχος ἐπίσης τοῦ μεγάλου ἐχθροῦ τοῦ Φωτίου πάπα Νικολάου Α’, πάπας Ἰωάννης Η’, ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἐπῆλθε εἰρήνευση στὶς σχέσεις Ρώμης καὶ Κωνσταντινουπόλεως, χωρὶς βέβαια νὰ ἐπιλυθοῦν τὰ σχετικὰ προβλήματα, γράφει περὶ τοῦ Φωτίου σὲ ἐπιστολή του πρὸς τοὺς αὐτοκράτορες τοῦ Βυζαντίου: «Ἀναμανθάνομεν γὰρ σχεδὸν παρὰ πάντων τῶν πρὸς ἡμᾶς ἐκ τῶν αὐτόθι φοιτώντων τὸν ἄνδρα πᾶσι προτερήμασι τοῖς κατὰ Θεὸν κομᾶν. Τοῦτο μὲν σοφίᾳ καὶ συνέσει τῇ περὶ τὰ θεῖα καὶ τὰ ἀνθρώπινα πάντων διαφέρειν· τοῦτο δὲ περὶ τὴν ἄλλην πρακτικὴν ἀρετὴν καὶ ἐπιμέλειαν τῶν θείων ἐνταλμάτων ἀνεπαίσχυντον ἐργάτην διαβοώμενον. Καὶ οὐ δίκαιον ἐκρίναμεν εἶναι, τοιοῦτον καὶ τηλικοῦτον ἄνδρα καὶ ἄπρακτον διαμένειν»12.

Ὁ διάκονος καὶ ρήτωρ Ἰωάννης, σχολιαστὴς τοῦ βίου τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ Ὑμνογράφου, εὐνοϊκὰ διακείμενος πρὸς τοὺς ἀντιφωτιανοὺς «Ζηλωτὰς» γράφει: «Φώτιος τῆς συγκλήτου βουλῆς ἐτύγχανε τὸ πρωτεῖον ἐπιφερόμενος, διὰ τε τὸ πολὺ τοῦ λόγου καὶ τὸ ὑπερβάλλον τῆς γνώσεως καὶ ἅμα διὰ τὸ δεινὸν τοῦ νοὸς καὶ πρὸς τὸ συνθεῖναι καὶ σκευάσαι ἐπιτήδειον»13.

Ἀπὸ τοὺς μεταγενέστερους μνημονεύουμε ὅσα σημειώνει ὁ ἐκδότης τῶν «Ἀπομνημονευμάτων» τοῦ Σιλβέστρου Συροπούλου γιὰ τὴν σύνοδο Φερράρας Φλωρεντίας R. Greyghton, στὰ ὁποῖα «Ἀπομνημονεύματα» ἔδωσε τὸν εὑρηματικὸ καὶ κατάλληλο τίτλο, Vera Historia unionis non verae inter Graecos et Latinos (= «Ἀληθὴς ἱστορία ἑνώσεως μὴ ἀληθοῦς μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Λατίνων»). Γράφει λοιπὸν περὶ τοῦ Φωτίου: «Γι’ αὐτοὺς ποὺ θέλουν νὰ δοῦν τὴν ἀλήθεια τῶν πραγμάτων μὲ τὰ δικά τους μάτια καὶ ὄχι μὲ τῶν ἄλλων νομίζω ὅτι πρέπει νὰ συμφωνήσουν μαζί μου ὅτι οὐδέποτε σοφώτερος ἐν λόγοις, οὐδὲ περὶ τὴν τῶν πραγμάτων διοίκησιν συνετώτερος, οὐδὲ τοῦ θείου καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου δικαίου ἐπιστημονικώτερος ἄλλος ἐπὶ τὸν θρόνον ἀνέβη, οὔτε πάπας ἐν Ρώμῃ, οὔτε πατριάρχης ἐν Κωνσταντινουπόλει»14. Ὁ Γάλλος ἐπίσης ἀββᾶς Jaeger στὸ ἔργο του Historie de Rhotios (Paris 1854) περιγράφει καλύτερα ἀπὸ κάθε ἄλλο τὰ τάλαντα τοῦ ἀνδρός: «Ὁ Φώτιος παρὰ τῆς φύσεως ἀθρόα ἔλαβε τὰ κάλλιστα τῶν δώρων, ὅσα ἐπεδαψίλευσέ ποτε αὕτη εἰς ἄνθρωπον θνητόν. Ὕψος διανοίας, βάθος μεγαλοφυΐας, ζωηρότητα πνεύματος, ἐπιμονήν, δραστηριότητα, φιλοδοξίαν καὶ δύναμιν θελήσεως, ἅμα μὲν εὐκαμπτοτέραν τοῦ χρυσοῦ, ἅμα δὲ τοῦ σιδήρου ἀκαμπτοτέραν. Ἐραστὴς ὢν τῶν γραμμάτων ἔνθερθμος διῆγε νύκτας ὅλας περὶ τὴν θεραπείαν αὐτῶν καὶ ἀπέβη ρήτωρ μὲν δεξιός, συγγραφεὺς δὲ ἔγκριτος ἔν τε τῷ πεζῷ καὶ ἐν τῷ ἐμμέτρῳ λόγω καὶ ἐνάμιλλος ἔστιν ὅτε τῶν ἀρχαίων ἀριστοτεχνῶν. Σπουδάσας ὅλας τὰς ἐπιστήμας τοῦ τε κατ’ αὐτὸν αἰῶνος καὶ τῶν προηγουμένων, ἀνεδείχθη καὶ περὶ αὐτὰς παντὸς ἄλλου καθυπέρτερος… Προσθέσατε εἰς ταῦτα ὄψιν εὐειδῆ, σχῆμα ἐμβριθὲς καὶ σῶφρον, ἦθος φαιδρόν, τρόπους προσηνεῖς καὶ ἀπερίττους, λεπτοτάτην εὐπροσηγορίαν, πάντα, ἁπλῶς εἰπεῖν, τὰ ἐξωτερικὰ ἐκεῖνα κοσμήματα, τὰ προσελκύοντα καὶ δελεάζοντα τοὺς ἀνθρώπους δι’ ἀνεκλαλήτου τινὸς χάριτος, καὶ θέλετε ἐννοήσει πῶς τὸ σύμπλεγμα τῶν τοσούτων λαμπρῶν καὶ σπουδαίων προτερημάτων περιεποίησεν εἰς τὸν Φώτιον παράδοξον ἐπὶ πάντων τῶν συγχρόνων ὑπεροχήν, διότι εἶχεν εἰς ὕπατον βαθμὸν τὴν τύχην τοῦ νὰ ἀγαπᾶται ὑπὸ τῶν φίλων καὶ νὰ καθιστᾶ αὐτοὺς πιστοὺς τῶν ἑαυτοῦ συμφερόντων συμμάχους»15.

Ἀπὸ τοὺς νεωτέρους Ἕλληνας ἱστορικοὺς περιοριζόμαστε νὰ ἀναφέρουμε δύο, ἕνα ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς γενικῆς Πολιτικῆς Ἱστορίας καὶ ἕνα ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, καταξιωμένους ἀμφοτέρους καὶ κατέχοντας ἀναμφισβήτητο ἐπιστημονικὸ κῦρος, ἐνῶ ὑπάρχουν πάμπολλοι ἄλλοι ἐπιστήμονες, παλαιότεροι καὶ νεώτεροι, ποὺ ἐκφράζονται μὲ θαυμασμὸ γιὰ τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν προσφορὰ τοῦ Φωτίου. Τὶς γνῶμες τῶν περισσοτέρων ἀπὸ αὐτούς, θετικὲς καὶ ἀρνητικές, συγκέντρωσε σὲ μελέτη του ὁ λόγιος μητροπολίτης Ἡλιουπόλεως καὶ Θείρων Γεννάδιος μὲ τίτλο «Αἱ περὶ τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου κρίσεις τῶν ἀρχαίων καὶ τῶν ἱστορικῶν τῆς ἐποχῆς μας»16. Γράφει λοιπὸν γιὰ τὸν Φώτιο ὁ ἐθνικός μας ἱστορικὸς Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος: «Τὸ βέβαιον εἶναι ὅτι ὁ Φώτιος ὑπῆρξεν ἄνθρωπος ἔξοχος. Μεταξὺ τοῦ πρώτου Κωνσταντίνου, τοῦ δόντος ἀφορμήν εἰς τὴν ἵδρυσιν τοῦ ἀνατολικοῦ κράτους, καὶ τοῦ τελευταίου, τοῦ ὁποίου πεσόντος ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων τῆς Κωνσταντινουπόλεως συγκατέπεσε καὶ τὸ κράτος ἐκεῖνο, ἐν τῷ διαστήματι ἐτῶν 1000, οὐδὲν ἄλλο ὄνομα διέλαμψε λαμπρότερον ἐπὶ τοῦ ἱστορικοῦ ἡμῶν στερεὼματος ἢ τὸ τοῦ Φωτίου ὄνομα, ὅστις ἐν τῷ μέσῳ ἱστάμενος τῶν δύο Κωνσταντίνων, ὧν ὁ εἷς ἐκπροσωπεῖ τὴν ἀρχήν, ὁ δὲ τὸ ὁριστικὸν τέλος τοῦ μεσαιωνικοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὑπὲρ πάντα ἄλλον συνετέλεσεν εἰς τὴν διάπλασιν τοῦ Ἑλληνισμοῦ τούτου»17. Ὁ ἐκκλησιαστικός, ἐπίσης ἱστορικός, καθηγητὴς τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καὶ ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν (1923-1938) Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, γράφει: «Διὰ τοῦ πολυυμνήτου ἐκείνου ἀγῶνος ὁ Φώτιος ὑπῆρξε νέας ἱστορικῆς ἐποχῆς δημιουργός, ἐν ᾗ ἐξέχει ἡ ἀναλαμπὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος, διὰ τῆς ὁποίας ἐσελαγίσθη ὁ μεσαιωνικὸς Ἑλληνισμὸς πρὸς νέαν καθοδηγηθεὶς πνευματικὴν ζωὴν καὶ ἀνάπτυξιν… Καθὼς ὁ Πλάτων τῶν διαυγῶν καὶ κλασσικῶν ἡμερῶν τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνισμοῦ, οὕτω καὶ ὁ Φώτιος ὑπῆρξε κατὰ τοὺς μέσους χρόνους μέγα τι καὶ κολοσσιαῖον ἀνάστημα, ταμεῖον ἱερὸν τῶν ἑλληνικῶν παραδόσεων καὶ κιβωτὸς τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, βιβλιοθήκη ζῶσα τῆς ἑλληνικῆς σοφίας καὶ ἐπιστήμης… ἥ τε φιλολογία καὶ ἡ θεολογία ἔλαβον παρὰ τοῦ Φωτίου τὴν ἰσχυρὰν παρώθησιν πρὸς τὴν περαιτέρω ἀνάπτυξιν, δι’ ἧς ἐμορφώθη ὁ νεώτερος Ἑλληνισμός»18.

Ἂς προσθέσουμε, τέλος, καὶ τὴν γνώμη τοῦ νεωτέρου μεγάλου Ἁγίου καὶ Πατρὸς τῆς Ἐκκλησίας Νεκταρίου Πενταπόλεως τοῦ Θαυματουργοῦ, ὁ ὁποῖος σὲ μικρὴ μελέτη του μὲ τίτλο «Τίνες οἱ λόγοι τῆς μήνιδος τῶν Δυτικῶν κατὰ τοῦ Φωτίου» συμπεραίνει:

«Ἡ στάσις τοῦ Φωτίου καὶ τὰ ὑπὲρ τῆς ἀνεξαρτησίας καὶ τῆς ὀρθοδοξίας τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας προπύργια τοῦ Φωτίου ἐξησφάλισαν τὴν ἐκκλησίαν καὶ εἰς τὸ μετὰ ταῦτα, οἱ δὲ κατὰ καιροὺς πρόμαχοι αὐτῆς ἔνθεν ὠχυροῦντο ὄπισθεν τῶν προμαχώνων τούτων, ἑτέρωθεν δὲ ἐλάμβανον τοὺς ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Φωτίου ἀγῶνας ὡς παράδειγμα ἀξιομίμητον. Ἐὰν ἡ Ἀνατολὴ δὲν ὑπετάγη τῇ Δύσει, ὀφείλεται τῷ Φωτίῳ. Διότι ἐὰν ὁ Φώτιος ἐμιμεῖτο τὸν Ἰγνάτιον, δὲν συνεκρότει δὲ τὴν Η’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ἅπασα ἡ Ἀνατολὴ θὰ ὑπετάσσετο τῷ Πάπα. Ὁ Φώτιος, οὐ μόνον ἀνέτρεψε τὰ ἐπὶ Ἰγνατίου γενόμενα καὶ ἔστησε τὸ ἑαυτοῦ ὀρθόδοξον ἵδρυμα, ἀλλὰ καὶ τὴν Βουλγαρίαν αὐτὸς ἔσωσε τῆς ἑτεροδοξίας καὶ ἐὰν οἱ Βούλγαροι διέσωσαν τὴν ὀρθὴν πίστιν, ταύτην ὀφείλουσι τῷ Φωτίῳ. Ἰδοὺ οἱ λόγοι, δι’ οὓς οἱ Παπικοὶ πνέουσι μένεα κατὰ τοῦ Φωτίου. Ἔχουσι δίκαιον, διότι ἐὰν δὲν ὑπῆρχε Φώτιος, ἀληθῶς δὲν θὰ ὑπῆρχε σχίσμα, ἀλλὰ δὲν θὰ ὑπῆρχε καὶ Ἑλληνισμὸς καὶ ὀρθοδοξία, ἀλλὰ θὰ ὑπῆρχε πνευματικὴ δουλεία καὶ φρόνημα θρησκευτικὸν καὶ ἐθνικὸν πεπλανημένον. Ὁ Φώτιος περιέσωσεν ἀμφότερα καταπολεμήσας τὴν Δυτικὴν ἐπιδρομήν»19.

Ἐπίλογος

Ὡς ἐπίλογο ἐπιθυμῶ νὰ κάνω μερικὲς ἐκσυγχρονιστικὲς σκέψεις, ποὺ πρέπει νὰ μᾶς προβληματίσουν ζωηρά. Ὁ Μ. Φώτιος βλέπει τὴν ἑλληνικὴ παιδεία ἀθροιστικὰ καὶ ἀδιαίρετα, ἑνωτικὰ θὰ λέγαμε, κατὰ τὸ δόγμα τῆς Χαλκηδόνος, ὅπως διαμορφώθηκε διαχρονικὰ καὶ κατὰ τὴν προχριστιανικὴ καὶ κατὰ τὴν χριστιανικὴ μακροχρόνια περίοδο. Οἱ οὐτοπικὲς διαιρετικὲς ἀπόπειρες τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτου καὶ τοῦ Γεωργίου Πλήθωνος Γεμιστοῦ ἀποκρούσθηκαν ἀπὸ τὴν ἑλληνοχριστιανικὴ πλέον συνείδηση καὶ ἀπέτυχαν. Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν ἔβλαψε, ἀλλὰ ὠφέλησε τὸν Ἑλληνισμό· οὐσιαστικὰ τὸν διέσωσε. Αὐτὸ σήμερα τείνει νὰ ἀγνοηθεῖ καὶ νὰ ἐκλείψει· ἰδιαίτερα τὶς τελευταῖες δεκαετίες καταβάλλονται συντονισμένες καὶ σχεδιασμένες προσπάθειες ἀποχριστιανισμοῦ τῆς παιδείας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας, ἀπὸ κομματικοὺς κύκλους ἀθέων καὶ ἐκκλησιομάχων, χωρὶς ἀποτελεσματικὴ ἀντίδραση οὔτε ἀπὸ τὰ θεωρούμενα φιλικὰ πρὸς τὴν Ἐκκλησία κόμματα, ἀλλὰ οὔτε καὶ ἀπὸ τὴν ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας. Θὰ ἀφήσουμε νὰ ἀφανισθοῦν ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ ἡ Ὀρθοδοξία μέσα στὸ χωνευτήρι τοῦ Δυτικοῦ τοῦ Φραγκολατινικοῦ πολιτισμοῦ;

Ἡ δεύτερη ἐπισήμανση εἶναι ὅτι δυστυχῶς ἀπέναντι σ’ αὐτὴν τὴν πολιτιστικὴ διείσδυση, σ’ αὐτὴν τὴν πολυποίκιλη ἐμφανῆ καὶ ἀφανῆ πίεση ποὺ ἀσκεῖ ἡ Δύση, ἐδῶ καὶ δεκαετίες, δὲν ἔχουν ἐμφανισθῆ ἡγέτες, πολιτικοὶ καὶ ἐκκλησιαστικοί, μὲ συνείδηση ἱστορικῆς εὐθύνης γιὰ τὴν ἀποτροπὴ αὐτοῦ τοῦ κινδύνου. Πολλοὶ μάλιστα ἐργάζονται ἐνισχυτικὰ πρὸς αὐτὴν τὴν κατεύθυνση. Ὁ Μέγας Φώτιος δὲν ἐπεδίωξε νὰ ἐνταχθῆ στὴν Εὐρώπη τῶν Φράγκων καὶ τοῦ πάπα οὔτε πολὺ περισσότερο νὰ ἐπιτρέψει τὴν διείσδυση τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ στὸ χῶρο τῆς Ρωμιοσύνης. Ἀγωνίσθηκε νὰ ἀποτρέψει αὐτὸν τὸν κίνδυνο καὶ τὰ κατάφερε.

Καὶ τελειώνω μὲ μιὰ τρίτη ἐπισήμανση. Οἱ πρόγονοί μας ἐδημιούργησαν τὸν θαυμάσιο πολιτισμὸ τῆς Ρωμιοσύνης τοῦ Βυζαντίου, κορυφαῖο, μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο πολιτισμό. Αὐτὸν τὸν πολιτισμὸ ἐπέλεξαν νὰ ἀσπασθοῦν καὶ νὰ ἀναπτύξουν μὲ τὶς δικές τους σημαντικὲς συμβολὲς οἱ σλαβικοὶ λαοὶ καὶ ἡ Ρουμανία, μὲ συνέπεια, ὅπως διαπιστώνει ὁ Obolensky στὸ ὁμότιτλο ἔργο του, νὰ ὑπάρχει μία «Βυζαντινὴ Κοινοπολιτεία»20 λαῶν καὶ ἐθνῶν μὲ ἑνωτικὸ στοιχεῖο τὸν ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό. Δημιουργὸς ἀρχὴ καὶ ρίζα αὐτῆς τῆς ἰσχυρῆς κοινοπολιτείας εἶναι ὁ Φώτιος. Ἐμεῖς ἀντὶ νὰ ἐνισχύσουμε τοὺς δεσμούς μας μὲ αὐτοὺς τοὺς ὁμοδόξους λαούς, ἔχουμε δυστυχῶς στραμμένα τὰ μάτια μας πρὸς τὴν Δύση, πρὸς τὸν πάπα καὶ πρὸς τοὺς Φράγκους, οἱ ὁποῖοι διαχρονικὰ μᾶς ἀποδέχονται μόνον ἂν φραγκέψουμε. Παλαιότερα εἶχα γράψει ἕνα βιβλίο μὲ τίτλο «Φραγκέψαμε»21. Φίλος Ἁγιορείτης μοναχὸς μὲ συνεβούλευσε ὅτι ἴσως καλύτερα θὰ ἦταν ὁ τίτλος νὰ εἶχε καὶ ἐρωτηματικό, ὥστε νὰ φαίνεται ὅτι δὲν ἔχουν ὅλα φραγκέψει, κάτι ἔχει ἀπομείνει. Σήμερα πιστεύω μὲ τὴν ταχύτατη πορεία τῶν πολιτιστικῶν καταστροφικῶν διεργασιῶν ὅτι δὲν χρειάζεται ἐρωτηματικό, ὅτι ὄχι μόνο ἡ παιδεία μας, ἀλλὰ καὶ ἡ θεολογία καὶ ἡ Ἐκκλησία, μὲ τὸ κίνημα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καὶ τὸν ἄκριτο φιλοπαπισμό, μὲ τὰ πρωτοφανῆ ἀντικανονικὰ καὶ ἀνορθόδοξα ἀνοίγματα πρὸς τὸ Βατικανὸ καὶ πρὸς τὸ προτεσταντικὸ Παγκόσμιο Συμβοὺλιο Ἐκκλησιῶν, ἔχουν δυστυχῶς φραγκέψει. Πολιτιστικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ ἀποδεικνυόμαστε ἀνάξιοι κληρονόμοι τοῦ Μεγάλου Φωτίου, τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ καὶ τοῦ συνόλου τῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ Διδασκάλων.

____________________________________

• 1. Πρακτικὰ ΙΕ’ Θεολογικοῦ Συνεδρίου «Μέγας Φώτιος», Ιερᾶς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1995.
• 2. Θεσσαλονίκη 1994.
• 3. Αὐτόθι, σελ. 27-28. Ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρων ἑόρτιος τόμος γιὰ τὰ 1100 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἁγίου Φωτίου ἑτοιμάσθηκε ἀπὸ τὸν μητροπολίτη πρῲην Θυατείρων Μεθόδιο Φούγια ὡς 10ος τόμος τῆς Ἐκκλησιαστικῆς καὶ Θεολογικῆς Ἐπετηρίδος ποὺ ἐκδίδει μὲ τίτλο «Ἐκκλησία καὶ Θεολογία», μὲ ἐξαιρετικὲς ἐπιστημονικὲς συμβολές· Ἐκκλησία καὶ Θεολογία 10 (1989-1991). Στὸν ἴδιο τόμο ὑπάρχει ἐξαντλητικὴ και ἄριστη βιβλιογραφία γιὰ τὸν Μέγα Φώτιο παρατιθέμενη χρονολογικά, τὴν ὁποία ἑτοίμασε ἀξιεπαίνως ὁ πρωτοπρεσβύτερος – καθηγητὴς π. Γεώργιος Δράγας (1561-1990): Protopresbyter Dr George Dragas, “Towards a complete Bibliographia Photiana in chronological progression, with an Index to autors”, σελ. 531-669.
• 4. Β. Τατάκη, «Φώτιος ὁ μεγάλος ἀνθρωπιστής», στοῦ ἰδίου Μελετήματα Χριστιανικῆς Φιλοσοφίας, Ἀθῆναι 1967, ἐκδ. οἶκος «Ἀστήρ», σελ. 105: «Ὁ κύριος τόνος ποὺ χαρακτηρίζει τη σοφία του δὲν παύει νὰ εἶναι ὁ φιλολογικός. Εἶναι ἕνας μεγάλος, πολὺ μεγάλος λόγιος».
• 5. Γιὰ τὸ διδακτικὸ ἔργο τοῦ Φωτίου βλ. Π. Χρήστου, «Τὸ διδακτικὸ ἔργο τοῦ Ἱεροῦ Φωτίου», εἰς Πρακτικὰ ΙΕ’ Θεολογικοῦ Συνεδρίου, Ἱ. Μ. Θεσσαλονίκης, ἔνθ. ἀνωτ., σσ. 537-556.
• 6. Τῷ τὰ πάντα ἁγιωτάτῳ ἀδελφῷ καὶ συλλειτουργῷ Νικολάῳ, Πάπα τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης: «Τοιοῦτος γὰρ χορὸς τῆς ἐμῆς οἰκίας ἦν ὁ χορός. Ἐξιόντι δὲ πάλιν πρὸς τὴν βασίλειον πολλάκις αὐλὴν αἱ προπεμπτήριοι τῶν εὐχῶν καὶ τοῦ μὴ βραδύνειν ἡ προτροπή· ἦν γὰρ μοι καὶ τοῦτο γέρας ἀφωσιωμένων ἐξαίρετον, τὸ μέτρον ἔχειν τὴν βούλησιν τῆς ἐν τοῖς βασιλείοις διατριβῆς. Ἐπανιόντι δὲ πάλιν πρὸ πυλῶν ἱστάμενος ὁ σοφὸς ἐκεῖνος ὑπήντα χορός». Εἰς Ἰ. Βαλέτα, Φωτίου τοῦ σοφωτάτου καὶ ἁγιωτάτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ἐπιστολαί, Λονδῖνον 1864, σσ. 146-165. Νεώτερη ἔκδοση B. Laourdas – L. G. Westering, Photii Patriarchae Constantinopolitani Epistulae et Amphilochia, I. Epistularum pars prima, Teubner· Leipzig 1983, Ἐπιστολὴ 290, σελ. 50 ἑἑ.
• 7. Σχετικὰ μὲ τὸ Λεξικὸ βλ. L. Politis, «Die Handschriftensammlung des Klosters Zaborda und die neuaufgefundene Photios Handschrift», Philologus 105 (1961) 136-144. Κ. Τσαντσάνογλου, «Τὸ Λεξικὸ τοῦ Φωτίου. Χρονολόγηση, χειρόγραφη παράδοση», Ἑλληνικὰ 17 (1967), παράρτημα 17. Chr. Theodoridis, Photii Patriarchae Lexicon, I: Α-Δ, De Gruyter, Berlin 1982. 8. Βλ. ὑποσημείωση 4 τῆς παρούσης.
• 9. Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, «Ἦταν ὁ Μέγας Φώτιος ἀνθρωπιστής;», Θεοδρομία 9 (2007) 10-27.
• 10. Ἡ πολυσήμαντη αὐτὴ Ἐγκύκλιος Ἐπιστολὴ τοῦ Μεγάλου Φωτίου «Πρὸς τοὺς τῆς Ἀνατολῆς ἀρχιερατικοὺς θρόνους» ἐδημοσιεύθη πολλάκις. Βλ. τὸ κείμενο εἰς PG 102, 721-741 καὶ εἰς Ἰ. Καρμίρη, Τὰ Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τόμος 1, Ἀθῆναι 1960, σελ. 321-330.
• 11. Βίος Ἰγνατίου PG 105, 509.
• 12. August 16th, 879, Mansi XVII, 396-408.
• 13. Λόγος εἰς τὸν βίον Ἰωσήφ τοῦ Ὑμνογράφου, PG 105, 968-969.
• 14. Robertus Greygthon, Vera Historia unionis non verae inter Graecos et Latinos, sive Concilii Florentini exactissima Narratio Graece scripta per Sylvestrum Sgyropoulum, Hage – Comitis, MPCLX, σελ. 34, Praefatio.
• 15. Βλ. τὸ παράθεμα εἰς Στ. Σάκκου, «Τὸ φῶς ἑνὸς σοφοῦ», εἰς ἑόρτιο τόμο «Ἐκκλησία καὶ Θεολογία», ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 506, ὑποσημ. 1.
• 16. Ὀρθοδοξία 30 (1956) 37-68.
• 17. Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, τόμ. 4, σ. 611.
• 18. Ἀρχιμ. Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου, Περὶ τῆς ἐπιστημονικῆς δράσεως τοῦ Μεγάλου Φωτίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Ἐν Ἀθήναις 1912, σελ. 39.
• 19. Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, «Τίνες οἱ λόγοι τῆς μήνιδος τῶν Δυτικῶν κατὰ τοῦ Φωτίου», Θεοδρομία 3 (2001) τεῦχος 2, Ἀπρ. – Μάϊος, σελ. 29-32.
• 20. Dimitri Obolensky, Ἡ Βυζαντινὴ Κοινοπολιτεία, τόμοι α’ καὶ β’, ἐκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991.
• 21. Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, Φραγκέψαμε. Ἡ εὐρωπαϊκή μας αἰχμαλωσία, Θεσσαλονίκη 1994.

Οι αιρετικές θέσεις του μητρ. Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα.

Ο μητρ. Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας δεν αναίρεσε ποτέ δημοσίως τις αιρετικές του θέσεις. Αντιθέτως τιμήθηκε μάλιστα γι’ αυτές.

Παρουσιάζουμε συγκεντρωτικὰ κακόδοξες θέσεις τοῦ κεκοιμημένου πιὰ μητροπ. Περγάμου κ. Ἰω. Ζηζιούλα, ἑνὸς αἱρετίζοντος ἐπισκόπου στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως αὐτὲς παρουσιάστηκαν σὲ καταγγελία διαμαρτυρίας πρὸς τὴν Ἱερὰν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τὸ 2011:

Ο …σκερτσωζος Ζηζιουλας.

1. ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Ξεκινᾶμε μὲ τὴν ἐξέταση μιᾶς θέσεως –θεμελιακῆς ἀξίας γιὰ τοὺς οἰκουμενιστές–, τὴ γνωστὴ «Βαπτισματικὴ Θεολογία», ποὺ γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀποτελεῖ αἵρεση καὶ τῆς ὁποίας διδάσκαλος εἶναι καὶ ὁ μητροπ. Περγάμου.

Ἡ αἵρεση αὐτὴ ἀνατρέπει ὁλοτελῶς τὴν θεμελιακὴ διδασκαλία τῆς Εκκλησίας, πὼς ὑπάρχει μόνο Μία Ἐκκλησία, «εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα» (Ἐφ. 4, 5). Κατὰ τὸν κ. Ζηζιούλα καὶ τὴν «Βαπτισματικὴ Θεολογία», καὶ τὸ ἐκτὸς Ἐκκλησίας βάπτισμα εἶναι ἔγκυρο, ἂν καὶ τελεῖται ἀπὸ αἱρετικό! Μόνη προϋπόθεση ποὺ θέτουν οἱ οἰκουμενιστές, εἶναι τὸ Βάπτισμα νὰ τελεῖται στὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Γράφει σχετικὰ ὁ Περγάμου: «Τὸ Βάπτισμα δημιουργεῖἕνα ὅριον εἰς τὴν Ἐκκλησίαν. ΤὸΒάπτισμα, Ὀρθόδοξονἢμή, ὁριοθετεῖ τὴν Ἐκκλησίαν, ἡὁποία περιλαμβάνει Ὀρθοδόξους καὶἑτεροδόξους… Ἐκτὸς βαπτίσματος δὲν ὑπάρχει Ἐκκλησία». Ἀντιθέτως, «ἐντός τοῦ βαπτίσματος, ἔστω καὶἂν ὑπάρχη μία διάσπασις, μία διαίρεσις, ἕνα σχίσμα, δυνάμεθα νὰὁμιλῶμεν διὰἘκκλησίαν»!

Ἄρα, μέσα στὰ βαπτισματικὰ ὅρια ποὺ θέτει ὁ κ. Ζηζιούλας, στοιβάζονται Ὀρθοδόξοι καὶ αἱρετικοί, πολλὰ βαπτίσματα καὶ πολλὲς αἱρετικὲς “ἐκκλησίες”! Καὶ βέβαια δι’ αὐτῆς τῆς θεωρίας, παραβαίνονται κατάφορα πολλοὶ Ἱ. Κανόνες καὶ «διευκολύνεται» ἡ ἐπικράτηση καὶ στὸν ὀρθόδοξο χῶρο τῆς οἰκουμενιστικῆς ἰδεολογίας τῶν ἑτεροδόξων.

Παραδείγματα: α) Ἡ περὶ «βαπτισματικῆς θεολογίας» αἱρετικὴ δοξασία ἔλαβε σάρκα καὶ ὀστᾶ στὴν «Συμφωνία τοῦ Μπάλαμαντ», ποὺ ἀποδέχτηκαν ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Στὸ κείμενο αὐτὸ διαβάζουμε περὶ τοῦ «κοινοῦ βαπτίσματος»: «Ἀπὸ τὶς δύο πλευρὲς (ΡΚαθολικοὺς καὶὈρθόδοξους) ἀναγνωρίζεται ὅτι αὐτὸ ποὺὁ Χριστὸς ἐνεπιστεύθη στὴν Ἐκκλησία Του …δὲν δύναται νὰ θεωρῆται ὡς ἡἰδιοκτησία τῆς μιᾶς μόνον ἀπὸ τὶς Ἐκκλησίες μας. Στὰ πλαίσια αὐτὰ εἶναι προφανὲς ὅτι κάθε εἴδους ἀναβαπτισμὸς ἀποκλείεται».

β) Ἀλλὰ καὶ ὁ πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος ἀποδέχτηκε τὴν αἵρεση αὐτὴ σὲ «ΚοινὸἈνακοινωθὲν» μετὰ τοῦ Πάπα Ἰωάννη-Παύλου (29//6/95), μὲ τὴν δήλωση: «Παρακινοῦμε τοὺς πιστούς μας, Καθολικοὺς καὶὈρθοδόξους, νὰἐνισχύσουν τὸ πνεῦμα τῆς ἀδελφότητας, τὸὁποῖο προέρχεται ἀπὸ τὸἕνα βάπτισμα».

γ) Τὸν Μάϊο τοῦ 2002 μὲ πρωτοβουλία τοῦ καρδινάλιου Βάλτερ Κάσπερ καὶ μὲ συμμετοχὴ ἑτεροδόξων Ἐκκλησιῶν καὶ τῶν ἐκπροσώπων τῆς Ἕνωσης τῶν ὈρθοδόξωνἘκκλησιῶν στὴ Γερμανία (KOKiD) ὑπογράφτηκε κείμενοἀμοιβαίας ἀναγνώρισης τοῦ βαπτίσματος ἑτεροδόξων-Ὀρθοδόξων: «Παρ’ ὅλες τὶς διαφορὲς στὴν ἀντίληψη γιὰτὴν Ἐκκλησία, ὑφίσταται μεταξύ μας μία βασικὴ συμφωνία ὡς πρὸς τὸ βάπτισμα. Γι’ αὐτὸ καὶἀναγνωρίζουμε κάθε βάπτισμαποὺἔχει τελεστεῖ …μὲ τὴν συμβολικὴ πράξη τῆς κατάδυσης στὸ νερὸἢ τῆς ἐπίχυσηςμὲ νερό… Αὐτὴἡἀμφίδρομη ἀναγνώριση τοῦβαπτίσματος ἐκφράζει τὸν θεμελιωμένο στὸν Ἰησοῦ Χριστὸ δεσμὸ τῆς ἑνότητας»! Ἄρα κι ἐδῶ ἔχουμε πλήρη ἀποδοχὴ τοῦ βαπτίσματος τῶν αἱρετικῶν!

Ἔτσι ὁ κ. Ζηζιούλας, ἀντὶ «νὰἐλέγχει τοὺς αἱρετικοὺς καὶ νὰ τοὺς νουθετεῖ, μήπως ἐπιστρέψουν ἀπὸ τὴν πλάνην των» (ὅπως συνιστοῦν οἱ Πατέρες καὶ γράφει ὁ ἅγ. Νικόδημος), ἀντὶ νὰ ἀποφεύγει τὶς συμπροσευχὲς (ὅπως οἱ Οἰκουμ. Σύνοδοι ἔχουν νομοθετήσει), τολμᾶ ἀπὸ καθέδρας διδασκαλικῆς νὰ «ἐπικυρώνει» τὸ αἱρετικὸ βάπτισμα, ἀναβαθμίζοντας ἔτσι τὶς αἱρετικὲς κοινότητες σὲ «ἐκκλησίες»!

Ὁ Ἅγ. Ἀθανάσιος, ὅμως, (ἂν ἀκόμα πιστεύουμε κι ἀκολουθοῦμε τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας) θεωροῦσε τὴν ὀρθὴ πίστη ὡς ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τοῦ βαπτίσματος: «Ὁ Σωτὴρ οὐκ ἁπλῶς ἐνετείλατο βαπτίζειν», ἀλλὰ πρῶτα εἶπε «μαθη-τεύσατε» καὶὕστερα «βαπτίζετε…, ἵν’ ἐκ τῆς μαθήσεως ἡ πίστις ὀρθὴ γένηται, καὶ μετὰπίστεως ἡ τοῦ βαπτίσματος τελείωσις προστεθῇ. Πολλαὶ γοῦν καὶἄλλαι αἱρέσεις λέγου-σαι τὰὀνόματα μόνον, μὴ φρονοῦσαιδὲὀρθῶς, ὡς εἴρηται, μηδὲ τὴν πίστιν ὑγιαίνουσα ἔχουσαι, ἀλυσιτελὲς(=χωρὶς κανένα ἀποτέλεσμα)ἔχουσι καὶ τὸ παρ’ αὐτῶν διδόμενον ὕδωρ, λειπόμενον εὐσεβείᾳὥστε καὶ τὸν ραντιζόμενον παρ’ αὐτῶν ρυπαίνεσθαι μᾶλλον ἐν ἀσεβείᾳἢλυτροῦσθαι» (Μ. Ἀθανασίου, Κατὰ Ἀρειανῶν 2, 42-43, PG 26, 237B).

Γι’ αὐτὴν κι ἄλλες παρόμοιες κακοδοξίες τίμησε ἡ Ἀκαδημία Βόλου καὶ ὁ κ. Ἰγνάτιος, «τὸν βετεράνο τοῦ Οἰκουμενισμοῦ κ. Ζηζιούλα, ὁὁποῖος ἀποτελεῖ κλασσικὸν παράδειγμα ὀρθοδόξου ἐκφυλισθέντος ἐκκλησιολογικῶς, διὰ τῆς συμμετοχῆς του εἰς τὴν λεγομένην Οἰκουμενικὴν Κίνησιν» (Καθηγητὴς Ἰω. Κορναράκης). Οἱ Ἅγιοι, ὅμως, ποὺ ἀγωνίστηκαν καὶ θυσιάστηκαν γιὰ τὴν διατήρηση τῆς Πίστεως, ἐθλίβησαν βλέποντας νὰ τιμᾶται ὁ αἱρετίζων κ. Ζηζιούλας, ὄχι μόνον στὴν Ἀκαδημία μὰ καὶ μέσα στὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ.

Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ καὶ ὅσα ἀκολουθοῦν, γίνεται κατανοητὸ γιατὶ τολμοῦμε νὰ χαρακτηρίζουμε ἕνα μητροπολίτη ὡς αἱρετικό· διότι, παρόλο ποὺ οἱ θέσεις του ἔχουν κατηγορηθεῖ ἐπὶ αἱρέσει, συνεχίζει νὰ τὶς κηρύττει, μὴ δεχόμενος ἀντιρρήσεις καὶ διάλογο γι’ αὐτές. 

2. Η ΘΕΩΡΙΑ τῶν ΚΛΑΔΩΝ, τῶν ΑΔΕΛΦΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ καὶ τῶν ΔΥΟ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ

Ἡ «βαπτισματικὴ θεολογία», ὅμως, συμπλέκεται καὶ μὲ ἄλλες αἱρετικὲς θωρίες: «τῶν κλάδων», τῶν «ἀδελφῶν ἐκκλησιῶν» καὶ τῶν «δύο πνευμόνων. Τοῦτο φαίνεται ἀπὸ τὴν Συμφωνία στὸ Μπάλαμαντ, στὴν ὁποία ἐπανειλημμένως ὑποστηρίζεται ἡ θέση: «Θεωροῦμεν τὴν ἀμοιβαίαν ταύτην ἀναγνώρισιν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὀντότητος τοῦβαπτίσματος, παρὰ τὰς διαιρέσειςἡμῶν, πλήρως σύμφωνον πρὸς τὴν ἀέναον διδασκαλίαν ἀμφοτέρωντῶν ἐκκλησιῶν»! Ἀλλ’ αὐτὰ «τὰ συμπεράσματα καὶ τὸὅλον Συμφωνηθὲν Κείμενον, ἀντιπροσωπεύουν Δυτικὸν σκεπτικισμόν» γράφει ὁ καθηγητὴς π. Γεώργιος Δράγας, καὶ ἡ «ἀποδοχή των ὑπὸὈρθοδόξων θεολόγων σημαίνει μᾶλλον σκόπιμον προδοσίαν τῶν ὀρθοδόξων θέσεων καὶὑποταγὴν εἰς τὰς δυτικὰς οἰκουμενιστικὰς προοπτικάς!»².

Ὁ μητροπολίτης Περγάμου, ἐπίσης, θεωρεῖ ὅτι «ἡἘκκλησία, περιλαμβάνουσα Χριστιανοὺς Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως, εἶναι ”ἀοράτως ἡνωμένη” (Ὀρθόδοξοι καὶ αἱρετικοί), καὶ ἀποδέχεται τὸ ἐφεύρημα τοῦ Βατικανοῦ, τὴν θεωρία τῶν “δύο πνευμόνων”», πρὸς ἅλωσιν τῆς ὀρθοδοξίας. Ἀπευθυνόμενος, λοιπόν, ὁ κ. Ζηζιούλας «πρὸς τὸν Πάπα Ἰωάννη Παῦλο B’ (τὸ 1998), ἐτόνιζε τὴν ἀνάγκη ”ἐπιταχύνσεως τῆς διαδικασίας ἀποκαταστάσεωςτῆς πλήρους κοινωνίας ἡμῶν [ὀρθοδόξων-παπικῶν]… Ὡς εὐστόχως ἐξέφρασε τοῦτο ἡὙμετέρα Ἁγιότης (συνέχιζε τότε ὁ κ. Ζηζιούλας), ἡἈνατολὴκαὶἡ Δύσις ἀποτελοῦν τοὺς δύο πνεύμονας διὰ τῶν ὁποιων ἀναπνέει ἡἘκκλησία» (περ. «᾿Επίσκεψις», ἀριθ. 559/31.7.1998).

Ὥστε ἡ Μία, Ἁγία καὶ ἄσπιλος νύμφη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ἔχει «δύο πνεύμονες» καὶ ἀσφαλῶς δύο καρδιές. Ὁ ἕνας πνεύμων –θὰ σκεπτόταν κάθε ὀρθόδοξος– εἶναι ὑγιής, καθότι ὀρθόδοξος, τὸ ἴδιο καὶ ἡ μία καρδιά, ἐνῶ ἀντιθέτως τὰ ἀντίστοιχα ζωτικὰ ὄργανα τῶν παπικῶν θὰ εἶναι ἄρρωστα, καθόσον αἱρετικά. Ὄχι, λέγει ὁ κ. Ζηζιούλας. Ὅλα τὰ ὄργανα, καὶ αὐτὰ τῆς ἀσπίλου Ἐκκλησίας ἔχουν πρόβλημα. Καὶ τὸ πρόβλημα θὰ λυθεῖ, ὄχι ὅταν ἀποκηρύξουν τὶς πλάνες τους οἱ αἱρετικοί, ὄχι ὅταν ἐπιστρέψουν στὴν Μία Ἐκκλησία καὶ ἀποδεχθοῦν νὰ ἀρδεύεται ἡ ἄρρωστη καρδιά καὶ ὁ ἄρρωστος πνεύμων ἀπὸ τὰ ὑγιῆ, ἀλλὰ ὅταν ἐπιτευχθεῖ «ἑνότης» διὰ συμβιβασμῶν!!! Πουθενὰ ἡ λέξις «μετάνοια». Γράφει: «Ἡἑνότης αὐτῶν εἶναι οὐσιώδηςδιὰτὴνὑγιᾶζωὴν τῆς Μίας, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶἈποστολικῆς Ἐκκλησίας“»! (περ. «᾿Επίσκεψις», ὅπ. παρ.). Καί: «Ἡἑνότητα θὰἀπαιτήσει ἀλλαγὲς καὶἀπὸ τὶς δύο πλευρές…, “μιὰπροσαρμογὴ καὶἀπὸ τὶς δύο πλευρές”. Γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους, εἶπε (ὁ κ. Ζηζιούλας), αὐτὸ σημαίνει ἀναγνώριση, ὅτι ὑπάρχει μιὰ καθολικὴχριστιανικὴἐκκλησία σὲἕνα ἐπίπεδοὑψηλότεροἀπὸἐκεῖνο τῶν ἐθνικῶν τους ἐκκλησιῶν καὶὁἐπίσκοπος τῆς Ρώμης εἶναι ἡπαραδοσιακή της κεφαλή”»! (orthodoxia-pateriki.blogspot.com). Καὶ ἄρα, τὸν ρόλο τῆς κεφαλῆς σ’ αὐτὸ τὸ ἀλλόκοτο «ἐκκλησιαστικὸ» σῶμα τῶν οἰκουμενιστῶν, θὰ τὸν παίξει ὁ αἱρετικὸς Πάπας! 

Ποιός δὲν κατανοεῖ ὅτι μὲ αὐτὰ τὰ λόγια ὁ κ. Ζηζιούλας κηρύσσει «ἕτερον Εὐαγγέλιον»; Ποιός δὲν θλίβεται, συνειδητοποιώντας ὅτι μὲ τὴν υἱοθέτηση ἀπὸ αὐτόν, τὸν(καθ’ ὑπόθεσιν)ὀρθόδοξο ἐπίσκοπο τῶν αἱρετικῶν δοξασιῶν τῆς «Βαπτισματικῆς Θεολογίας», τῆς «θεωρίας τῶν κλάδων» καὶ τῶν «δύο πνευμόνων» ρίπτονται εἰς τὸν κάλαθον τῶν ἀχρήστων χιλιάδες σελίδες ἀπὸ τὰ Πατερικὰ κείμενα, διὰ τῶν ὁποίων οἱ Πατέρες καταπολέμησαν τὶς κακοδοξίες τῶν αἱρετικῶν; Ποιός δὲν ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἀπροκάλυπτα ὁ Περγάμου ἀποδέχεται ὅτι ἡ μάνα του ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἄρρωστη, συκοφαντώντας την ἀσπλάχνως, ἀφοῦ προϋπόθεση νὰ καταστεῖ ὑγιὴς εἶναι ἡ ἕνωσή της διὰ συμβιβασμῶν μὲ τὴν Παπικὴ Ἐκκλησία; Οἱ ἐπίσκοποι (κι ὄχι μόνο αὐτοὶ) ποὺ βλέπουν τοὺς διπλωματούχους οἰκουμενιστὲς νὰ διαλύουν τὴν Ἐκκλησία θὰμείνουν ἀπαθεῖς;

3. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ

Μέχρι σήμερα οἱ πολλοὶ γνώριζαν ὅτι ὁ μητρ. Περγάμου εἶναι ὑποστηρικτὴς τῆς αἱρετικῆς «βαπτισματικῆς θεολογίας» καὶ τῆς «θεωρίας τῶν κλάδων». Οἱ καθηγητὲς ὅμως, Μ. Φαράντος, Ἰω. Κορναράκης, π. Δημ. Μπαθρέλλος, π. Νικ. Λουδοβίκος, Χρ. Σταμούλης κ.ἄ., διακρίνουν ὑπερβολές, ὄχι μόνο στὶς ἄλλες πλευρὲς τοῦ ἔργου του, ἀλλὰ καὶ σ’ ἐκεῖνο, ποὺ διαπραγματεύεται περὶ τῆς «εὐχαριστιακῆς ἐκκλησιολογίας», χρεώνοντάς του δηλαδὴ μιὰ ἀκόμα δεινὴ αἵρεση!

Γράφει ὁ καθηγ. Δογματικῆς Χρ. Σταμούλης στὸ «Ἄσκηση καὶ Εὐχαριστία»: Γιὰ τὴν «εὐχαριστιακὴ ἐκκλησιολογία» ἡ προτεραιότητα βρίσκεται στὴν Εὐχαριστία, ἡ ὁποία θεωρεῖται ὡς ἡ μοναδικὴ ἔκφραση ἑνότητας τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὴν θεωρία (ὅπως τὴν διδάσκει ὁ κ. Ἰω. Ζηζιούλας), «φθάσαμε σὲ μία ἐκκλησιολογία ὅπου δὲν ὑπάρχει θέσηοὔτε γιὰἱερέα, ἀλλὰ οὔτε καὶ γιὰλαϊκό…, ὅπου ἀγνοεῖταιἡἐκκλησιαστικὴκοινότητα…, παρόλο τὸν λεκτικὸὑπερτονισμό τους… Τούτη ἡἐκστατικότητα, ἄλλωστε, ἐμφανίζεται σὲὅλο σχεδὸν τὸἔργο τοῦἸω. Ζηζιούλα, καθὼς διατρέχει μὲ τὴν ἴδια ἔνταση τὴν Τριαδολογία (ὀντολογικὴ προτεραιότητα τοῦ Πατέρα)… Ἄμεσο ἀποτέλεσμα ὅλων τῶν παραπάνω ἡἰδεολογικοποίηση τῆς πίστης». Αὐτὴ ἡ θέση «ἀποτελεῖπράξη ἀποδόμησης τῆς Ἐκκλησίας, πράξη διαίρεσης τοῦ κοινοῦ σώματος… Ὑποδηλοῦν ὅτι ἡΕὐχαριστία τῶν Ἐνοριῶν δὲν εἶναι αὐτοτελὴς καὶ αὐτόνομος, ἀλλὰ προέκταση τῆς εὐχαριστίας τοῦἘπισκόπου, καὶὅτι συνεπῶς ἡἐνορία δὲν μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ“καθολικὴἐκκλησία”» (Χρ. Σταμούλη).

Ἡ κατάστρωση τοῦ μακρόπνοου σχεδίου γιὰ τὴν ἅλωση τῆς Ὀρθοδοξίας ἀνήκει στὸ Βατικανό, ἀλλ’ ἡ «εὐχαριστιακὴ ἐκκλησιολογία» καὶ ἡ κατασκευὴ ἑνὸς Πρωτείου μὲ ὀρθόδοξα ὑλικά, ποὺ ἀποδέχτηκε νὰ κατασκευάσει ὁ κ. Ζηζιούλας, ἔχουν σκοπὸν νὰ παραπλανήσουν τοὺς Ὀρθοδόξους γιὰ νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν παναίρεση τοῦ Οἰκουμενισμοῦ.

5. Εὐχαριστιακὴἐκκλησιολογία καὶ στὸ βάθος τὸ ΠΡΩΤΕΙΟ.

Μὲ διάφορα κείμενα, λοιπόν, ὁ Περγάμου κηρύσσει τὴν κακόδοξη «Εὐχαριστιακὴ ἐκκλησιολογία». Ἀντιπροσωπευτικὸ δεῖγμα ἀποτελοῦν τὸ βιβλίο του «Ἡ Κτίση ὡς Εὐχαριστία» καὶ τὸ ἄρθρο-ὁμιλία: «Ὁἐπίσκοπος ὡς προεστὼς τῆς Θείας Εὐχαριστίας».

Στὸ βιβλίο αὐτὸ –κατὰ τὸν Φαράντο– «ὁ κ. Ζ. ἐξαίρει τὴν θ. Εὐχαριστία μονομερῶςὡς ἀναφορὰ δώρων πρὸς τὸν Θεό, παραθεωρεῖ δὲἢ καὶ στηλιτεύει τὸν χαρακτῆρα αὐτῆς ὡς θυσίας…». Στὸ συγκεκριμένο ἔργο τοῦ κ. Ζηζιούλα παρατηρεῖται «ὁ τέλειος παρα-μερισμὸς τῆςὈρθοδόξουἘκκλησίας ὡς τῆςἘκκλησίας, –ὁ κ. Ζ. ὁμιλεῖ διαρκῶς (σ.σ. γενικὰ) περὶἘκκλησίας ἢ χριστιανικῆς Ἐκκλησίας–, ἡἀποψίλωσις τῆς θ. Εὐχαριστίας ὡς ἁπλῆς εὐχαριστιακῆς ἀναφορᾶς –ἓν στοιχεῖον ἀποδεκτὸν ἐπὶ οἰκουμενικῆς βάσεως–, μὲσύγχρονον ἀπόρριψιν τοῦἰδίου –διὰ τοὺς Ὀρθοδόξους– χαρακτῆρος αὐτῆς ὡς θυσίας, ἡτελεία περιφρόνησις τῆς παραδόσεως…, ἡ τελεία ἀποσιώπησις τῶν Οἰκουμ. συνόδων»!

Ἀλλ’ καὶ ὁ καθηγητὴς Κορναράκης ἐξασκεῖ κριτικὴ στὸ ἴδιο ἄρθρο καὶ εἰδικὰ στὸ ἑξῆς σημεῖο: «Τὸ κατεξοχὴν ἔργον τοῦἘπισκόπου (γράφει ἐκεῖ ὁ κ. Ζηζιούλας) εἶναι ἡπροεδρία τῆς Θ. Εὐχαριστίας. …Ὅλα τὰἄλλα ἔργα του εἶναι δευτερεύοντα γιατὶὅλα τὰἄλλα νοηματίζονται ἀπὸ τὴ σχέση τοὺς μὲ τὴ Θ. Εὐχαριστία. ὉἘπίσκοπος στὴν οὐσία δὲν εἶναι διοικητής, εἶναι λειτουργός, εἶναι εἰκὼν Χριστοῦ, …δὲν μποροῦμε νὰπαρακάμψουμε τὴν εἰκόνα καὶ νὰ φθάσουμε ἀπευθείας στὸ πρωτότυπο. Μὲἄλλα λόγια δὲν μποροῦμε νὰ προσευχόμεθα ἀπευθείας στὸ Χριστό, ἀλλὰ πρέπει νὰπαρεμβάλλεται ἡ εἰκόνα του, ὁἘπίσκοπος»! Διαφορετικὰ «ἡἐπικοινωνία μας μὲ τὸ Θεὸπαρακάμπτει τὸν ἀνθρωπο καὶ πραγματοποιεῖται μέσῳ τῆς φαντασίας»!!!

Ὅλα αὐτά, ὅμως, ἀποδεικνύονται φαντασιώσεις τοῦ κ. Ζηζιούλα, ἀφοῦ κατὰ τὸν καθηγητὴ Κορναράκη, ἂν «ἀνατρέξουμε στὸ κείμενο τῆς Θ. Λειτουργίας στὸἹερατικόν, θὰἰδοῦμε ὅτι ἄλλος εἶναι τὸ κέντρο τῆς Θ. Εὐχαριστίας καὶ ὄχι ὁἘπίσκοπος». Στὸ Ἱερατικόν, λοιπόν, διαβάζουμε πὼς ὁ ἱερέας «πρὸ τοῦ τέμπλου, θὰ ζητήσει τὴν “χεῖρα” τοῦΔεσπότου Χριστοῦ, γιὰ νὰἐπιτελέσει τὴν ἀναίμακτο θυσία… «Κύριε, ἐξαπόστειλόν μοι τὴν χεῖρά σου…»» καὶ ὄχι «τὴν χεῖρα τοῦοἰκείου ἐπισκόπου». Στὴν ἀκολουθίαν τῆς Ἀναφορᾶς «ἡ πρόσκληση τοῦ λαοῦ νὰ προσέλθει, …γίνεται διὰ τῶν λόγων τοῦ Κυρίου καὶὄχι διὰ τοῦἘπισκόπου! “Λάβετε φάγετε…”. Γιὰ τὴν καθαγίαση τῶν τιμίων δώρων ὁἱερέας λειτουργὸς ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Κύριο, ποὺ εἶναι συγχρόνως θύτης καὶ θῦμα. Καὶ στὸσημεῖο τοῦτο ἡ παρουσία ἢ μετοχὴ τοῦἘπισκόπου εἶναι ἀνύπαρκτη: “…Καὶ ποίησον τὸν μὲν Ἄρτον τοῦτον…”. Πρὸ τῆς Θ. μεταλήψεως καὶ πάλι ἡ σχετικὴ εὐχὴ τοῦἱερέως θὰἀπευθυνθεῖστὸν θυσιασθέντα Κύριο καὶὄχι στὸν Ἐπίσκοπο: “Πρόσχες Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ… καὶἐλθὲ εἰς τὸἁγιάσαι ἡμᾶς…”. Ἀπὸ τὸ κείμενο αὐτὸ τῆς Θ. Λειτουργίας δὲν προκύπτει ὅτι ὁἘπίσκοπος εἶναι προεστὼς τῆς Θ. Εὐχαριστίας, μὲ τὸ νόημά ποὺ θέλει ὁ Σεβ. κ. Ἰωάννης Ζηζιούλας…”! ἩΘ. Λειτουργία, λοιπόν, εἶναιἀκραιφνῶς χριστοκεντρικὴκαὶ καθόλου ἐπισκοποκεντρική! …ὉἘπίσκοπος μνημονεύεται (ἁπλῶς) ὡς ὁἐκκλ. διοικητικὸς προϊστάμενος…» (Κορναράκη Ἰω., «Θεοδρομία», Ἰαν. 2006).

Ἀπ’ αὐτὴ τὴ θέση καὶ ὕβρι τοῦ κ. Ζηζιούλα προκύπτει καὶ τὸ ἑξῆς ἐρώτημα: Ὅταν ὁ ἐπίσκοπος εἶναι αἱρετικός, ἀλλὰ δὲν ἔχει καταδικασθεῖ ἀκόμα ἀπὸ Σύνοδο, οἱ πιστοὶ ποὺ ἀρνοῦνται τὴν ἐπικοινωνία μὲ αὐτόν, δὲν μποροῦν νὰ ἐπικοινωνήσουν μετὰ τοῦ Θεοῦ;

Σύμφωνα μὲ τὴν ἐκκλησιολογία τοῦ Περγάμου, χωρὶς τὴν παρέμβαση τοῦ ἐπισκόπου εἶναι ἀδύνατη ἡ μετὰ τοῦ Θεοῦ ἐπικοινωνία. Σύμφωνα μὲ σύμπασα τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, ὅμως, καὶ τοὺς βίους τῶν Ἁγίων, ἀσφαλῶς ἡ ἐπικοινωνία μετὰ τοῦ Θεοῦ εἶναι δυνατὴ καὶ χωρὶς τὴν παρέμβαση τοῦ Ἐπισκόπου, ὅπως συνέβη μὲ τὸν ἅγ. Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή, παρ’ ὅλο ποὺ δὲν ἀνεγνώριζε 4 Πατριάρχες –ποὺ ἦσαν «ὀρθόδοξοι» μόνον κατ’ ὄνομα, ἀλλ’ αἱρετικοὶ στὰ φρονήματα–, τῶν ὁποίων ἀκριβῶς ἡ αἵρεση ἀποτελοῦσε ἐμπόδιο νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸ Θεό. Ὅπως συνέβη μὲ τὸν ἅγ. Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ: ὅταν καθαιρέθηκε καὶ φυλακίστηκε ἀπὸ τὸν πατριάρχη Καλέκα, ἡ προσευχή του δὲν ἦταν ψευδὴς ἢ φανταστικὴ (ὅπως θέλει ὁ κ. Ζηζιούλας), ἐπειδὴ τάχα δὲν δεχόταν νὰ παρεμβάλλεται ἡ εἰκόνα τοῦ αἱρετικοῦ Πατριάρχη Καλέκα. Ὅπως συνέβη μὲ Ἁγίους ποὺ ἐδιώκοντο ἢ εἶχαν καθαιρεθεῖ ἀπὸ κακόδοξους Πατριάρχες, δηλ. τοὺς Ἁγίους Ἀθανάσιο, Ἰωάννη Χρυσόστομο, Ἰωάννη Δαμασκηνό, Θεόδωρο Στουδίτη (ποὺ χωρὶς νὰ μνημονεύει τὸν Ἐπίσκοπο τελοῦσε Θ. Λειτουργία στὴ φυλακή), Ἀθανάσιο Πάριο, Νεκτάριο Αἰγίνης, κ.λπ.

Ἡ «εὐχαριστιακὴ ἐκκλησιολογία» τοῦ κ. Ζηζιούλα, τελικά, εἶναι ὁ Δούρειος ἵππος, μέσῳ τοῦ ὁποίου θὰ ἑνωθεῖ τὸ μεγαλύτερο τμῆμα τῶν μελῶν τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μὲ τὸ Βατικανό. Διότι ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ «κάθε εξουσία» στὴν Ἐκκλησία («ἁγιαστική, ποιμαντικὴ καὶ ἡ λεγομένη διοικητική») «πηγάζει ἀπὸ τὴν εὐχαριστία» καὶ αὐτὸν ποὺ κατέχει τὴν «προεδρία τῆς Θ. Εὐχαριστίας», τότε ὁ Προεστὼς τῆς Εὐχαριστίας μεταμορφώνεται σὲ πηγὴ εξουσίας καὶ αὐθεντίας, στὴν σεβασμιότητα τοῦ ὁποίου ἀνήκει ἀπόλυτη ὑπακοή, ἀφοῦ θὰ εἶναι περιβεβλημένος ὅλο τὸ μυστηριακό, ἐσχατολογικὸ καὶ θεσμικὸ φορτίο ἱερότητος, ἄνευ μάλιστα τοῦ ὁποίου (ὅπως εὐθέως διδάσκει ὁ Περγάμου) δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ προσεγγίσουμε τὸν Κύριο. Ἔτσι παρακάμπτεται καὶ ἀπὸ τὴν Λειτουργία καὶ ἀπὸ τὴν καθημερινὴ ζωὴ ὁ λατρευόμενος Κύριος, ὁ «προσφέρων καὶ προσφερόμενος» Χριστός, καὶ τὴ θέση του καταλαμβάνει ὁ Προεστώς, πίσω ἀπὸ τὸν ὁποῖο κρύβεται ἐπιμελῶς καὶ θὰ κάνει τὴν ἐμφάνισή του ἐν τῷ καταλλήλῳ καιρῷ τὸ ἀποκρουστικὸ πρόσωπο καὶ Πρωτεῖο τοῦΠάπα, ὅπως τοῦτο διαπιστώθηκε εἰς τὸ Θ’ Διαχριστιανικὸ Συμπόσιον (Δεκέμβριος 2005) παπικῶν καὶ ὀρθοδόξων. Ἐκεῖ, αἱρετικοὶ καὶ ὀρθόδοξοι συμφώνησαν πώς: «ἡ“Εὐχαριστηριακὴἐκκλησιολογία”εἶναι δυνατὸ νὰἀποτελέσει σημαντικὴβάσηπροσεγγίσεως τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, στὰ πλαίσια τοῦ οἰκουμενικοῦ διαλόγου, γιὰ τὴν κατανόηση τῆς λειτουργίας τοῦἘπισκοπικοῦ πρωτείουστὴν τοπικὴἐκκλησία στὰπλαίσια τοῦ Μυστηρίου τῆς Θ. Εὐχαριστίας»! (Κορναράκη Ἰω.).

Ὅπως βλέπουμε, “Εὐχαριστηριακὴ ἐκκλησιολογία” καὶ Πρωτεῖο πᾶνε μαζί. Ἔτσι, στὶς 23 Φεβρου­αρίου 2008 στὴν Ἀκαδημία τοῦ Βόλου ὁ κ. Ζηζιούλας, ἐρωτώμενος γιὰ τὸ Μυστή­ριο τῆς Ἱεραρχίας, δὲν διστάζει νὰ συγκρίνει τὰ ἀσύγκριτα· τολμᾶ νὰ εἰσάγει τὴν «εἰδωλολατρικὴ» ἔννοια τῆς ἀναλογίας μεταξὺ τῆς Ἱεραρχίας καὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος· καὶ θεολογεῖ περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος μὲ ἐφόδιο ὄχι τὸν θεῖο φωτισμό, ἀλλὰ τὸν ὀρθολογισμό, ποὺ ἀνέκαθεν ἐξάγουν τὰ βατικάνεια, προτεσταντικὰ καὶ οἰκουμενιστικὰ ἐργαστήρια. Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ κάνει μὲ ποιά σκοπιμότητα; Γιὰ νὰ δικαιολογήσει τὸ Πρωτεῖο τοῦ Πάπα! Μᾶς διδάσκει, λοιπόν, τὴν κακόδοξη θεωρία ὅτι μέσα στὴν Ἁγία Τριάδα ἔχουμε κάποιου εἴδους «διαβάθμηση»! Μᾶς λέγει, «οὔτε λίγο οὔτε πολύ, ὅτι ὁ Κύριος εἶναι δεύτερος Θεός». Ἂς ἀκούσουμε τοὺς κακόδοξους λόγους του:

«Ὁπρῶτος λοιπὸν αὐτομάτως γεννᾷ τὴν Ἱεραρχία. ὈντολογικὰἡἹεραρχία ὑπάρχει καὶστην Ἁγ. Τριάδα. Ἡ πηγή, ἡἈρχή, εἶναι ὁ Πατήρ, ἀπὸ ’κεῖ πηγάζουν τὰ πρόσωπα τῆς Ἁγ. Τριάδος. Στὴν Ἁγία Τριάδα, λοιπόν,ἔχουμεμία διαβάθμιση,δὲν ἔχουμε αὐτόματησυνύπαρξη,ἀλλὰἔχουμεὕπαρξηἡὁποίαμεταφέρεταιἀπὸτὸνἕναν στὸν ἄλλον.Ἐὰν βάλουμε τὰ πρόσωπα νὰἐμφανίζονταιἔτσιταυτόχρονα, τότε καταργοῦμε τὴν ἔννοια τῆς αἰτιότητος. Ἡ αἰτιότητα δὲν εἶναι κάτι ποὺ μποροῦμε νὰ παραβλέψουμε».

Σταματοῦμε ἐδῶ γιὰ νὰ παραθέσουμε λίγες φράσεις τῶν θεοφωτίστων θεολόγων τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ἁγ. Γρηγορίου καὶ τοῦ ἁγ. Συμεὼν τοῦ νέου θεολόγου, ποὺ κάνουν σκόνη τοὺς ἀφώτιστους συλλογισμοὺς ποὺ ἔχει πλάσει μὲ τὸ μυαλό του καὶ χρησιμοποιεῖ ὁ κ. Ζηζιούλας, μεταφέροντας ἀνθρώπινες ἔννοιες στὸ Θεό. Γράφει ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Λίαν αἰσχρόν… ἐκ τῶν κάτω τῶν ἄνω τὴν εἰκασίαν λαμβάνειν, καὶ τῶν ἀκινήτων ἐκ τῆς ρευστῆς φύσεως». Καὶ συνεχίζει: «Διότι δὲν πρέπει… νὰ μεταφέρουμε στὸν Θεὸ καὶ ὅλες τὶς ἀνθρώπινες καὶ τῆς δικῆς μας συγγενείας ὀνομασίες. Καθὼς ἡ διαφορὰ εἰς τὴν ἀποκάλυψιν καὶ ὄχι τῆς πρὸς ἄλληλα σχέσεως διάφορον, ἔκαμε διαφορετικὴν καὶ τὴν ὀνομασία: Πατὴρ–Υἱὸς–Ἅγιον Πνεῦμα». Καὶ ἀλλοῦ: «Τὸ αἴτιονδὲν εἶναι ἀρχαιότερον ἀπὸἐκεῖνα τῶν ὁποίων εἶναι αἴτιον. Διότι οὔτε ὁἥλιος εἶναι ἀρχαιότερος ἀπὸ τὸ Φῶς»³.

Καὶ μιὰ μικρὴ ἔνδειξη ἀπὸ τὸν ἅγ. Συμεών, τοῦ πῶς θεολογοῦν οἱ Ἅγιοι καὶ πῶς αἱρετίζει ὁ κ. Ζηζιούλας, καὶ ἀκόμα πῶς ἀντιμετώπιζαν οἱ Ἅγιοι τοὺς κακόδοξους τῆς ἐποχῆς τους. (Περισσότερα γιὰ αὐτὴ τὴν «τερατώδη αἵρεση» στὸν ἅγιο Συμεών). 

Ἰσχυρίζονται κάποιοι (λέγει ὁ Ἅγιος) πὼς «μείζων ὁ Πατὴρ τοῦ Υἱοῦ, καθ᾿ὃ αἴτιός ἐστι τῆς ὑπάρξεως τοῦ Υἱοῦ». Καὶ κατακεραυνώνει κάθε ἕνα ποὺ θεολογεῖ κακοδόξως, ὅπως ὁ κ. Ζηζιούλα: «Εἰἀδιαίρετος ἦν …ἡ παναγία Τριάς, τίς ἐδίδαξε,τίς ἐνενόησε μέτρα καί βαθμούς, πρῶτον καὶ δεύτερον, μεῖζον καὶἔλαττον ἐν αὐτῇ; Τίς τοῖς ἀθεάτοις καὶἀγνώστοις καὶπάντῃἀνερμηνεύτοις καὶἀκατανοήτοις ταῦτα ἐξέθετο; Τὰγὰρἀεὶἡνωμένακαὶἀεὶὡσαύτωςὄντα,ἀλλήλωνπρῶταεἶναιοὐδύνανται»⁴.

Εἶναι δυνατόν, λοιπόν, Σεβασμιώτατοι,νὰἔχει ἡὈρθόδοξος Ἐκκλησία δύο θεολογίες; Μία τῶν Ἁγίων καὶ μία τοῦ μητροπολίτου Περγάμου κ. Ζηζιούλα;

Ἂς ἐπανέλθουμε, ὅμως, στὴ συνέχεια τοῦ ἄρθρου τοῦ κ. Ζηζιούλα: 

«Ἡεὐχαριστιακὴκοινότηταεἶναι δομημένη ἱεραρχικά… Ὁ πρῶτος ἔχει τὴν τιμὴκαὶ προηγεῖται μόνο γιατὶἐλεύθερα τὸν ἀποδέχονται οἱ μετ’ αὐτόν. Τὸ πρότυπο τῆς εὐχα-ριστιακῆς ἱεραρχίας εἶναι ἡἉγ. Τριάδα, στὴν ὁποία σαφῶς καὶὑπάρχει ἱεραρχία (βλ. “ὁΠατήρ μου μείζων μού ἐστι”),ἀλλὰἡ προσωπικὴἱεράρχηση (ποτὲ π.χ. δὲν μποροῦμε νὰβάλουμεπρῶτοτὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἢτρίτον τὸν Υἱό), δὲν συνεπάγεται μείωση τῆς οὐσίας, δηλ. ὀντολογικὴἱεράρχηση: τὰ τρία πρόσωπα εἶναι ἴσα καὶ ταυτίζονται κατὰ τὴν οὐσία»⁵.

Ὁ Μ. Βασίλειος, ὅμως, διαφωνεῖ ριζικὰ μὲ τὸν κ. Ζηζιούλα: «Γιὰ τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸ καὶτὸἍγιο Πνεῦμα διδάσκοντας ὁΚύριος, δὲνχρησιμοποίησε μαζὶ κι ἀρίθμηση. Δὲν εἶπε δηλ.: Στὸν πρῶτο καὶδεύτερο καὶτρίτο. Οὔτε: Σ’ ἕνα καὶ δύο καὶ τρία… Ἕνας εἶναι ὁΘεὸς καὶ Πατέρας, ἕνας κι ὁ μονογενὴς Υἱὸς κι ἕνα τὸ Πνεῦμα τὸἍγιο. Καθεμιὰἀπὸ τὶς ὑποστάσεις τὴν ἐξαγγέλλουμε μονωμένα. Κι ἂν χρειασθεῖ νὰ τὶς συναριθμήσουμε, δὲν γλιστρᾶμε μὲἀπαίδευτη ἀρίθμηση σὲἔννοια πολυθεΐας. Γιατὶ δὲν ἀριθμοῦμε προσθέτοντας, γιὰ ν’ αὐξήσουμε τὸἕνα σὲ πλῆθος, λέγοντας ἕνα καὶ δύο καὶ τρία, οὔτε πρῶτο καὶ δεύτερο καὶ τρίτο. “Ἐγὼ Θεὸς πρῶτος κι ἐγὼ κατόπιν”».

Ἂς δοῦμε, σὲ ἀντιπαράθεση τώρα, τὶς συνεχιζόμενες βλασφημίες τοῦ Ζηζιούλα, ποὺ γράφει: «Ὁ Υἱὸς εἶναι ἐκ τοῦ Πατρὸςκαὶδὲν μποροῦμε νὰ βάζουμε τὸν Υἱὸ πάνω ἀπὸ τὸν Πατέρα ἢ δίπλα–δίπλα, Ἴσον μὲ τὸν Πατέρα. Ἐὰν μέσα στὴν Ἁγία Τριάδα, …ὑπάρχει Ἱεραρχία, πῶς εἶναι δυνατὸν ἡἘκκλησία ποὺ εἰκονίζει τὴν Ἁγία Τριάδα νὰ μὴν ἔχει Ἱεραρχία; …Ἀκόμη καὶμέσα στὸ σῶμα τῶν Ἀποστόλων ἔχουμε τὸν Πέτρο, ὁὁποῖος ὁπωσδήποτε ξεχωρίζει ἀπὸ τοὺς ἄλλους»⁶. Ὡς πρὸς τί ξεχωρίζει ὁ Πέτρος, δὲν μᾶς τὸ ἐξηγεῖ θεολογικά· μόνο μὲ τὴν Παπική-Λατινικὴ λογικὴ ποὺ ἀποδέχεται ὁ κ. Ζηζιούλας, μόνο ἔτσι ξεχωρίζει ὁ Πέτρος; Ἀντίθετα ἡ Ἐκκλησία ξεχώρισε τὸν εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη, στὸν ὁποῖο ἀπέδωσε μόνο σ’ αὐτόν, ἀπὸ ὅλους τοὺς Ἀποστόλους, τὸ ὄνομα τοῦ θεολόγου.

Αὐτὴ εἶναι ἡ αἱρετικὴ θεολογία τοῦ κ. Ζηζιούλα περὶ Ἁγίας Τριάδος· διαστρεβλώνει τὸ μυστήριό της καὶ κατόπιν φέρνει τὸ θέμα ἐκεῖ ποὺ στοχεύει ὅλη αὐτὴ ἡ αἱρετικὴ θεολογία του, στὸν Πέτρο καὶ στὸν Πάπα, ποὺ κρύβεται πίσω ἀπὸ τὸν Πέτρο. Καὶ τελειώνει: «Τὸκεφάλι δὲν μπορεῖ νὰ μὴν ἔχει προτεραιότητα ἔναντι τοῦ ποδιοῦ. ἘπειδὴὁἘπίσκοποςἔχει τὴν ἰδιότητα τοῦ πατέρα μέσα στὴν Ἐκκλησία, γι’ αὐτὸ κάθεται εἰς τύπον καὶ τόπον τοῦΠΑΤΡΟΣ.Ἐὰν στὴν ὕπαρξή μας καταργήσουμε τὴν Ἱεραρχία, καταργοῦμε τὴν προσωπικὴἑτερότητα. Θεωροῦμε τὸν ἑαυτό μας αὐθύπαρκτο…»! Γιὰ νὰ μὴν «ξεγελιόμαστε, λοιπόν, ἀπὸ τὴν πονηρὴ ὁρολο­γία», πρέπει νὰ καταλάβουμε πὼς ἐδῶ ὁ κ. Ζηζιούλας διδάσκει τὸ ἐξωφρενικό· πὼς «τάχα, ἡ Ἐκκλησία εἰκονίζει τὴν Ἁγία Τριάδα… Μὲ τὶς λέξεις περιγράφεται ἡ ἀναλογία τοῦ Ἀκινάτη, καὶ τὸ πρωτεῖο τοῦ πάπα θεμελιώνεται ὀντολογικὰ γιὰ πάντα στὸν ὁρισμὸ τοῦ Θεοῦ σὰν l’ esse ipsum subsistens»⁷.

Ἔτσι, «ἐπινοεῖ (ὁ κ. Ζηζιούλας) καὶ μία θανατηφόρο Τριαδολογία, ἡ ὁποία σκοπὸ ἔχει τὴν ἀναγνώριση τοῦ Πρωτείου τοῦ Πάπα! Ἑρμηνεύει τὸν Πατέρα σὰν Θεό, σὰν ὀντο-λογικὴἈρχὴ τῆς Τριάδος. Ἐνῶ οἱ Πατέρεςἔβλεπαν τὸνΠατέρα σὰν Αἰτία κινήσεως τῆς Τριάδος» καὶ τὴν «ὕπαρξη τῶν Τριῶν προσώπων τῆς Ἁγ. Τριάδος ταυτόχρονη. Ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ ἕνωση τῶν δύο φύσεων στὴν ὑποστάση τοῦ Υἱοῦ, ὑπῆρξε ταυτόχρονη. «Ἂς δοῦμε γιὰ ἄλλη μία φορά, τί ἔχει νὰ μᾶς πεῖ ἐπὶ τοῦ θέματος ὁ ἅγ. Μάξιμος… “ὁ Πατέραςδὲν ἀπόκτησε ἐκ τῶν ὑστέρων τὸ ὄνομα οὔτε ὡς ἀξίωμά ποὺ ἔλαβε ἐκ τῶν ὑστέρων νοοῦμε τὴν Βασιλεία. ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΡΧΗ ΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΣ. Γιατὶ ἡ σχέση μεταξὺ τῶν Τριῶν Προσώπων ὑποδηλώνει τὴν συνύπαρξή τους, καὶ δὲν ἐπιτρέπει αὐτά, τῶν ὁποίων εἶναι καὶ λέγεται σχέση, νὰ θεωροῦνται μεταγενέστερα τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο!”»⁸.

Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ὀρθοδοξεῖ ὁ κ. Ζηζιούλας, ἢ μήπως εἶναι αὐτὸς (ὅπως ὑποστηρίχτηκε) «ποὺ ράβει τὸ Ὀρθοδοξο κουστοῦμι τοῦ Πάπα…»;

Στὸ σημεῖο αὐτό, θὰ παρουσιάσουμε κάποιες ἀκόμα παπικὲς καὶ ὀρθόδοξες δηλώσεις καὶ κείμενα ποὺ δείχνουν ὅτι ἔχει δρομολογηθεῖ (καὶ ὑφίσταται ἐν μέρει) ἡ ἐξίσωσι τῆς αἱρετικῆς «ἐκκλησίας» τῶν Παπικῶν μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ ἡ Ἕνωση τους μὲ καμουφλαρισμένο τὸ Πρωτεῖο καὶ τὸν αἱρετικὸ Πάπα Πρῶτο ὡς εἰκονίζοντα τὸν ΘεὸΠατέρα!!!

Ὁ Πάπας Ἰωάννης-Παῦλος Β’ στὴν Ἐγκύκλιόν του «Ἵνα ἓν ὦσιν» γράφει: Εἴθε τὸ Ἅγιον Πνεῦμα «νὰ φωτίση ὅλους τοὺς ἐπισκόπους καὶ θεολόγους τῶν Ἐκκλησιῶν μας, γιὰ νὰδυνηθοῦμε νὰ βροῦμε ὁἕνας μαζὶ μὲ τὸν ἄλλον τὶς μορφές, στὶς ὁποῖες αὐτὴἡδιακονία(τοῦἐπισκόπου Ρώμης) δύναται νὰ πραγματοποιῆ μίαν διακονίαν τῆς ἀγάπης, ποὺθὰἀναγνωρίζεται ἀπὸ τοὺς μὲν καὶἀπὸ τοὺς ἄλλους»⁹. Ὅπως βλέπετε, τὸ παπικὸ Πρωτεῖο, ἐπειδή “σοκάρει” (καὶ γιὰ νὰ μὴ “σοκάρει”) τὸ βάπτισαν “διακονία”!

Ἂς δοῦμε, πῶς ἐννοοῦν οἱ ἴδιοι οἱ Παπικοὶ τέτοιες ἐκφράσεις. Μιὰ περικοπὴ ἐγγράφου τῆς Παπικῆς Ἐπιτροπῆς Πίστεως μᾶς διαφωτίζει: «Ἡἑνότης τῆς Εὐχαριστίας καὶἡἑνότης τοῦ συνόλου τῶν Ἐπισκόπων μαζὶ μὲ τὸν Πέτρον καὶὑπὸ τὸν Πέτρον, ὄχι ἀνεξάρτητες ἡ μία ἀπὸ τὴν ἄλλην, εἶναι ρίζα τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας». (Εἰς Θεοδώρου Ε., ὅπ. παρ.). Τὸ Βατικανὸ μιλᾶ ἐδῶ ξεκάθαρα περὶ ὑποταγῆς ὅλων στὸν Πέτρον, δηλ. στὸν Πάπα. Σὰν κάτι νὰ θυμίζει ἀπὸ τὴν Ζηζιούλεια «ἐκκλησιολογία» αὐτό.

«Ὁ Πάπας Βενέδικτος ἔχει πῆ (1976): “Ἡ Ρώμη, ἐν σχέσει πρὸς τὴν διδασκαλίαν περὶπρωτείου, δὲν πρέπει νὰ ζητῆἀπὸ τὴν Ἀνατολὴν περισσότερον ἀπὸὅ,τι διατυπώθηκε καὶβιώθηκε κατὰ τὴν πρώτην χιλιετίαν. Ὅταν ὁ Πατρ. Ἀθηναγόρας τὴν 25/7/67, κατὰ τὴν ἐπί-σκεψιν τοῦ Πάπα στὸ Φανάρι, χαρακτήριζε αὐτὸν ὡς διάδοχον τοῦ Πέτρου, ὡς πρῶτον στὴν τιμὴν ἀνάμεσά μας,  ὡς τὸν Προκαθήμενον τῆς ἀγάπης, βρισκόταν στὸ στόμα τοῦμεγάλου αὐτοῦἐκκλησιαστικοῦἡγέτου τὸοὐσιῶδες περιεχόμενον τῶν περὶπρωτείουἐκφράσεων τῆς πρώτης χιλιετίας καὶπερισσότερα δὲν πρέπει νὰἀπαιτῆἡ Ρώμη”»¹⁰.

Πίσω λοιπόν, ἀπὸ τὴν μετα-πατερικὴ καὶ βαπτισματικὴ θεολογία, τὴν θεωρία τῶν κλάδων καὶ τὴν εὐχαριστιακὴ ἐκκλησιολογία κρύβεται ἡ περιπόθητη ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν. Καὶ τὴν ἕνωση αὐτὴ ο Ζηζιούλας, καὶ ὅλο τὸ οἰκουμενιστικὸ τιμ, τὴν βλέπει ὡς ἕνωση ἐξωτερική, ὡς ἕνωση μὲ ἀμοιβαῖες παραχωρήσεις, ὡς ἕνωση ὑπὸ τὸν Πάπα. Γι’ αὐτὸ καὶ τελευταῖα (μὲ τὴν Ραβέννα, τὴν Ἐλοῦντα τῆς Κρήτης, τὴν Κύπρο καὶ τὴν Βιέννη) ἀγωνίζονται νὰ περάσουν τὴν θέση ὅτι τὸ Πρωτεῖο ὑφίστατο στὴν πρώτη χιλιετία, ὥστε νὰ μᾶς ὑποχρεώσουν νὰ ἀποδεχθοῦμε τὸν Πάπα μὲ ἕνα ὀρθοδοξοποιημένο Πρωτεῖο.

«Ὅπως ἐπισημαίνει ὁ κ. Ζηζιούλας, κοσμικοὶ παράγοντες, οἱὁποῖοι κυριαρχοῦσαν τότε στὴν ἐκκοσμικευμένη ὀρθοδοξία καὶ δὲν τῆς ἐπέτρεψαν νὰ δεῖ τὴν Ἱερότητατοῦπρωτείου. Ἐδῶ βρίσκεται ἡἈποθέωση. Ἀντὶ νὰὁμολογήσουν πὼς αὐτοὶ οἱ κοσμικοὶπαράγοντες γέννησαν τὴν ἀπαίτηση τοῦ πρωτείου, ἰσχυρίζονται (Ζηζιούλας καὶ Kasper), πὼς αὐτοὶ οἱ παράγοντες ἐμπόδισαν τοὺς ἄλλους νὰἀναγνωρίσουν τὴν ἀλήθεια τοῦπρωτείου»!¹¹ Τώρα, ὅμως, ἔχουμε ἀνάγκη τὸ Πρωτεῖο, «ὅπως διεκήρυξε στὸ Μποζὲ τῆς Ιταλίας ὁΠεργάμου: ἡἘκκλησία ἔχει ἀνάγκη τὸ παπικό πρωτεῖο!!!» («Ο.Τ.» 16-7-1999)¹².

Ὑπάρχει, ὅμως, καὶ μιὰ συνέντευξη τοῦ κ. Ζηζιούλα στὴν “La Republica” (Ἰταλικὴἐφημερίδα). «Στὴ Ραβέννα (εἶπε ὁ κ. Ζηζιούλας) …ξαναρχίσαμε τὸν διάλογο, εἶναι παροῦσες ὅλες οἱὈρθόδοξες Ἐκκλησίες, μαζὶ μὲ τὴν Καθολική. Μεταξύ μας ἔχουμε τὴν ἴδια πίστη καὶ τὴν ἴδια παράδοση. Τὸ μεγαλύτερο πρόβλημα ποὺἔχουμε νὰἀντιμετωπίσουμε, εἶναι τὸπρωτεῖο… Ἐγὼὑποστηρίζω ὅτι μπορεῖ νὰ βρεθεῖμία λύση. Ἀρκεῖ νὰπροσδιορίσουμεἀρκούντως τὴθέση τοῦἐπισκόπου τῆς Ρώμης στὴ δομὴ τῆς Οἰκουμενικῆς Ἐκκλησίας (σ.σ. τῆς «ἐκκλησίας», ἑνωμένης ὑπὸ τὸν Πάπα). ΟἱὈρθόδοξοι εἶναι ἕτοιμοι νὰ δεχτοῦν τὴν ἰδέα ἑνὸς οἰκουμενικοῦ πρωτείου καί, σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ὁ ἐπίσκοπος τῆς Ρώμης εἶναι ὁ πρῶτος”». Πιὸ ὠμὸς δὲν γινόταν νὰ εἶναι ὁ κ. Ζηζιούλας.

Καὶ ἕνα τελευταῖο μαργαριτάρι οἰκουμενιστικῆς λογικῆς ἀπὸ τὸν κ. Ζηζιούλα στὴ Βιέννη τὸ 2010, ποὺ δίνει τὸ κλειδὶ τῆς Ἑνώσεως: «προσαρμογὴκαὶ ἀπὸ τὶς δύο πλευρὲς» γιὰ τὴν παγκόσμια Ἐκκλησία μὲ ἐπικεφαλὴς τὸν Πάπα. Εἶπε: «Ἡἑνότητα θὰἀπαιτήσει ἀλλαγὲς καὶἀπὸ τὶς δύο πλευρές. “Ἐγὼ δὲν θὰἤθελα νὰ τὶς ὀνομάσω ἀνασχηματισμούς…, ἀλλὰ μιὰπροσαρμογὴ καὶἀπὸ τὶς δύο πλευρές”, δήλωσε ὁἸωάννης (Ζηζιούλας). Γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους, εἶπε, αὐτὸ σημαίνει ἀναγνώριση, ὅτι ὑπάρχει μιὰ καθολικὴχριστιανικὴἐκκλησία σὲἕνα ἐπίπεδοὑψηλότεροἀπὸἐκεῖνο τῶν ἐθνικῶν τους ἐκκλησιῶν καὶὁἐπίσκοπος τῆς Ρώμης εἶναι ἡπαραδοσιακή της κεφαλή”»!¹³ Στὸ ἴδιο πνεῦμα ὁ Walter Kasper: «ἡἑνότης στὴν πίστιν δὲν σημαίνει ἀνυπερθέτως τὴν ἑνότητα σὲὅλες τὶς διατυπώσεις τῆς πίστεως αὐτῆς»! Οἱ «ὀρθόδοξοι» οἰκουμενιστὲς ἀποδέχτηκαν σιωπηρὰ αὐτὴν τὴν δήλωση. Ἀλλὰ καὶ ὁ Πάπας Ἰωάννης-Παῦλος εἶχε τονίσει ὅτι τὰ σχίσματα «μὲκανένα τρόπον δὲν ζημιώνουν ἢἐγγίζουν τὴν οὐσίαν τῆς πίστεώς των, ἐπειδὴ αὐτὰδημιουργήθηκαν μόνον ἀπὸδιαφορὲς στὴν ὁρολογίαν»!!! Τὸ συμπέρασμα, ποὺ ἀπὸ τέτοιες δηλώσεις ἔβγαλε ὁ παπικὸς θεολόγος Φ. Gahbauer: «Οἱδιαφορετικὲς διατυπώσεις τοῦ περιεχομένου τῆς πίστεως δὲν ἐγγίζουν τὴν ἀλήθειαν τῆς πίστεως»¹⁴.

Μετὰ ἀπὸ αὐτά, Μακαριώτατε καὶ Σεβασμιώτατοι, τὰ λίγα ἀλλ’ ἐνδεικτικὰ ποὺ παραθέσαμε ὡς καταγγελία, ἐλπίζουμε πὼς σᾶς δίνεται ἡ ἀφορμὴ νὰ ἐρευνήσετε μὲ τὴν «καλὴ ἀνησυχία» ἐνδελεχῶς τὴν περίπτωση τῆς φθορᾶς ποὺ ὑφίστανται οἱ πιστοὶ καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἀπὸ ἀπὸ τέτοιες αἱρετικὲς θέσεις ποὺ διασπείρει ὁ Μητρ. Περγάμου κ. Ἰωάννης Ζηζιούλας.

Ἁρμόδιος Δικαστικὸς Ἐπιμελητὴς νὰ ἐπιδώσει νόμιμα τὴν παροῦσα πρὸς τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ὅπως αὐτὴ ἐκπροσωπεῖται νόμιμα, γιὰ νὰ λάβει γνώση καὶ γιὰ τὶς νόμιμες συνέπειες, ἀντιγράφοντας τὸ περιεχόμενο τῆς παρούσης στὴν ὑπ’ αὐτοῦ συνταχθησομένη ἔκθεση ἐπιδόσεώς του. 

Βόλος 11 Δεκεμβρίου 2011

Διὰ τὸν Χριστιανικὸ Ἀγωνιστικὸ Σύλλογο «Ἅγ. Θεόδωρος ὁ Στουδίτης»

Ὁ Πρόεδρος Γρηγορίου Γρηγόριος, ἡ Γραμματέας Νάκου- Ξανθᾶ Χριστίνα

Διὰ τὴν Φιλορθόδοξο Ἕνωσι «Κοσμᾶς Φλαμιᾶτος»

Ὁ Πρόεδρος Ντετζιόρτζιο Λαυρέντιος, Ὁ Γραμματέας Σημάτης Παναγιώτης

1 Στὸ Ὑπόμνημα πρὸς τὴν Ἱ. Σύνοδο ὁ Μητροπ. Γλυφάδας ἐτόνιζε ὅτι ὁ ὅρος «μεταπατερική Θεολογία» εἶναι ὅρος «καινοφανής, ἀντιβιβλικός καί ἀνορθόδοξος…, ἐπειδή ἀναιρεῖ τὸ βασικὸ κύτταρο τῆς Πατερικῆς Θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας. Εἶναι ἀδύνατη ἡ ὕπαρξη περιόδου μετὰ τοὺς Πατέρες, ἀφοῦ πάντοτε ἡ Ἐκκλησία θὰ αὐξάνεται θεολογικά μὲ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος διὰ τῶν Θεοφόρων Πατέρων. Ἀλλὰ ἀπορρίπτουμε τὸν ὅρο «μεταπατερική Θεολογία», ἐπειδὴ μᾶς ὁδηγεῖ κατ’ εὐθείαν στὸν Προτεσταντισμό. Ἡ Ἐκκλησία χωρὶς Πατέρες θὰ ἦταν ἕνα «ψευδεπίγραφο χριστιανικὸ προτεσταντικὸ μόρφωμα», ποὺ δὲν θὰ εἶχε καμμία σχέση μὲ τὴν «Μίαν, Ἁγίαν… Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν».

Ἀλλὰ καὶ ὁ καθηγητὴς Πανεπιστημίου καὶ μητροπολίτης Γόρτυνος κ. Ἰερεμίας, σὲ πρόσφατο κείμενό του γιὰ τὴν μεταπατερική θεολογία (ποὺ δημοσιεύτηκε στὸν ἐκκλησιαστικὸ Τύπο), τονίζει ὅτι οἱ μεταπατερικῶς θεολογοῦντες «προσβάλουν τὴν μνήμη τῶν Ἁγίων καὶ εἶναι ἄγευστοι τοῦ πατερικοῦ πνεύματος καί ἔπρεπε νά… ντρέπωνται» γι’ αὐτό, χαρακτηρίζει τὴν μεταπατερική Θεολογία ὡς «βλασφημία ἐναντίον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Καὶ συνεχίζει: «Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι γνωρίζουμε καλά ὅτι οἱ ἅγιοι Πατέρες εἶναι ἑνωμένοι καί ὅτι ἡ διδασκαλία τους εἶναι ἕνας “πύργος ὁμοφωνίας” καὶ ὄχι “πύργος Βαβέλ”, διαφωνίας δηλαδή», ὅπως συμβαίνει μὲ τοὺς ἑτερόδοξους. Καὶ καταλήγει: Ἐγὼ θέλω νὰ «εἶμαι ἕνας πατερικός καὶ ὄχι μετα-πατερικός κήρυκας τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ». Κι ὅμως, αὐτὴν τὴν μετα-πατερικὴ  θεολογία ἀποδέχεται καὶ διακινεῖ ἀνεμπόδιστα (ἐκτὸς τοῦ Δημητριάδος) καὶ ὁ Περγάμου κ. Ἰω. Ζηζιούλας.

2 Εἰς Βλάχου Ἱεροθέου, μητροπ. Ναυπάκτου, ἄρθρο «Ἡ Βαπτισματικὴ Θεολογία».

3 «Ἂς δοῦμε ὅμως καὶ μία θεολογικὴ ἑρμηνεία τῆς κινήσεως τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὴν ὁποία ἑρμηνεύει Ἱεραρχικὰ ὁ μεγαλύτερος θεολόγος, ἅγιος Μάξιμος ὁμολογητής, ambigua, 23: “Πῶς ἐξηγεῖται τὸ γραφὲν ὑπὸ Γρηγορίου; Διὰ τοῦτο μονὰς ἀπ’ ἀρχῆς εἰς δυάδα κινηθεῖσα μέχρι Τριάδος ἔστη!; Κινεῖται (ἀπαντᾶ ὁ ἅγ. Μάξιμος) μέσα στὸν Νοῦ ποὺ εἶναι ἄξιος νὰ τὴν κατανοήσει, ὁ ὁποῖος μέσῳ τῆς Μονάδος καὶ μέσα στὴν Μονάδα ὁλοκληρώνει κάθε ἔρευνά του σ’ αὐτὴ ἢ γιὰ νὰ τὸ ποῦμε διαφορετικά, ὁλοκλήρη ἡ Μονὰς ἀχώριστη διδάσκει καὶ φανερώνει στὸν Νοῦ, στὴν πρώτη του ἐπαφὴ μαζί Της, τὴν ἀλήθεια γύρω ἀπὸ τὴν Μονάδα, ἔτσι ὥστε νὰ  μὴν εἰσαχθεῖ χωρισμὸς στὴν πρώτη Αἰτία» (Εἰς Νικολαΐδη Σταύρου, Τὸ ὑποκείμενο Ἐκκλησιάζεται).

4 Συμεὼν τοῦ Ν. θεολόγου, Θεολογικὸς Πρῶτος (13, 14), Καὶ κατὰ τῶν τιθεμένων τὸ πρῶτον ἐπὶ τοῦ Πατρός.

5 Ζηζιούλα Ἰω., «Εὐχαριστία καὶ Κόσμος», Ὁμιλία στὴν Ἀκαδημία Θεολογικῶν Σπουδῶν Βόλου (2008).

6 Νικολαΐδης Σταῦρος, Τὸ Ὑποκείμενο Ἐκκλησιάζεται.

7 Νικολαΐδης Σταῦρος, ὅπ. παρ.

8 http://amethystosbooks.blogspot.com/2011/10/blog-post_3622.html.

9 Θεοδώρου Εὐάγ., Προσέγγισις μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Ρωμαιοκαθολικῶν, π. «Θεολογία» τ. 77/2, Ἀθῆναι, 2006.

10 Θεοδώρου Εὐαγ., ὅπ. παρ.

11  http://amethystosbooks.blogspot.com/2009/10/blog-post_23.html

12 Κορναράκη Ἰω., Τὸ κείμενον τῆς Ραβέννας προσωπεῖον τοῦ θεολογικοῦ διαλόγου.

13 orthodoxia-pateriki.blogspot.com/2010/09/blog-post_26.html#ixzz1c17vVSkB

14  Θεοδώρου Εὐάγ., ὅπ. παρ.

Επιδημία ξαφνικίτιδας

Γράφει ο Κωνσταντίνος Ι. Βαθιώτης, τέως Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικού Δικαίου Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ …https://kvathiotis.substack.com/p/803

Όταν το δικαίωμα γίνεται προνόμιο και το bonus… ποινή

https://kvathiotis.substack.com/p/bonus

Τα περί ‘’έθους’’ εις πρωτόγνωρον ζήτημα Αυτοκεφάλου

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

_________________________

Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στη Romfea.gr στις 17 Ιανουαρίου 2023, με τίτλο «Μπάτσκας : ‘’Για την πλειονότητα των Εκκλησιών κανονικός είναι ο Κιέβου Ονούφριος’’», ο Σεβασμιώτατος Μπάτσκας Ειρηναίος χαρακτήρισε τη μη αναγνωρισμένη από την πλειοψηφία των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών ως ‘’παρεκκλησιαστική δομή’’.  Εκείνο όμως το οποίο δίνει απάντηση στα περί ‘’κανονικού εθίμου’’,  τα οποία προβάλλονται με συστηματική μονομέρεια στην περίπτωση του ‘’Ουκρανικού’’, είναι εκείνο που σημειώνει ο Σεβασμιώτατος Μπάτσκας Ειρηναίος, ότι εκχωρήθηκε αυτό σε ‘’μια ανύπαρκτη Εκκλησία στην Ουκρανία’’.

Αυτό το οποίο παρατηρεί ο Επίσκοπος Μπάτσκας Ειρηναίος, ότι η Αυτοκεφαλία δόθηκε σε ‘’μια ανύπαρκτη Εκκλησία στην Ουκρανία’’, ποιος το διαμφισβητεί;   Πότε στην Ιστορία της Εκκλησίας δόθηκε Αυτοκεφαλία ‘’σε μια ανύπαρκτη Εκκλησία’’;  Τα περί ‘’κανονικού εθίμου’’ τα οποία προβάλλονται, από που ερείδονται;   Η μεγάλη ανατροπή, με την οποία η Κανονική  Εκκλησία της  Ουκρανίας παραγκωνίζεται και εκχωρείται Αυτοκεφαλία ‘’σε μια ανύπαρκτη Εκκλησία’’, είναι πρωτόγνωρη στην Ιστορία της Εκκλησίας.

Ως εκ τούτου ο ισχυρισμός ο οποίος προβάλλεται, ότι η θεμελίωση και η κανονικότητα της εκχώρησης Τόμου Αυτοκεφαλίας στα δύο σχισματικά μορφώματα ερείδεται σε ‘’κανονικό έθιμο’’, δεν ευσταθεί.   Για ποιο  ‘’κανονικό έθιμο’’ μπορούμε να ομιλούμε, όταν στην Ουκρανία υπήρχε κανονική Εκκλησιαστική δομή και δόθηκε σε μια ‘’παρεκκλησιαστική δομή’’, όπως την κατονομάζει ο Σεβ. Μπάτσκας;  Πότε στην Ιστορία της Εκκλησίας ‘’εξουδετερώθηκε’’ η συναίνεση των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών; Σε ποιο ‘’κανονικό έθιμο’’ ερείδεται αυτό;

Ο Τόμος Αυτοκεφαλίας εκχωρήθηκε στα δύο σχισματικά μορφώματα, χωρίς τη συναίνεση των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών.  Πότε συναντούμε τέτοια  ανατροπή στην Ιστορία της Εκκλησίας, για να ομιλούμε για ‘’κανονικό έθιμο’’;   Ουδέποτε στην  Ιστορία της Εκκλησίας επιχειρήθηκε τέτοια ανατροπή. 

Το παράδειγμα της ανύψωσης της Σερβικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο, η οποία έγινε ‘’με τρόπο όχι σύμφωνο με την ακρίβεια των Ιερών Κανόνων’’*, όπως σημειώνει ο καθηγητής κ. Ι. Ταρνανίδης, παρατηρώντας ότι ‘’η αναγνώριση αυτού του αξιώματος γίνεται χάρη οικονομίας και με γνώμονα την ωφέλεια της Εκκλησίας’’*, δίνει απάντηση σε όσα μονομερώς προβάλλονται. 

Στην περίπτωση του Ουκρανικού Εκκλησιαστικού ζητήματος ποια είναι η  ‘’ωφέλεια της Εκκλησίας’’ από την μεγάλη ανατροπή;   Αλλού ο κ. Ι. Ταρνανίδης, κατονομάζει την ωφέλεια τούτη, ως  την ενότητά της Εκκλησίας.  Με σαφήνεια ο  κ. Ι. Ταρνανίδης αναφέρεται στην ‘’ικανότητα της Ορθοδοξίας να κινείται έξω και πάνω από τους τύπους και να δίνει λύσεις στα αναφυόμενα προβλήματα με βάση την ευρύτερη ιδεολογία της, το γενικό συμφέρον και την ενότητά της’’*.  Για ποια ενότητα όμως ομιλούν, όσοι επιμένουν στη μονομέρεια στο ‘’Ουκρανικό’’;

Στην Πατριαρχική  ειρηνική επιστολή αναφορικά με την ανύψωση σε Πατριαρχείο της Εκκλησίας της Σερβίας, σημειώνετο μάλιστα ότι ‘’το γαρ εις Πατριαρχικήν προαχθήναι αξίαν τινά των επί μέρους Αγίων του Θεού Εκκλησιών, αποφάσεως δείται Οικουμενικής…’’*.  Η ‘’εξουδετέρωση’’ της συναίνεσης των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών σε ποιο ‘’κανονικό έθιμο’’ ερείδεται;

Η μεγάλη ανατροπή στην Ουκρανία είχε ως κριτήριο την Εκκλησιαστική ενότητα;    Τουναντίον η κληθείσα ‘’Ενωτική Σύνοδος’’ στην Ουκρανία, έγινε αφορμή κλονισμού της Εκκλησιαστικής ενότητας με απρόβλεπτες συνέπειες.  Ποιο έθιμο ως πηγή δικαίου, θα μπορούσε να τεθεί υπεράνω της Εκκλησιαστικής ενότητας;   Ποιο έθιμο ως πηγή δικαίου, μπορεί να δημιουργεί τις προϋποθέσεις μεγάλου σχίσματος; 

*Ιω. Χ. Ταρνανίδη ‘’Θεωρία και πράξη στην ιστορική εξέλιξη του Αυτοκεφάλου των Σλαβικών Εκκλησιών’’ (Εκδόσεις Α/φων Κριακίδη, 2006)

Σαν Φρανσίσκο – Οικουμενι(στι)κή συμπροσευχή για τη Χριστιανική ενότητα

 Παπική Αρχιεπισκοπή του  San Francisco

Για 17η χρονιά, ο Παπικός Αρχιεπίσκοπος Cordileone και ο Ελληνορθόδοξος Μητροπολίτης Γεράσιμος συμπροσευχήθηκαν κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Προσευχής για Χριστιανική Ενότητα. Ο Παπικός Αρχιεπίσκοπος τέλεσε τον Πανηγυρικό Εσπερινό στον Ρωμαιοκαθολικό Ναό του Αγίου Πίου Χ στο Redwood City και ο Μητροπολίτης Γεράσιμος εκφώνησε το κήρυγμα.

Listen to Metropolitan Gerasimos’ homily for the Week of Prayer for Christian Unity: https://youtu.be/a838gJPxlfY?t=2032

For the 17th year, Archbishop Cordileone and Greek Orthodox Metropolitan Gerasimos joined together in prayer during the Week of Prayer for Christian Unity. Archbishop Cordileone led Solemn Vespers at St. Pius X Catholic Church in Redwood City and Metropolitan Gerasimos delivered the homily.

Ινδιάνος ἄγγελος: «Στῶμεν καλῶς».

Γεώργιος Κ. Τζανάκης. Ἀκρωτήρι Χανίων.

Μοῦ ἔστειλαν φίλοι ἕνα δίλεπτο ἀποσπασμα ἀπὸ τὸ κήρυγμα ἑνὸς Κολομβιανοῦ Ὀρθοδόξου Ἐπισκόπου. Ὁ ἐπίσκοπος, ὅπως διάβασα, ὀνομάζεται Τιμόθεος καὶ ἔχει τίτλο ἐπίσκοπος Ἄσσου Μεξικοῦ. Μοῦ ἔκανε μεγάλη ἐντύπωσι ἡ ζωντανή του πίστι , ποὺ ἀποδεικνυόταν στὸν ἀπλό οὐσιαστικό καὶ βαθὺ πνευματικά λόγο του. Βρήκα ὅλο τὸ κήρυγμά του καὶ τὸ ἀπομαγνητοφώνησα. Ἡ ὀμιλία ἐξεφωνήθη στὶς 22/1 2023 στὸν Ι.Ν. Ἀναλήψεως Νέου κόσμου Ἀθηνῶν.

Ὁ Θεὸς τελικῶς δὲν μᾶς ἐγκαταλέιπει. Τὼν ὥρα ποὺ -δυστυχῶς- ἄρχοντες καὶ ποιμένες ἀποστατοῦν καὶ προδίδουν τὴν πίστι τῶν Πατέρων καὶ πωλοῦν τὰ τίμια καὶ τὴν πατρίδα, ὁ Θεὸς μᾶς στέλνει τοὺς Ἰνδιάνους τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς νὰ μᾶς δηλώσουν τὴν ἀξία τῆς πίστεώς μας, τὴν δική μας ἀναξιότητα (μὲ πόση εὐγένεια καὶ λεπτότητα τὸ λέει) καὶ νὰ μᾶς παρακαλέσουν: «Στῶμεν καλῶς».

Τὴν ὥρα ποὺ ἐδὼ οἱ μισθωτοὶ ποιμένες περιφρονοῦν τὴν πίστι τῶν Πατέρων (μεταπατερικοὶ γάρ) ἔρχεται ὁ Κύριος νὰ μᾶς ὑπενθυμίσῃ διὰ τοῦ Ἰνδιάνου Ἀρχιερέως του ὅτι  γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ βλέπωμε τὴν πραγματικότητα καὶ νὰ κατανοοῦμε τὸ Εὐαγγέλιό του πρέπει νὰ στηριζόμαστε στὸν λόγο τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὰ ἱερὰ ὀστὰ καὶ λείψανα τῶν προγόνων καὶ τῶν ἀγίων μας καὶ ὄχι στὶς κενοφωνίες τῶν ἀνεπαρκῶν, θλιβερῶν καὶ ἐπηρμένων τοῦ καιροῦ μας.

« Καὶ γιὰ νὰ βλέπωμε καλά καὶ νὰ καταλαβαίνωμε καλύτερα καὶ νὰ κατανοήσωμε τὸ Εὐαγγέλιο πρέπει νὰ στεκώμαστε πάνω , ὄχι σ᾿ ἕνα δέντρο , νὰ στεκώμαστε πάνω στοὺς ὥμους τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καὶ πάνω στὰ κόκκαλα τὰ βγαλμένα τῶν Ἐλλήνων τὰ ἱερά».(Ἀποσπάσμα ἀπὸ τὴν ὁμιλία τοῦ Σεμασμιωτάτου Τιμοθέου, ὅπως καὶ ὅσα ἀκολουθοῦν)

Βλέπει τὸν ξεπεσμό μας, σ᾿ὅλο τὸν κόσμο ἔχουν φτάσει οἱ εἰκόνες ἀπὸ τὴν χώρα μας τὰ τελευταῖα χρόνια, ὡς ἀνθρώπων ἀποχαυνωμένων καὶ παραλυμένων, ποὺ μᾶς κυβερνοῦν ἀναιδεὶς τυραννίσκοι μὲ τὴν ἐπικουρία ἀποστατῶν πνευματικῶν πατέρων, χωρὶς καμμία ἀντίδρασι καὶ συναίσθησι τῆς καταστάσεώς μας. Καὶ ἔρχετε νὰ μᾶς μιλήσῃ γιὰ τὴν Ἑλλάδα!!! Τί εἶναι ἡ Ἐλλάδα!!! Τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία!!!

«Καὶ ἀφῆστε με νὰ σᾶς μιλήσω γι᾿αὐτὴ τὴν πατρίδα ἡ ὁποία ἔλαχε σήμερα νὰ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς πίστεως, ποὺ εἶναι ἡ Ἐλληνικὴ πατρίδα. Ἀφῆστε με νὰ σᾶς μιλήσω σήμερα καὶ νὰ σᾶς ὑπενθυμίσω μὲ ὅλο τὸν σεβασμό, μὲ ὅλη τὴν ἀγάπη, τί σημαίνει Ἐλλάδα».

Πόσο φαίνεται παντοῦ ὅτι οἱ Ἕλληνες ἔχουμε ξεχάσει σήμερα καὶ τὴν πίστι μας καὶ τὴν πατρίδα μας. Καὶ ἔρχονται ἀπο τὴν λατινικὴ Ἀμερικὴ νὰ μᾶς τὸ θυμίσουν. Γιατί; Διότι ἀπὸ δῶ πῆραν, ἀπὸ δῶ εἴδαν τὸ φῶς, ἀπὸ δῶ πλούτησαν πνευματικά. Σὲ ληστὲς εἴχαν περιπέσει. Στοὺς δυστυχεῖς φραγκοπαπιστὲς κατακτητὲς καὶ ἐκμεταλευτὲς τῆς γῆς καὶ τῶν ἀνθρώπων:

«Ἐμᾶς τοὺς Ἰνδιάνους τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς  οἱ Ἰσπανοὶ μᾶς κατακτήσανε, ἀλλὰ οἱ Ἕλληνες μᾶς φωτίσατε καὶ μᾶς πλουτίσατε».

Καὶ θεωροῦν τὴν πατρίδα μας πατρίδα τους, γιατὶ ἀπὸ δῶ πῆραν τὸ φῶς. Ἔτσι εἶναι οἱ πατρίδες τοῦ φωτὸς, ὅλοι τὶς θεωροῦν δικὲς τους γατὶ εἶναι γιὰ ὅλους ὅσους ἀγαποῦν τὸ φῶς, δηλαδὴ τὸν Χριστό τῆς Ὀρθοδοξίας, πραγματικὲς πατρίδες. Καμμία σχέσι μὲ τὶς πατρίδες τῶν ἐθνικιστῶν καὶ τῶν φασιστῶν, ὅπως βλέπουμε ξανὰ καὶ ξανὰ καὶ σήμερα στὴν Οὐκρανία, οὔτε μὲ τοὺς βιαίους ἐποικισμοὺς τῶν λαθραίων ἀλλοφύλων καὶ ἀλλοθρήσκων, ὅπως συμβαίνει ἐδὼ καὶ ἀλλοῦ.

Αὐτὴ ἡ πατρίδα, αὐτὴ ἡ Ἑλλάδα, αὐτὴ ἡ δική σας Ἑλλάδα ποὺ εἶναι δική μου Ἑλλάδα, διότι ἐδὼ παίρνω τὸ φῶς τῆς ἀληθείας.

Σ᾿ αὐτὴ τὴν Ἑλλάδα στρέφει τὸ βλέμα του ὁ Λατινοαμερικάνος Ὀρθόδοξος γιατὶ βλέπει τὸ φῶς τῆς Χάριτος ποὺ ἐκπέμπει ὁ ἁγιασμένος ἀπὸ τοὺς προγόνους μας τόπος. Βλέπει ὅμως καὶ τὴν ἐξαθλίωσί μας καὶ τὸ λέει διακριτικά ἀπορῶντας:

«Ἐμεῖς κοιτᾶμε πρὸς τὴν Ἐλλάδα, δὲν ξέρω ὅμως πρὸς τὰ πού κοιτᾶνε οἱ Ἕλληνες»

Ξέρει πρὸς τὰ πού κοιτάνε. Καὶ ξέρει ὅτι ἄν συνεχίσουν νὰ κοιτάνε δύσκολα θὰ μπορεῖς νὰ βρεῖς πλέον Ἕλληνες στὴν Ἑλλάδα. (Μόνον γραικύλους καὶ φραγκομασκαρεμένους καραγκιοζολακέδες θὰ συναντᾶς):

«Νὰ μὴν εἶναι ἀνάγκη αὔριο ἐμεῖς οἱ ξένοι, ἐμεῖς οἱ Ἰνδιάνοι, διότι ἐγὼ εἶμαι Ἰνδιάνος, νὰ ρθῶ ἐγὼ μὲ ἀναμένο φανάρι , σὰν τὸν Διογένη, γιὰ νὰ ψάξω Ἔλληνα μέσα στοὺς Ἕλληνες».

 Καὶ συνεχίζει παρακαλῶντας:

«Μὴν προσβάλετε τὸν Ἐλληνισμό. Μὴν προσβάλετε τὴν Ἑλλάδα. Μὴν βάλετε, παρακαλῶ, νερὸ στὸ κρασί. Στῶμεν καλῶς. Ἡ Ἑλλάδα εἶναι τὸ κέντρο τῆς πίστεως. Τὰ Ἰεροσόλυμα εἶναι ἁγία πόλις , ἀλλὰ ἐμεῖς ὄταν θέλωμε νὰ μάθωμε τὸν χριστιανισμό, τὴν ὀρθοδοξία καὶ τὴν πίστι, στὴν Ἐλλάδα ἐρχόμαστε. Ἐρχόμαστε ἐδὼ. Αὐτὸς ὁ Ἰνδιάνος μὲ τὰ σχιστὰ μάτια…».

Καὶ ζητᾶ καὶ προτρέπει. Ποιός; Ὁ Ἰνδιάνος ἀπὸ τὴν Κολομβία; Ὁ Ὀρθόδοξος. Δυὸ ἄνθρωποι μέσα σὲ μιὰ εἰκοσαετία ἔφεραν στὴν ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ 1.500.000 ἀνθρώπους, τὴν ὥρα ποὺ ἐδὼ ἀποχριστιανίστηκε ἕνας ὅλόκληρος λαὸς σὲ ἕνα τόπο ποὺ εἶναι καὶ οἱ πέτρες ἁγιασμένες. Ἐδὼ ἔχουμε καταντήσει, ἐδὼ μᾶς ὁδήγησαν οἱ ποιμένες μας, καὶ τέτοιους ποιμένες παράγει ὁ ἐκπορνευμένος λαός μας καὶ τέτοιοι μᾶς ἀξίζουν. Ἀλλὰ ὁ Θεὸς ποὺ δὲν μᾶς ξεχνᾶ, οὔτε περιφρονεῖ τὶς προσευχὲς τῶν ἀγίων μας καὶ τῶν προγόνων μας, μᾶς λεει μὲ τὸ στόμα τοῦ Ἰνδιάνου ἐπισκόπου:

«Ἧρθα νὰ ζητήσω ἀπὸ σᾶς νὰ κρατηθῇτε. Νὰ κρατηθῆτε καὶ νὰ εἴσαστε Ἕλληνες. Στῶμεν καλῶς. Νὰ μὴν προσβάλετε ποτὲ ὅτι σᾶς ἄφησαν οἱ προγόνοι σας. Νὰ μὴν προσβάλετε τὸν παπποῦ καὶ τὴν γιαγιά. Νὰ κρατηθῆτε σωστά. Νὰ ἔχετε πάνω αὐτὴ τὴν σημαία ποὺ ἔχει μπλέ καὶ ἄσπρες γραμμὲς καὶ ἕνα σταυρό. Καὶ νὰ μὴν ξεχνᾶτε ἀπὸ ποὺ προέρχεστε καὶ ποὺ εἶστε, γιὰ νὰ ξέρετε καὶ πρὸς τὰ ποὺ πηγαίνετε».

Δὲν θέλω τίποτα νὰ σχολιάσω. Ντράπηκα καὶ χάρηκα γιὰ ὅσα ἄκουσα ἀπὸ τὸ στόμα αὐτοῦ τοῦ πράγματι ὀρθοδόξου ἀνθρώπου. Ντράπηκα γιὰ τὴν κατάντια μας. Χάρηκα γιατὶ βλέπω ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει παντοῦ τοὺς δικούς του καὶ τοὺς στέλνει τώρα καὶ ἐδὼ, ἀφοὺ ἐπτωχεύσαμε σφόδρα καὶ καταντήσαμε νὰ ζοῦμε σὲ χώρα καὶ σκιὰ θανάτου, μπᾶς καὶ ξυπνήσουμε πρὶν εἶναι ἀργά. Αὐτὰ τὰ αἰσθήματα θέλησα νὰ μοιραστῶ μὲ ὅποιον δπανήσῃ τὸν χρόνο του διαβάζοντας τὸ παρόν, ἀλλὰ θεωρῶ προτιμώτερο νὰ διαβάσῃ ὁλόκληρη τὴν ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου ποὺ ἐπισυνάπτεται.

Ὅποιος θέλει ἄς ἀκούσει τὸν Σεβασμιώτατο. Ἡ ὁμιλία του ὁλόκληρη βρίσκεται  στὸ διαδίκτυο https://www.youtube.com/watch?v=5qnA3s80-24καὶ ξεκινάει ἀπὸ τὸ 02:08:54 ἔως τὸ 02:22:40. Εἶναι σημαντικὸ νὰ τὸν βλέπει κανείς. (Παραθέτω καὶ ὅλο τὸ ἀπομαγνητοφωνημένο κείμενο γιὰ ὅποιον δὲν ἔχει χρόνο ἤ δυνατότητα νὰ τὸ δῇ).

Τὴν εὐχή του νὰ ἔχουμε καὶ ὁ Θεὸς νὰ στηρίζῃ τὸ ἔργο τέτοιων ἐπισκόπων καὶ νὰ φωτίζῃ καὶ τοὺς ὑπολοίπους νὰ τοὺς μοιάσουν.

Γεώργιος Κ. Τζανάκης. Ἀκρωτήρι Χανίων. 27 Ἰανουαρίου 2023.

………………………………………….

Ὁμιλία Σεβ. Ἄσσου Μεξικοῦ Τιμοθέου στὸν  Ἰ. Ν. Ἀναλήψεως Νέου Κόσμου Ἀθηνῶν. 22/1 2023

Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο μᾶς ὁμιλεῖ γιὰ ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ὀνομάζεται Ζακχαῖος. Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἔτυχε νὰ ἤτανε πλούσιος, πλούσιος ἀλλὰ κοντός. Καὶ γιὰ νὰ δῇ τὸν κύριο ἔπρεπε νὰ ἀνεβῇ σὲ μιὰ συκομορέα, δηλαδὴ σὲ ἕνα δέντρο. Λοιπὸν σήμερα, αὐτὸς ποὺ σᾶς ὁμιλεῖ εἶναι καὶ ἕνας Ζακχαῖος. Εἶμαι κοντὸς.

Καὶ θὰ σᾶς ἔλεγα καλύτερα ὅτι εἶμαι νεαρός, γιατὶ ἔχω 23 χρόνια ποὺ γεννήθηκα στὴν κολυμβήθρα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἐδὼ καὶ 23 χρόνια σὲ ἔνα κομμάτι γῆς ποὺ ὀνομάζεται Μακεδονία ἦρθα ἐγὼ ἀπὸ τὴν Λατινικὴ Ἀμερικὴ γιὰ νὰ φέρω τὸ φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας στὰ δικά μου μέρη , ὅπου δὲν εἴχαμε τὴν Ὀρθόδοξη παρουσία. Καὶ βαπτίστικα ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ ἁγίου Ἀγαθονίκου, μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφὸ τὸν Ἀθηναγόρα, ὁ ὁποῖος σήμερα εἶναι ἐπίσκοπος, εἶναι ἀρχιερέας, καὶ γίναμε ὀρθόδοξοι.

Καὶ μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός τὴν δυνατότητα νὰ ξεκινήσωμε τὸν δρόμο καὶ νὰ ἀνήκωμε στὴν πίστι ποὺ ἐσᾶς σᾶς κληρονόμησαν οἱ προγόνοι σας οἱ  Ἕλληνες.

Ἐγὼ ἤθελα νὰ γίνω ὀρθόδοξος ἀπὸ 8 χρονῶν παιδί. Ἔτυχε νὰ δῶ τὸν ἀρχιεπίσκοπο Μακάριο ἀπὸ τὴν Κύπρο, ὁ ὁποῖος σὰν πρόεδρος εἶχε ἐπισκεφθῇ τὴν Κολομβία, καὶ ἀπὸ τότε ἄρχισε ἡ δική μου πορεῖα. Διότι ρώτησα ἕναν δυτικὸ ἱερέα , τοῦ λέω: «Ποιός εἶναι αὐτὸς ποὺ δείχνουν τώρα στὴν τηλεορασι, ποὺ ἐδὼ καὶ λίγα χρόνια ἐπισκέφτηκε τὴν Κολομβία;» Καὶ μοῦ ἀπάντησε ὁ ἱερέας: «Εἶναι ἕνας αἱρετικὸς ἐπίσκοπος». Ἀλλὰ ἐπίσης ἕνας ἀγγλικανὸς μοῦ εἶπε: «Δὲν εἶναι αἰρετικὸς. Αὐτὸς εἶναι Ὀρθόδοξος. Καὶ ἡ Ὁρθοδοξία εἶναι ἡ μάννα ἐκκλησία.»

Καὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δύο ποὺ ξεκινήσαμε, κάτω ἀπὸ τὸ ὡμοφόριο τοῦ Μητροπολλίτου Ἀθηναγόρα Κεντρώας Ἀμερικῆς, -πρώτα Παναμά, μετέπειτα Μεξικοῦ, Κεντρώας Ἀμερικῆς Κολομβίας καὶ Βενεζουέλας- ἀρχίσαμε νὰ ψάχνουμε αὐτὴ τὴν ὁρθοδοξία. Καὶ ἤρθαμε καὶ βαπτιστήκαμε στὴν Ἑλλάδα καὶ μετὰ ἀπὸ ἕνα μικρὸ διάστημα γυρίσαμε πίσω. Μὲ τὴν φροντίδα τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀθηναγόρα.

Δύο ἤρθαμε στὴν Ἑλλάδα νὰ φέρωμε τὴν Ὀρθοδοξία, καὶ ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δύο σήμερα αὐτὴ ἡ Μητρόπολις ἔχει περίπου ἐνάμιση ἐκατομύριο ὀρθοδόξους. Σὲ 20 χρόνια καὶ στὴν Κολομβία, ποὺ εἶμαι ἐπίσκοπος τώρα, ὅπου ἔχω τὴν εὐθύνη ἀπὸ δύο ποὺ ξεκινήσαμε εἴμαστε πάνω ἀπὸ 15.000, καὶ ἔχωμε 9 καὶ πρόκειται νὰ ἀνοίξουμε τρεῖς ἀκόμα καινούργιες ἐνορίες.

Λοιπόν, παιδιά τοῦ Θεοῦ, δὲν ἦρθα γιὰ νὰ σᾶς μιλήσω μόνο γιὰ τὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο. Ἐμεῖς θὰ χτίσωμε ναούς, βοηθᾶμε ἀνθρώπους, ἀγκαλιάζουμε προσφυγγες ἀπὸ τὴν Βενεζουέλα, οἱ ὁποῖοι φεύγουν ψάχνοντας ἕνα καλύτερο μέλλον. Καὶ περπατᾶνε περνῶντας ἀπὸ τὴν Κολομβία πηγαίνοντας γιὰ Χιλή Ἀργεντινὴ καὶ ἄλλα μέρη.

Ἀλλὰ ὅμως γιατί ἤρθαμε ἐδώ; Καὶ γιατί βρισκόμαστε στὴν Ἑλλάδα; Διότι ἐμεῖς εἴμαστε μικρὰ παιδιά. Εἴμαστε σὰν τὸν Ζακχαῖο. Κοντοί. Καὶ γιὰ νὰ βλέπωμε καλά καὶ νὰ καταλαβαίνωμε καλύτερα καὶ νὰ κατανοήσωμε τὸ Εὐαγγέλιο πρέπει νὰ στεκώμαστε πάνω , ὄχι σ᾿ ἕνα δέντρο , νὰ στεκώμαστε πάνω στοὺς ὥμους τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καὶ πάνω στὰ κόκκαλα τὰ βγαλμένα τῶν Ἐλλήνων τὰ ἱερά.

Καὶ ἀφῆστε με νὰ σᾶς μιλήσω γι᾿αὐτὴ τὴν πατρίδα ἡ ὁποία ἔλαχε σήμερα νὰ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς πίστεως, ποὺ εἶναι ἡ Ἐλληνικὴ πατρίδα. Ἀφῆστε με νὰ σᾶς μιλήσω σήμερα καὶ νὰ σᾶς ὑπενθυμίσω μὲ ὅλο τὸν σεβασμό, μὲ ὅλη τὴν ἀγάπη, τί σημαίνει Ἐλλάδα.

Ὄταν ὁ Φίλλιπος καὶ ὁ Ναθαναὴλ πήγανε στὰ Ἰεροσόλυμα καὶ εἴπανε στὸν Κύριο «Κύριε, ἦρθαν οἱ Ἕλληνες» -ἦταν δύο τρεῖς τέσσερις Ἕλληνες, δὲν ἦταν παραπάνω- καὶ ἀπαντάει ὁ Κύριος: «Ἦρθε ἡ ὥρα νὰ δοξαστῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου». Διότι ναὶ μὲν ὁ Χριστὸς γεννήθηκε μέσα σὲ ἐβραϊκὸ χῶρο καὶ μέσα σὲ ἐβραϊκὴ οἰκογένεια, ἑρμηνεύεται, παραδίδεται καὶ ἀποκαλύπτεται μὲ ἕλληνικοὺς ὄρους καὶ ἕλληνικοὺς τρόπους . Γι᾿ αὐτὸ καὶ εἶπε Αὐτὸς «Ἦρθε ἡ ὥρα νὰ δοξαστῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου».

Αὐτὴ ἡ χώρα, αὐτὴ ἡ πίστι, ἡ χριστιανικὴ πίστι τῶν Ἑλλήνων -διότι ναί μεν τὰ Ἰεροσόλυμα εἶναι ἁγία Πόλις , ἡ πηγὴ τῆς πίστεως καὶ τὸ κέντρο τῆς πίστεως εἶναι ἡ Ἐλλάδα.

Γι᾿ αὐτὸ ἀφῆστε με νὰ σᾶς μιλήσω στὴν καρδιά, διότι θὰ ἤθελα πολὺ νὰ καταλάβετε καὶ σεῖς τί σημαίνει ἑλληνισμὸς καὶ  τί σημαῖνει Ὀρθοδοξία. Διότι ἐπειδὴ εἶναι συνηθισμένο τὸ θέμα γιὰ σᾶς, πολλὲς φορὲς δὲν καταλαβαίνωμε τὴν ἀξία τῆς Ἑλλάδος.

Ἡ Ὀρθόδοξη πίστις, γιὰ τὴν ὁποία ὁμιλῶ ἐγώ, ποὺ ἄρχισα νὰ ψάχνω ἀπὸ 8 χρονῶν παιδί καὶ τὴν βρῆκα ὅταν ἤμουν 27 ἐτῶν, εἶναι ἡ πίστι ποὺ κράτησε μιὰ Ἑλλάδα 400, καὶ κοντὰ στὰ 600, χρόνια κάτω ἀπὸ μία τουρκοκρατία ποὺ προσπάθησε νὰ *** τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ νὰ κατακτήσῃ τὸν πολιτισμό. Αὐτὴ ἡ πίστι ἦταν ἡ πίστι τῆς γιαγιᾶς ποὺ ἔφυγε ἀπὸ τὸν Πόντο καὶ ἦρθε στὴν Ἐλλάδα μὲ μία εἰκόνα καὶ μόνο μὲ μία ἐλπίδα· γιατὶ τὰ πάντα, οἱ περιουσίες ἔμειναν πίσω. Αὐτὴ ἡ πίστι εἶναι ποὺ κράτησε τὸν παπποῦ καὶ τὴν γιαγιὰ τὴν ὥρα ποὺ οἱ Γερμανοὶ κατέστρεφαν τὴν χώρα καὶ προσπάθησαν νὰ κατακτήσουν αὐτὴ τὴν γῆ.

Αὐτὴ ἡ Ὀρθόδοξη πίστις εἶναι αὐτὴ ποὺ κράτησε τὴν πατρίδα Ἑλλάδα ὅταν ἔπρεπε νὰ πῇ ὄχι στοὺς Ἰταλούς γιὰ νὰ μὴν πᾶνε καὶ νὰ κατακτήσουνε ἄλλους λαούς.

Αὐτὴ ἡ πίστι κράτησε τὸ 30 καὶ τὸ 40 τοὺς Ἔλληνες ποὺ φύγανε ἀπὸ δῶ καὶ καρποφοροῦν σὲ μακρινὲς χῶρες. Ὅπως στὸν Παναμᾶ ποὺ εἴχαμε πρόεδρο Ἐλληνα. Ὅπως στὴν Βενεζουέλα ὅπου δημιούργησαν, διότι εἶναι καρποφόροι ἄνθρωποι.

Ἡ πίστι τῶν Ἑλλήνων λοιπόν, ἄν μᾶς βλέπετε, καὶ τὸ ἔλεγα καὶ στὴν κυρία Μαρία: «Ἐμεῖς κοιτᾶμε πρὸς τὴν Ἐλλάδα, δὲν ξέρω ὅμως πρὸς τὰ πού κοιτᾶνε οἱ Ἕλληνες» Καὶ θέλω σήμερα νὰ σᾶς παρακαλέσω, ἐσεῖς ποὺ εἶστε τὰ παιδιὰ τῶν Ἐλλήνων, ποὺ δὲν κατεβάσανε ποτὲ τὴν σημαῖα, ποὺ δὲν πρόσβαλαν ποτὲ τὸν πολιτισμό τους, ποὺ δὲν ἀρνήθηκαν τὴν δική τους πατρίδα, τὴν ὥρα ποὺ τοὺς κυνηγούσανε στὴν Σμύρνη , στὸν Πόντο, στὴν Πόλι καὶ φύγανε καὶ ἤρθανε ἐδὼ καὶ ἀρχίσανε ἀπὸ τὸ μηδὲν καινούργια χωριά. Καὶ τί ἔφερε αὐτὴ ἡ γιαγιά καὶ αὐτὸς ὁ παππούς; Μιὰ εἰκόνα ἔφερε στὰ χέρια του. Πόσες εἰκόνες σωθήκανε, παρακαλώ; Μὴν προσβάλετε τὸν Ἐλληνισμό. Μὴν προσβάλετε τὴν Ἑλλάδα. Μὴν βάλετε, παρακαλῶ, νερὸ στὸ κρασί. Στῶμεν καλῶς. Ἡ Ἑλλάδα εἶναι τὸ κέντρο τῆς πίστεως. Τὰ Ἰεροσόλυμα εἶναι ἁγία πόλις , ἀλλὰ ἐμεῖς ὄταν θέλωμε νὰ μάθωμε τὸν χριστιανισμό, τὴν ὀρθοδοξία καὶ τὴν πίστι, στὴν Ἐλλάδα ἐρχόμαστε. Ἐρχόμαστε ἐδὼ. Αὐτὸς ὁ Ἰνδιάνος μὲ τὰ σχιστὰ μάτια … δὲν πηγαίνω Ρουμανία, δὲν πηγαίνω Ρωσία, ἔρχομαι ἐδώ, γιατὶ ἐδὼ μὲ μία γιαγιά ὀνομαζομένη Καλιόπη στὸ Αἰγάλεω ἔμαθα νὰ κάνω τὸν σταυρό μου. Ἐδὼ μὲ ἔναν παποῦ ἔμαθα νὰ λέω τὸ Πιστεύω καὶ νὰ λέω τὸ Πάτερ Ἡμῶν. Καὶ ὅταν λέμε «ἀπ᾿ τὰ κόκκαλα βγαλμένη τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά» τὸ λέμε μὲ τὴν καρδιὰ γιὰ νὰ μὴν εἶναι ἀνάγκη αὔριο ἐμεῖς οἱ ξένοι, ἐμεῖς οἱ Ἰνδιάνοι, διότι ἐγὼ εἶμαι Ἰνδιάνος, νὰ ρθῶ ἐγὼ μὲ ἀναμένο φανάρι , σὰν τὸν Διογένη, γιὰ νὰ ψάξω Ἔλληνα μέσα στοὺς Ἕλληνες.

Παρακαλῶ ἀφῆστε με νὰ σᾶς ἀφήσω αὐτὸ το μήνυμα σήμερα: Νὰ τιμᾶτε αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μᾶς *** ἀλλὰ καὶ σεῖς νὰ ἔχετε τὴν εὐθύνη γιὰ νὰ κληρονομήσετε στὰ παιδιά σας παρακαλῶ, ὄχι ἕναν χάρτη, ἀλλὰ μιὰ πατρίδα. Ὄχι ἕνα χάρτη ποὺ περιορίζει τὴν Ἐλλάδα σὲ σύνορα , ἀλλὰ μιὰ πατρίδα ποὺ εἶναι Ἐλληνισμὸς καὶ Ὀρθοδοξία μαζί. Νὰ κληρονομήσετε ὄχι ἕνα σπίτι στὰ παιδιά σας, ἀλλὰ μία Ἑλληνική οἰκογένεια. Αὐτὴ ἡ οἰκογένεια ποὺ δὲν ἀλοιώθηκε ποτὲ καὶ ποὺ παραμένει νὰ εἶναι πιστὴ οἰκογένεια.

Νὰ διδάξετε τὰ παιδιά σας ὅτι ἡ κάθε δυσκολία εἶναι καὶ μιὰ εὔκαιρία. Καὶ γιατί σᾶς τὸ λέω; Γιατὶ ὄταν πῆγα στὴν Βενεζουἐλα ὁρισμένοι ἕλληνες ποὺ εἶχαν φύγει ἀπὸ δῶ, ὅταν φτάσαν ἐκεῖ κοιμότανε σὲ ἔνα παγκάκι, ἕνας Στέλιος Καλφαγιάννης, μετὰ πῆγε σὲ μία οἰκοδομὴ καὶ κοιμόταν ἐκεῖ. Πέρασαν τὰ χρόνια καὶ αὐτὸς ὁ Ἔλληνας ὁ ὁποῖος κοιμόταν στὸ παγκάκι, ἔχτισε ἕνα μαγαζί, -σὰν τοῦ Μαρινόπουλου,ξέρω γώ, αὐτὰ ποὺ ἔχουν ἐδώ. Καὶ ἔγινε καρποφόρος μὲ τὴν ἐργασία του χτίζοντας καὶ ἀφήνοντας ἐκεὶ ἕνα γηροκομεῖο καὶ στὴν Μυτηλίνη ἕνα σχολεῖο.

Λένε ὅτι οἱ Ἕλληνες πολεμᾶνε σὰν τοὺς ἥρωες, ἐγὼ θὰ ἔλεγα ὅτι οἱ ἥρωες πολεμᾶνε σὰν τοὺς Ἕλληνες.

Ἧρθα νὰ ζητήσω ἀπὸ σᾶς νὰ κρατηθῇτε. Νὰ κρατηθῆτε καὶ νὰ εἴσαστε Ἕλληνες. Στῶμεν καλῶς. Νὰ μὴν προσβάλετε ποτὲ ὅτι σᾶς ἄφησαν οἱ προγόνοι σας. Νὰ μὴν προσβάλετε τὸν παπποῦ καὶ τὴν γιαγιά. Νὰ κρατηθῆτε σωστά. Νὰ ἔχετε πάνω αὐτὴ τὴν σημαία ποὺ ἔχει μπλέ καὶ ἄσπρες γραμμὲς καὶ ἕνα σταυρό. Καὶ νὰ μὴν ξεχνᾶτε ἀπὸ ποὺ προέρχεστε καὶ ποὺ εἶστε, γιὰ νὰ ξέρετε καὶ πρὸς τὰ ποὺ πηγαίνετε.

Αὐτὴ ἡ πατρίδα, αὐτὴ ἡ Ἑλλάδα, αὐτὴ ἡ δική σας Ἑλλάδα ποὺ εἶναι δική μου Ἑλλάδα, διότι ἐδὼ παίρνω τὸ φῶς τῆς ἀληθείας. Ἐμᾶς τοὺς Ἰνδιάνους τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς  οἱ Ἰσπανοὶ μᾶς κατακτήσανε, ἀλλὰ οἱ Ἕλληνες μᾶς φωτίσατε καὶ μᾶς πλουτίσατε.

Ζήτω ἡ Ἐλλάδα. Ζήτω ἡ Ὀρθοδοξία. Ζήτω ὁ Ἑλληνισμός. Πάντα μπροστά, ποτέ πίσω.  Ὁ Θεὸς νὰ εὐλογήσῃ καὶ νὰ ἔχει καλά τοὺς Ἕλληνες, καὶ νὰ ἔχει καλά κάθε Ἑλληνικὴ οἰκογένεια καὶ τὸ ἑλληνικὸ γένος ἐν πάσῃ ὥρᾳ καὶ ἐν παντί τόπῳ. Εὐχαριστοῦμε Ἑλλάδα, εὐχαριστοῦμε Ὀρθοδοξία, εὐχαριστοῦμε ποὺ μᾶς φωτίσατε καὶ μᾶς πλουτίσατε.